سلـحــشـوران شـهـر نــراق

عـکـس، خـاطـرات ، دل نـوشـتـه هـای دفـاع مـقـدس ، انـقـلـاب و اطـلـاعـات عـمـومـی

سلـحــشـوران شـهـر نــراق

عـکـس، خـاطـرات ، دل نـوشـتـه هـای دفـاع مـقـدس ، انـقـلـاب و اطـلـاعـات عـمـومـی

سلـحــشـوران شـهـر نــراق

شهر نراق زادگاه علامه ملا محمد مهدی نراقی و ملا احمد نراقی (فاضلین نراقی)
بیش از 100 نفر از مشاهیر نامدار دارای جمعیت سه هزار نفره در مقطع 8 سال دفاع مقدس دارای 180 رزمنده بوده و علاوه بر آن 8 آزاده و 100 جانباز(مجروح)و 80 شهید تقدیم آرمان های میهن اسلامی نموده است.


بایـگـانی
آخـریـن مـطـالـب

آشنایی بر تاریخچه گلاب گیری در شهر تاریخی نراق

پنجشنبه, ۲۶ مرداد ۱۳۹۶، ۰۴:۰۹ ب.ظ
بر اساس گزارش سایت سلحشوران شهر نراق ؛ کشور ایران دارای تمدن کهن بوده و از دیر باز مهد دانش وصنعت و از جمله گلاب گیری دنیا بشمار می رود. قدمت گلاب گیری در ایران به بیش از 2500 سال می رسد .

کاشت درخت گل محمدی یا "گل گلاب " در ایران قدمتی حدود 7000 سال دارد که درختچه های آن برای اولین بار در شهر میمند استان فارس برده شد و سپس به کاشان انتقال داده و در حال حاضر مرکز تولید عطر و گلاب ایران کاشان و میمند فارس می باشد.

گلاب از تقطیر گل محمدی " گل سرخ " بدست می آید و در بین عرقیات و اسانس ها رتبه اول را داراست و دارای خواص درمانی و غذایی فراوان است. گفته می شود که حضرت محمد "ص" از عطر این گلاب استفاده می نموده و به همین دلیل گل سرخ را به نام "گل محمدی"می شناسند.
گلاب برای اولین بار در ایران قدیم از تقطیر گل رز بدست آمد. ایرانیان از نخستین کسانی هستند که از دوران بسیار دور به ویژگی های خوراکی و درمانی گل محمدی پی برده اند.

نام گلاب با فرهنگ سنتی و باورهای مذهبی مردم ایران نیر آمیخته است . در مراسم عزاداری ما مسلمان ها، در مساجد و شستشوی ضریح امامان و امام زادگان و بقعه ها بعد از غبار رویی، شستشوی قبور شهدا و معطر کردن فضاها و اماکن مذهبی از طریق اسپری کردن و پاشیده از ارزش و اهمیت ویژه ای برخوردار است. همه ساله در روز نهم ذی الحجه خانه کعبه را پس از پرده برداری با گلاب ناب و خالص قمصر کاشان شستشو می دهند.

کعبه را گفتم که این عطر دل انگیز از کجاست؟
                                                         هاتفی گفتا که بی شک از گلاب قمصر است

استعمال گلاب و چیدن گل از درخت را با ذکر صلوات بر محمد و آل محمد انجام می دهند چرا که این گل یاد آور نام پیامبر اسلام است و در بین مسلمانان از تقدس و حرمت خاصی بر خوردار است.

در مورد قدمت و کاشت گل محمدی درشهر نراق بر اساس گفته بزرگان و پیشکسوتان گلاب گیری می توان چنین استنباط کرد که درختچه این گل حدود یکصد سال پیش به طور پراکنده در مزارع ، باغات و باغچه ها وجود داشته است . روش گلاب گیری هم به صورت خانگی و سنتی در بین زن های نراق مرسوم بوده است.
گلاب گیری در شهر خوش آب و هوای نراق از دیرباز صورت می گرفت .

