سفرنامه عاشقی سلحشوران شهر نراق - 6

ما را در سر سودای عاشقی است

                                                  و دفاع همچنان باقیست

                                                                                         و تا انتها ایستاده ایم.....

نراق شهر شهیدان

نراق ای زادگاهم تا ابد پاینده می مانی
سزاوار ثنا هستی تو میراث ای ز خوبانی

تو شهر علم و فضل و دانشی بالاتر از اینها
تو هم شهر مشاهیری و هم شهر شهیدانی

تو همچون چهل چراغی؛ نه تو مهتابی
وجودت هم چو خورشید است و از گرما فراوانی

تو مروارید رخشانی نگین مرکز ایران
زلالی چشمه ی آبی گواراتر ز بارانی

چه انسان های با تقوا که مولود تو می باشند
تو مشمول عنایت های بی پایان یزدانی

فدایت می کنم جان را نراق بهتر از جانم
به خون امضا کنم  پایان هر عهدی و پیمانی

                        علی رضایی فرزند رضا اهل شهر نراق ۲۵ تیر ۱۳۹۷

آشنایی با آیین سنتی دَم پختن در شهر تاریخی نراق

واژه دَم پُختن یک گویش نراقی است و به معنی پُخت سیب زمینی با کلوخ می باشد. البته گویش ها در این خصوص در شهرهای مختلف متفاوت است مانند کلوخ پز، کلوخ پزان، کلوخُک ، کلووخُک .

دَم پختن یک رسم منحصر به فرد و دیرینه ای است که در میان مردم کشور رواج دارد. این آیین را در گذشته کشاورزان در مزارع خود برای تغذیه و تفریح انجام می دادند و شامل همه مردم شهرها و روستاها می شد منتهی در شهرهایی که محصول عمده آنها تولید سیب زمینی بود این آیین سنتی از ارزش و اهمیت بیشتری برخوردار بود و کشاورزان قبل از برداشت محصول سیب زمینی خویش این آیین را گرامی می داشتند .

در شهر نراق کشاورزان بخصوص جوانان از قدیم به دَم پختن عادت داشته و هنوز هم این کار در بین جوانان امروزی شهر کم و بیش رایج است و بیشتر در مراسمات دورهمی به این کار اهتمام می ورزند.
این آیین طی چند دهه گذشته به فراموشی سپرده شده بود ولی مجددا آن را احیا کرده اند و جزء میراث فرهنگی ناملموس است به طوری که حتی نظر گردشگران را نیز به خود جلب کرده است .

هدف اصلی از انجام این سنت حالت دورهمی خانواده ها ، ا قوام و دوستان است و طی مدت زمانی که سیب زمینی ها در دل کلوخ پخته می شوند آنها با یکدیگر به گفتگو می نشینند. در قدیم نیاکان به علت نبود روغن و یا کمبود در مورد پخت سیب زمینی، به جای آب پَز کردن توی کلوخ می پختند.
سیب زمینی که به این صورت پخته می شد سیب زمینی کلوخی یا به گویش نراقی سیب زمینی دَمی می گفتند .

طرز تهیه :
زمینی صاف برای انجام این کار در نظر گرفته می شود ؛ سپس مقداری گلوخ از زمین های شخم خورده جمع آوری و در دایره ای حدود نیم متر می چینند . سپس دهانه ای با دو کلوخ بزرگ به صورت قوچ بند شبیه عدد ۸ یا یک تخته سنگ ایجاد می کنند که این دهانه برای روشن کردن آتش است .

کلوخها طوری چیده می شود که هر چه بالاتر می رود قطر دایره را کمتر می کند تا نهایتا در ارتفاع۶۰ تا۷۰ سانتی متری این کلوخ ها به هم رسیده و شکل یک گنبد پیدا می کند که بین کلوخ ها هم فضای کوچکی باز می ماند.
سپس از دهانه اصلی این گنبد که خلاف جهت باد بود هیزم ها را داخل گنبد مخروطی شکل چیده و آنها را آتش می زنند. آتش ایجاد شده شروع به گرم کردن سطح داخل کلوخ ها شده و با اضافه کردن دائمی هیزم آنقدر این کار ادامه پیدا می کند تا سطح داخلی کلوخ ها از شدت حرارت سرخ شوند .

لازم به ذکر است خِشت برای این کار مناسب نیست چرا که در آخر کار برای خرد شدن مشکل ایجاد می شود و حتما می بایست از کلوخ های طبیعی استفاده کرد .
بعد با یک بیل کوچک ذغال ها و چوب های نیم سوخته را از داخل این کوره خارج کرده وسیب زمینی ها را یکی یکی داخل آتش گذاشته و در پایان کلوخ ها را روی سیب زمینی ها می ریزند و با بیل یا تخته و یا آجر کلوخ ها را می کوبند تا سیب زمینی ها کاملا داخل کلوخ ها مدفون شود.

