واژه و اصطلاحات بین مردم شهر نراق(2)
شهر نراق از توابع شهرستان دلیجان در استان مرکزی واقع است . زبان مردم شهر نراق فارسی است ولی گویش های متفاوتی بین آنان رایج است.
قسمت دیگری از اصطلاحات که بیشتر در قدیم بین مردم بیان می شد را به دوستاران فرهنگ زادگاه دوست داشتنی و زیبایمان تقدیم می کنیم :
اَلنگاز : معطل کردن
اُنوق
: اخمو
آرواره : فک و چانه آبخوری : لیوان
سیّد : آقا قوّه : باطری
یَهو : یک دفعه سجلت : شناسنامه
تصدیق : گواهینامه سَموَر : سماور
بچه ته طاقاری : بچه لوس ونُنُر رَخت : لباس
گرمابه : حمام مریض خانه : درمانگاه یا بیمارستان
قالبابخانه :محل قالی بافی قدیم اوروسی : کفش
اتولبوس : اتوبوس چیز دیگریه : متفاوت از بقیه
بادیه : کاسه مسی بزرگ چَشمت بابا قلی شَه: از حدقه بیرون زدن چشم
رژه : طناب برای آویز لباس بِجه : عجله کن
زاله ریز شدن : ترسیدن بچه هَله : نوزاد
واشوشیدن : شکوفا شدن آلاباش ؛ جَلدی : زود باش
چهار صُفه : خمیده یا طاقدار شُله هلوئه : بارش برف و باران با هم
امپسا : اینبار یه لَبَر: یک مرتبه
هَله شور : بیقواره - بزرگ روده بُر : زیاد خندیدن
قره مونی بگیری : بمیری خُرناس : خُر و پُف
پاخربا : پابرهنه سوندش نده : انگولکش نکن
اوجم برآوردن : سیر نشدن مجمع : سینی بزرگ
بار و بُنه : نیازمندی های مسافرت خیگوله : ظرف چرمی برای نگهداری شیر
راحتی : قیف پیت : ظرف حلبی روغن
گالش : کفش لَچَک : دستمال سه گوش که زنان برسرمیبندن
چارقد : روسری سِجَن : سوزن بزرگ برای قالیبافی
دره به دره : مکان به مکان مُرَه : خربزه نارس
جَمَند : گیج ، نفهم خُرباز : خورشید در هنگام طلوع
گُلوش هم اومده : گلو درد گَزَرکچه : زردک
سوکال : انگولک کردن دَمَرو : به پشت خوابیدن
بای : ایستادن ، صبر کردن یه بُّری : عده ای
کُلاتیکَنه : جوجه تیغی دَلَچَه کاری : کثیف کاری
سَرِنگا : محل جمع آوری کود پِدسته: پیام
شِلالِش دِه : رها کردن بُزمُک : بزمجه
سوقومَت : آرام شدن نهال به زمین خورده : جوانمرگ شدن
پِلیز : افتادن روی زمین گول : نوعی حصار
جونَبَر : جانور کَلیله : سرچشمه آب
گَلَه سلخ : چوب استخر قدو شدن : سوختن
بیرجومه : پیژامه پیش کردن درب : نیمه باز کردن درب
دل لیسه : دل ضعفه چَک و چیله : چوب ریز
نالی : تشک تورک چشم : مردمک چشم
جوالدوز : سوزن بزرگ قَلبه تَنگ : آچار چند منظوره شبیه انبردست
خَر رنگ کردن : اقدامات موزی گرایانه خَلا – پیشاب - مستراح : توالت
قِ : استفراغ تاس : کاسه
کونهمکَشه : سنجد قرمز جونَّمَّرگ شده : جوانمرگ شدن
روئه قبرستون : سر مزار مردگان خدا دیبونِدا بکنه : نوعی نفرین
کِفگیرک : نوعی بیماری آرغوت : مشک چرمی
دَقّالی کردن : کلک زدن در بازی پابیرون : اسهال
رودِم : عزیزم هِل بادیون : نوعی غذای محلی
مُزَوَّره : نوعی غذای محلی چوچو خطی : لی لی بازی
کاس : رو مخ بودن موغوم : بهانه جویی
سوقولمه : مشت زدن پاره پوره : لت و پار
پلان و بیسار : حرفهای زیادی اون مَحَلیه : آن زمان
تَرقیزی : پرتاب چوب دستی همباریه : زمین هموار
زیرِش کشیدن : آواز خواندن زیرش زدنی : نوعی ورزش محلی
گوندَلَه : کلاف سازی : خوبی
نون دستی : نوعی نان محلی لولو : نوعی نان محلی
نَمَدو : نوعی نان محلی کوله : نان سوخته در تنور
موسیرک : خال گیسکه مو : مقداری از موی سر
خِشم کردن : قهر کردن الگوز : حالت قهر کردن
لَمپا : گردسوز کَشه : بغل
از دستی : عمدا اَزَس سَر : از اول
رف : طاقچه های بالا گلو بند : گردنبند
جُّبه : لیاس نوزاد پاچین : پیراهن
سولَند : ناودان سردستونه ای : با عجله
گوتوره : نوعی سوسک مُر : تپه های کوچک
مُرِ شک : تپه ابتدای نراق که آرم جمهوری اسلامی بر آن استوار است
کِفت : کتف از کول افتادن : خستگی زیاد
بَرآر : جدا کردن پاییدن : نظاره کردن
لونج : بغض هولولو : انسان منگ
شاغال : شغال گائل : وسیله حمل کود
پک و پوره : تنقلات کِلبوت : کبریت
تیکوندن : تکاندن میلونه : مترسک
سَنده : سرگین الاغ چَشم سفید : لجباز
کونابزَنه : سنجاقک اِبرومِد به سِنگ شَه : لجبازیت تمام شود
بر سوخت : سوزاندن پورت : بخار روی غذا
قرا به قرا : نوبت به نوبت اَلجَک : دستکش
گرت : گرد پاتمرگ : دستور بلند شدن از مکانی با ناراحتی
نظامی : شلوار دَغاله : جمع شدن
قوردابه : لک روی لباس پیاله زنگ : نوعی زنگوله
جِرق شدن : سفت شدن چیزی دیزو : زودپز
دَرّو : فرار کردن گورومباز : پریدن
این چینی : اینجوری دومن سبز شدن : کنایه از بچه دار شدن
نَبا آوردن : ادا در آوردن دَر گرفت : گر گرفت
دومَنَه : دودکش تنور یه تاش : چیز کم
تفره : تقلا لَبَر : دفعه
پیومه : بهانه ریسمون : ریسمان
بددومه : بداخلاق کولوزمه : کوتاه قد
دمادون : دهانه تنظیم آتش تنور بِکَپ : دستور خوابیدن با ناراحتی
همشهریان دوست داشتنی : اگر شما هم تمایل داشتید اصطلاحات دیگر را معرفی نمایید تا به این لیست بیافزاییم . مواظب باشیم مطالب عامه پسند و در خور شان و فرهنگ شهرمان باشد .