 تا سال 1338 شمسی بوته های گل سرخ فقط در منازل وجود داشت و بصورت خانگی گلاب گیری می شد . در آن سال حاج حسین دستمالچی فرزند احمد املاک حاج سید نظام اردهالی فرزند ... در نراق را خریداری و توسط مرحوم حاج سید محمود غفاری فرزند سید جعفر اقدام به توسعه و رونق آنها نمود . از جمله در دو باغ به نام های حاج آبا و حسین بزرگه اقدام به کِشت بوته های گل سرخ که از قمصر تهیه شده در سطح وسیع نمودند و از آن پس همه ساله گلاب گیری بصورت حرفه ای توسط گلاب گیران قمصری در محل دهنه آصف آباد نراق که آب فراوانی داشت انجام می گرفت . عطر و گلاب نراق به کاشان و سایر شهرستان ها فرستاده می شد .

پس از آن از حدود سال 1339 گل ها را به کارگاه گلاب گیری در مزرعه محمد آباد که در اختیار آقای احمد یوسفی(صدقی) فرزند نایب حسین خان نراقی و دامادش سرهنگ علی اصغر یوسفی فرزند محمد بود و چندین خانوار زندگی می کردند انتقال می دادند .
اهالی نراق که دارای باغ گل بودند گل های خود را به محمد آباد می آوردند و می فروختند. از اوایل اردی بهشت مراسم گل چیدن از مزرعه گل محمد آباد آغازمی شد و تا اواسط خرداد ادامه داشت. مردان و زنان نراق در این ایّام به گل چینی مشغول می شدند حتی از دانش آموزان مدارس هم برای این کار کمک گرفته می شد.

 
جناب سرهنگ رضا ابوالحسنی فرزند احمد که متولی این کار بود هر روز صبح با ماشین به نراق می رفت و تعدادی دانش آموزان را برای گل چینی به محمد آباد می آورد و آنها هم بابت چیدن هر کیلو گل محمدی مبلغ 10 ریال دستمزد پرداخت می کرد . گل چینی قبل از شروع کلاس درست تمام می شد و مجددا به نراق بازگشته و سر کلاس درس حاضر می شدند .
یکی دیگر از گلاب گیرهای حرفه ای قبل و بعد انقلاب در مزرعه محمد آباد فردی به نام حاج قاسم احمدی فرزند عبدالله اهل اراک می باشد که سال ها در مزرعه محمدآباد شهر نراق گلاب می گرفت و به قاسم گلابگیر مشهور بود . حاج قاسم پس از فوت در بهشت زهری تهران خاکسپاری گردید .  مرحوم آقا رضا ابوالحسنی با حاج قاسم قرارداد سالیانه می بست و مجموعا 17 سال از سال 1346 لغایت 1363 در نراق سکونت داشت و در این حرفه با فردی شریک بود . مرحوم قاسم علاوه بر گلاب گیری در فواصل دیگر سال به عرق گیری از سایر محصولات مشغول بود . وی در خیابان گرگان تهران صاحب مغازه بود که بعد فرزندانش مدیریت آن را بر عهده گرفتند . قاسم که فردی انقلابی و مومن بود اغلب گلاب های تولیدی اش در نراق را در پله نوروزخان بازار تهران می فروخت .

همسر وی اهل قم بود و یکی از فرزندانشان به نام داود احمدی با داشتن همسر و فرزند در جوانی بر اثر سانحه تصادف فوت نمود . فرزند هشت ساله مرحوم داود نیز دو سه سال بعد از فوت پدر در شمال ایران در اثر ریزش دیوار بدرود حیات گفت .
دانش آموزان قبل از انقلاب نراق خاطرات بسی خوش از حاج قاسم در سینه دارند . چون عده ای از دانش آموزان به جهت کسب درآمد صبح زود برای چیدن گل به محمدآباد می رفتند و قبل از ساعت 8 صبح و شروع تحصیل مدرسه با ماشین وانت بار قاسم آقا به نراق باز می گشتند . چند نفر هم با ذوق و استعدادی که داشتند دسته گل خوشبو برای معلم دلسوز هدیه می دادند و کلاس با بوی گل معطر و زیباتر می شد .
در اثر مرور زمان و خشکسالی در نراق، مزارع گل محمدی در اثر بی آبی خشک گردید و حرفه گلاب گیری هم در سطح صنعتی به بوته فراموشی سپرده شد. ولی کارگاه های خانگی همچنان فعال بود و در سطح خانوادگی به تولید گلاب در سطح کم کما فی السابق ادامه می دادند .
در حیاط چندین منزل دیگ و دستگاه گلاب گیری، عرق گیری، عرق کِشی، گلاب کِشی ( تقطیر خانگی سنتی) بر پا می شد که نمونه های آن می توان منازل مرحومه معصومه بابایی فرزند سید قاسم – مرحومه دولت رزاقی فرزند صفرعلی – مرحومه ربابه اسکندر رستمی(دنیاران) فرزند اسکندر را نام برد .