در زمانی که سیب زمینی ها در حال پختن هست مردم فرصتی برای گپ و گفت پیدا کرده و با یکدیگر پیرامون مسائل مختلف بحث می کنند.
بعد از گذشت حدود یک ساعت سیب زمینی ها پخته و آماده مصرف می شود . با یک تکه چوب خاک ها را کنار زده و سیب زمینی های برشته و پخته را از داخل خاک خارج نموده و سپس پوست آن را جدا کرده و با مواد طعم دهنده و نمک و فلفل مصرف می کنند. دَم خوشمزه و خوش طعم چون برای پخت آنها زحمت زیادی کشیده شده است .

در روش مشابه دیگر می توان میوه و سبزیجات همچون سیب درختی، به ، هویج ، لبو وتکه های مرغ را در فویل آلومینیمی پیچیده و جایگزین سیب زمینی نمود.
این سنت در شهریور ماه سال ۱۳۹۴در شهرستان اقلید استان فارس در میراث فرهنگی ناملموس با شماره ۱۳۱۴ به ثبت رسیده است.

سایت سلحشوران شهر نراق از نویسنده ارزشمند جناب آقای مرتضی علی آقایی فرزند علی اکبر از بابت تهیه پست آشنایی با آیین سنتی دَم پختن در نراق که برای اولین بار نگارش می گردد قدردانی می نماید .

فروش حصار و طویله توسط حبیب الله فرزند زین العابدین نراقی به ابراهیم فرزند زین العابدین شَبان نراقی در 130 سال قبل - سند شماره 177

بیع نمود و بفروخت به مبایعه صحیحه شرعیه عالیحضرت ستوده خصلت آقا حبیب الله خَلَف مرحمت مآب آقا زین العابدین نراقی به ستوده آداب آقا ابراهیم ابن مرحوم آقا زین العابدین شَبان نراقی همگی و تمامی نصف از یکدرب حصار و طویله خدادادی شهره که نصف دیگر آن مِلک مشتری مرقوم است و محدود به حدود معینه است .
حدّی به خانه حاجی محمدتقی شیخ.
حدّی به حصار حاجی کاظم.
حدّی به راهرو خانه شیخ محمد.
حدّی به شارع عام.

به ثمن مبلغ چهار تومان رایج خزانه سلطان روپیه عددی یک مثقال و یکهزار رواج صیغه مبایعه شرعیه جاری شد و بین الجانبین قبض و اقباض تسلیم و تسلّم تمکین و تمکّن و تخلیه و تصرف و اسقاط جمیع خیارات بعمل آمد و بعد مِلک مرقوم حق طلق مشتری مزبور است و بایع و احدی را در آن حقی و بهره ای و ثمن موصوف تاما و کاملا از یَد مشتری واصل و عاید بایع مزبور گردید و بوصول آن اقرار و اعتراف نمود و مشتری در مبیع مذبور تصرف مالکانه و مستحقانه نمود و صیغه مبایعه صحیحه شرعیه جاری شد
تحریر فی بیست و دوم شهر ذیقعده الحرام مطابق سنه 1310
2 ذیقعده 1310(برابر 28 اردیبهشت 1272)

از جناب آقای مجتبی جعفری فرزند مرتضی به جهت ارسال تصویر سند سپاسگزاریم .

سایت سلحشوران شهر نراق ؛ از استاد حاج سید مجتبی غفاری فرزند سید محمود از جهت بازخوانی قباله فروش حصار و طویله توسط حبیب الله فرزند زین العابدین نراقی به ابراهیم فرزند زین العابدین شَبان نراقی در 130 سال قبل قدردانی می نماید .

انتصاب سرهنگ مهدی نباتی نراقی به عنوان فرمانده ناحیه سپاه دلیجان استان مرکزی

بر اساس گزارش سایت سلحشوران شهر نراق ؛ نراقی ها و جوانان آن در هر مسئولیتی که بر عهده می گیرند به دلیل کوشش فراوان مورد تشویق و قدردانی قرار می گیرند . نخبه پروری از صفات ذاتی نراقی هاست بر این اساس به شهر نخبگان ؛ مشاهیر ؛ مفاخر و دانشمندان مشهور است .

یکی از این نخبه های سبزپوش و تحصیلکرده جناب سرهنگ مهدی نباتی می باشد .
آقای مهدی نباتی تاریخ 1 خرداد 1356 در شهر نراق از توابع شهرستان دلیجان متولد گردید . پنج ساله بود که پدر بزرگوارش بسیجی 56 ساله مُندعلی نباتی تاریخ 17 آذر 1361 طی پدافندی عملیات محرم در جبهه پاسگاه شرهانی عراق پس از خَلق حماسه های جاودان در کنار بسیجی علی رزاقی به افتخار شهادت نایل آمد .