در سالهای اخیر مجددا گرایش به کاشتن درختچه های گل محمدی در مزارع و باغات نراق به صورت صنعتی آغاز گردید به طوری که با تولید و افزایش گل محمدی نیاز به کارگاه گلاب گیری احساس می شد .
عصر روز دوشنبه مورخ 27 خرداد 1393 کارگاه گلاب گیری سنتی عطر بهشت شهر تاریخی نراق با حضور جمعی از مسولین استانی و شهرستان دلیجان افتتاح گردید . این کارگاه گلاب گیری توسط شهرداری نراق در راستای ایجاد درآمدهای پایدار شهری ، توسعه زیر ساخت های صنعت گردشگری ، جذب سرمایه گذاران بخش خصوصی و کمک به اقتصاد کشاورزان نراقی و روستاهای مجاور با ظرفیت تبدیل روزانه 1300 کیلوگرم گل محمدی به گلاب و اسانس احداث گردید . گلاب تولید شده در این کارگاه عمدتا به گردشگران وهمشهریان مقیم تهران فروخته می شود و کشاورزان هم به راحتی محصول تولیدی گل محمدی خود را به این کارگاه می فروشند. گرایش به کاشت درختچه های این محصول در نراق هم افزایش یافته و محصول گل تولید شده در شهر را تا 1500 کیلو در سال بر آورد می کنند که این مقدار هر ساله رو به افزایش است.

*طریقه گلاب گیری به روش سنتی در شهر نراق

یک دیگ مسی بزرگ فراهم می کردند و گل های تازه چیده شده را داخل آن ریخته و دو و نیم برابر آب به آن اضافه می کردند و روی آن را یک تغار سفالی به عنوان در پوش می گذاشتند و درزهای آن را با خمیر مخصوص پخته و آرد نان می گرفتند تا امکان نشت بخار آب به بیرون وجود نداشته باشد .

سپس یک عدد نی چوبی توخالی را از سوراخ مخصوص تغار عبور داده و سر دیگر آن را داخل یک پارچ مخصوص گلاب گیری که داخل آب سرد قرار داشت وارد می کردند و دهانه پارچ را با یک گلوله پنبه ای محکم می بستند به طوری که امکان خارج شدن بخار آب از پارچ وجود نداشته و آب سرد هم نتواند به داخل آن نفوذ کند.

سپس زیر دیگ را که روی یک اجاق قرار داشت آتش روشن نموده به محض جوش آمدن آب دیگ محتوی گل، بخار های حاصله از طریق نی تقطیر می شد و گلاب به داخل پارچ گلاب گیری هدایت و فضا را از عطر گل آکنده می ساخت. این کار حدود سه تا چهار ساعت ادامه داشت تا کل آب دیگ تقطیر و تبدیل به گلاب شود.
سپس گلاب حاصله را از پارچ گلاب گیری داخل شیشه های مخصوص نگهداری گلاب می ریختند و تا زمان فروش نگهداری می گردند. از هر کیلو گل محمدی حدود یک تا یک و نیم کیلو گلاب تولید می شد.

جالب توجه اینجاست که اگر به جای آب، گل ها را با گلاب بیامیزند و همان مراحل قبل را تکرار کنند گلاب غلیظی از نظر اسانس به دست می آمد که به آن گلاب (دو آتشه) می گویند .
در حال حاضر هم کارگاه های گلاب گیری سنتی با تغییرات جزئی همان کار گلاب گیری را انجام می دهند با این تفاوت که به جای تغار سفالی از در پوش مخصوص مسی و به جای خمیر درزگیر از واشر مخصوص و به جای نی های چوبی از لوله های آلومینیومی استفاده می کنند.