 

دو نفر از برادران حاج مهدی به اسامی حسین و حسن نباتی از زمره سلحشوران شهر نراق می باشند که طی دفاع مقدس به افتخار جانبازی نایل آمده اند . حاج مهدی سال 1379 در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی شهرستان دلیجان عضویت یافت و از همان ابتدا با فعالیت های موثرش منشاء خیر گردید .

ایشان سال 1386 به عنوان فرمانده حوزه مقاومت بسیج ثارالله شهر نراق معرفی و به مدت 10 ماه انجام وظیفه نمود و توانست نیروهای مستعدی را به حلقه بسیجیان افزایش دهد . به علت شایستگی هایی که از خود نشان داد مسئولیت بسیج ثارالله نراق مجددا از تاریخ 17 فروردین 1391 لغایت 17 فروردین 1393 به مدت دو سال ادامه یافت .
طی این مدت فعالیت های موثری اعم از تجمیع نیروها - برگزاری همایش رزمندگان - مراسم یادواره شهدا – توجه و ملاقات با خانواده های شهدا – پیاده روی مردمی – برگزاری جشن ها و اعیاد – مراسم های مذهبی – مساعدت در ساخت سالن ورزشی و توجه به ورزش جوانان و ده ها فعالیت های بزرگ و کوچک حاصل تلاش این رادمرد بوده است .

فعالیت های چشمگیر و داشتن تجربیات موفق باعث شد فرماندهان نگاه شایسته ای نسبت به ایشان داشته باشند و او را در سِمَت جانشین فرماندهی سپاه ناحیه شهرستان دلیجان منصوب و نباتی هم مسئولیت های محوله را به نحو شایسته انجام داد .
نباتی در بوته آزمایش دیگری قرار گرفت تا راه پدر شهیدش و سیره سایر شهیدان عدالت خواه را بپیماید و برای پیشرفتی دیگر روز شنبه تاریخ 21 مرداد 1396 برابر با 19 ذی القعده 1438 به فرماندهی سپاه پاسداران ناحیه آشتیان در استان مرکزی معرفی گردید . در یک سال فرماندهی ایشان تعاملات شایسته بین نهادهای مختلف شهرستان ادامه یافت و همگرایی خوبی بوجود آمد و مسئولین آشتیان احترام ویژه ای برای او قائل بودند .

به تشخیص فرماندهان و اصل شایسته سالاری سنگری دیگری برای جناب سرهنگ حاج مهدی نباتی مهیا گردید تا از پتانسیل های بالقوه ایشان بهره گیری شود . صبح پنج شنبه 4 مرداد 1397 برابر با 12 ذیقعده 1439 روز خوشایندی برای اهالی مومن و انقلابی شهرستان دلیجان رقم خواهد خورد و نباتی فرزند راستین و با صداقت برای فرماندهی سپاه ناحیه دلیجان معارفه می گردد .

یکی از همیّت های نیکو و قابل ستایش جناب سرهنگ نباتی ارتقاء سطح تحصیلات می باشد که علی رغم داشتن مسئولیت به درس و علم مبادرت ورزید و موفق شد کارشناسی حقوق قضایی خود را از دانشگاه آزاد شهر نراق کسب نماید و در حال حاضر با داشتن همسر و دو فرزند مراحل ارائه پایان نامه تحصیلی کارشناسی ارشد رشته حقوق جزا و جرم شناسی خود می باشد .

توفیق روزافزون برای جناب سرهنگ حاج مهدی نباتی در مسئولیت جدید را از خداوند قادر مسئلت می نماییم .

سند 61 ساله تحصیل جعفری نراقی در دانشسرای مقدماتی کاشان

وزارت فرهنگ
اداره فرهنگ کاشان
دانشسرای مقدماتی پسران کاشان
سال تحصیلی 1336 – 1337 کلاس دوّم

مرتضی جعفری فرزند عباس شماره شناسنامه 60 صادره از حوزه 6 قم.محلات محل تولد نراق تاریخ تولد 1317 مجاز به شرکت در امتحانات نهایی است . 

مُهر : رئیس دانشسرای مقدماتی شهرستان کاشان . قطبی

 از جناب آقای مجتبی جعفری فرزند مرتضی از بابت ارسال تصویر این سند سپاسمندیم .

  یادآوری می گردد حاج مرتضی جعفری علاوه بر معلمی در آموزش و پرورش ؛ خبرنگار روزنامه کیهان بود .

ایشان به همراه پدر گرانقدرشان حاج شیخ عباس به تهیه خبر و توزیع مجلات و روزنامه های منتشر شده در موسسه کیهان در زادگاهش نراق و منطقه مشغول بود .
حاج مرتضی جعفری تاریخ 3 خرداد 1383 دارفانی را وداع گفت . شادی روحش صلوات نثار می کنیم .

عالِم عظیم الشان میرزا محمدعلی نراقی مولف کتاب هدایة الاصول

نراق بخشی از شهرستان دلیجان در استان مرکزی واقع است . نراق شهری پُر آوازه که بالغ بر یکصد تَن از مشاهیر و مفاخر در علوم مختلف در آن رشد و نمو یافته اند .

آیت الله میرزا محمدعلی  نراقی فرزند میرزا محمد نصیر ابن علامه حاج ملا احمد نراقی ابن علامه حاج ملا محمد مهدی و دارای دو برادر به اسامی میرزا عبدالوهاب نراقی و میرزا حسین  نراقی می باشد .
عالم فاضل و فقیه حکیم میرزا محمدعلی نراقی از علما و مُدرسین حوزه علمیّه اصفهان بود و در علوم فقه و اصول و حکمت تبحر داشت . از آثار ایشان هدایة الاصول می باشد .  

به نوشته میرزا حیدرعلى ندیم الملک، میرزا محمدعلی نراقی از مدرسین مدرسة جدّه بزرگ اصفهان بوده است . سید احمد اشکوری در «تراجم الرجال» نراقی را عنوان نموده و می نویسد: «میرزا محمد علی النراقی، فاضل متبحر فی الفقه والاصول، طویل النفس فی کتاباته. أقام سنین باصفهان متلمذاً علی علمائها. له هدایة الاصول أتم بعض مباحثه فی سنة 1278».
از تألیفات این عالم مبرز کتاب « هدایة الاصول » است که در روز یکشنبه 29 جمادی الثانی1287 برابر 4 مهر 1249 آن را در مدرسة چهارباغ اصفهان به پایان رسانید . نسخة خطی این کتاب در کتابخانة آیة الله العظمی سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی در شهر قم موجود است .

ذکر این نکته ضروری است که کتاب هدایه الاصول نراقی با کُتب مشابه به این نام تفاوت دارد . دو تن از شاگردان محمدعلی نراقی شیخ اسماعیل معزی و شیخ محمد علی کرمانی بودند .

عالم فاضل میرزا محمدعلی نراقی که به نراق زادگاه نیاکان علاقه ویژه داشت در سال 1321 هجری قمری(احتمالا اولین روز محرم برابر 9 فروردین 1282) وفات یافت و در صحن تکیه تویسرکانی در تخت فولاد اصفهان خاکسپاری گردید .

به روح پاکش در دل صلوات نثار کنیم .

نمونه سیاق در حساب فضل الله نراقی معاون التجار در کمتر از یک قرن و نیم - سند شماره 176

از حضرات بابت محصول ۱۳۸
ملک محمد بیست وچهار تومان
علی اکبر داماد کربلائی حیدر(کربلایی حیدر اهل دلیجان) بیست تومان
نوروز علی بیست تومان
عباس بیست و شش تومان
محمد صفر رمضان سی و شش تومان
کربلائی حیدر(اهل شهر دلیجان) ده تومان
جمع یکصد و سی و شش تومان
عبدالله روغن
 سال۱۳۷ نیم مَن
سال ۱۳۸ نیم مَن
ایضا نیم مَن

جمع یک و نیم مَن
ملک محمد حیدرعلی
روغن یک مَن
دانگ دیگر یک مَن
جمع دو مَن
 باقی گندم سال ۱۳۹ چهل و چهار تومان
کاه طرف دلیجان نُه مَن
قیمت جوء نزد کربلائی حیدر شانزده ریال
عایدی جوء ملاعلی(ملا محمدعلی فروغی فرزند ملا ابوالقاسم نراقی)

 از جناب استاد حاج سید مجتبی غفاری فرزند سید محمود به جهت بازخوانی نمونه سیاق در حساب فضل الله نراقی معاون التجار در کمتر از یک قرن و نیم سپاسگزاریم .

مفهوم سنگ روی بافه گذاشتن در شهر تاریخی نراق

 گندم را وقتی درو می کنن ، روی هر بافه یا دسته یه سنگ می ذارن که باد گندم ها را نبره .

 اغلب مردم شهرهای دیگر و مشخصا مردم شهر نراق زمانیکه برای جوانشان به خواستگاری میرَن و موافقت ازدواج را دریافت می کنن نشان یا هدیه ای به خانواده دختر تقدیم می کنن و اصطلاحا میگن :

رفتیم سنگ روی بافه گذاشتیم .

 بر اساس این رسم اهالی نراق نام این دختر خانم را از لیست احتمالی خواستگاران پسرشان حذف می کنند .
 
من نهادم بهر تو گام نخست                سنگ روی بافه هشتن بهر توست