*اسامی مدیران کارگاه و گلاب گیران کهن شهر نراق از آغاز تا کنون

1- مرحوم سید محمود غفاری فرزند سید جعفر


2- مرحومه معصومه عضایی فرزند شیرعلی

3- مرحومه صنمبر رزاقی فرزند ابراهیم

4- مرحومه سکینه رزاقی فرزند صفرعلی

5- مرحومه دولت رزاقی فرزند صفرعلی

6- خانم نرگس السادات بابایی فرزند سید قاسم

7- خانم معصومه السادات بابایی فرزند سید قاسم

8- مرحومه سیده بی بی سیدباقری فرزند سید تقی

9- مرحومه ربابه اسکندر رستمی(دنیاران) فرزند اسکندر

10-
مرحوم حاج قاسم احمدی فرزند عبدالله اهل اراک ساکن تهران

11- خانم ملوک رزاقی فرزند حسین

12- خانم منیره رزاقی فرزند حسن

13- آقای حسن اکبری فرزند سیف الله

14- خانم شهین اکبری فرزند ماشاءالله

15- آقای قاسم کمره ای فرزند حسین

16- مرحوم علیرضا خسروی فرزند قنبرعلی

17- آقای مجید خسروی فرزند علیرضا

18- خانم مقدس خسروی فرزند حسین

19- آقای علیرضا اسماعیلی فرزند عباس

20- خانم اعظم کمالی فرزند رمضان

22- خانم فاطمه یوسفی فرزند رضا

23- خانم جواهر حسینی فرزند رمضان

24- آقای شعبانعلی یوسفی فرزند قاسم

25- خانم صفیه ایزدی فرزند حسین

26- خانم فاطمه حیدری فرزند غلامحسین

27- خانم رقیه حبیبی فرزند اکبر

28- آقای محمدجواد حیدری نراقی فرزند علی اکبر

29- آقای میثم پریشانی فرزند مهدی

30- خانم عصمت علی آقایی فرزند علی اکبر

31- مرحومه صغری شکاری فرزند ...

32- خانم معصومه رمضانی فرزند فضل الله

33- مرحوم مرتضی رادفر فرزند شکرالله

34- خانم معصومه السادات موسوی فرزند سید ماشاءالله

35- مرحومه خانم معصومه السادات حسینی فرزند سید اکبر


36- بعدی را شما بفرما ...



تحقیق در خصوص گلاب گیری و نحوه آن در شهر تاریخی نراق برای اولین بار به اهتمام آقایان مرتضی علی آقایی و یکی از نویسندگان سایت سلحشوران شهر نراق صورت گرفت و برای تهیه مستندات آن چهار ماه زمان صرف گردید . هر گونه استفاده از مطالب نیاز به ذکر منبع می باشد .

۹۶/۰۵/۲۶
سلحشوران شهر نراق

نظرات  (۳)

۲۵ مرداد ۹۶ ، ۲۳:۲۹ کاریابی نراقی
دیگه نراق آباد میشه نبینم کسی دیگه اعتراض کنه بگه نراق کار نیست توش. ماشاالله 30تا گلابگیر داره
۱۵ مرداد ۹۷ ، ۰۰:۳۱ خانم احمدی
10- مرحوم قاسم تهرانی فرزند ... اهل اراک ساکن تهران


ممنون از زحمات شما
چه لیست جالبی است

فقط نامی که تو ردیف 10 جا مونده مرحوم حاج قاسم احمدی فرزند عبدالله می باشد که سال ها در مزرعه محمدآباد شهر نراق گلاب می گرفت و به قاسم گلابگیر مشهور بود .

روحش شاد حدود سال 1364 و آن حوالی فوت کرد .
بعد فرزندش داود احمدی در جوانی تاریخ 6 اسفند 1369 در تهران فوت و در قطعه 111 ردیف 76 شماره 3 بهشت زهرا(س) خاکسپاری شد .
🌺 مرحوم حاج قاسم احمدی فرزند عبدالله اهل اراک می باشد که سال ها در مزرعه محمدآباد شهر نراق گلاب می گرفت و به قاسم گلابگیر مشهور بود .


روحش شاد حدود سال 1364 و آن حوالی فوت کرد .

بعد فرزندش داود احمدی در جوانی تاریخ 6 اسفند 1369 در تهران فوت و در قطعه 111 ردیف 76 شماره 3 بهشت زهرا(س) خاکسپاری شد .

آدرس دامادش نظام آباد تهران – چهار راه عظیم پور(شهید قجاوند) پلاک ۱۰۱ مغازه گلاب و عرقیجات - 02177506023


🌺کدوم دانش آموزان یادشونه صبح زود می رفتن محمدآباد گل می چیدن و قبل از باز شدن درب مدرسه به نراق باز می گشتن.

ارسال نظر

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.

هدایت به بالای

folder98 facebook