نامه نعمت الله فرخزاد نراقی از همدان به برادرش فضل الله نراقی معاون التجار و برادر زاده اش عباس نراقی وکیل التجار درساوجبلاغ 111 سال قبل و پرداختن با خرید و فروش اجناس - سند شماره 550

ساوجـــــبلاغ
۲۰ربیع الثانی ۱۳۳۱(مطابق ۹ فروردین ۱۲۹۲)
حضور مبارک آقایان آقای معـــــاون التجار(فضل الله نراقی فرزند محمد جواد) و آقای وکیل التجـــــار(میرزا عباس نراقی فرزند فضل الله)
تصدقتان شوم.
مطالب را در یوم قبل همراه رحمت الله توسط آقا یهـــــودا(احتمالا از احبای بهاییت در همدان) عرض نموده و صورت محاسبات رسیدگی و ارسال شد ، حال هم مختصری عرض می شود .
امروز حجره آمده ایم،شاید مشتری برسد فروش بکنیم.حضرات بعضی ها خرید نمودند ولی چکنیم که ، بدست خالی خرید نمیشود کرد و اگر وجه هم به حقیر برسد جز دو سه عدل حناء و بعضی مال ابریشمی ، نمیدانم چه باید بخرم. البته صورت آنچه را امروز لازم دارید مرقوم دارید که اگر ممکن شد بخرم و البته توتونها را کجدار مریض(کج دار و مریز) در صورت صلاح فرستادن به همدان عمل کنید.لکن هرچه مال اعلی است ارسال دارید که به رسیدن بفروش برسد و مسلماً صورت که برسد میزان عمل اینجا دست سرکاران می آید که در همدان محلی نداریم که خرید کنم و به مرور چند مُکّاری بار سرکاران برسد.

لذا باید از انجام همتی شود ولی مبادا یک دیـنار توتون به وعده دیگـــــر بخرید.همان موجودی خودتان را هر رقمش صرفه در فروش آنجا است آنجا بفروشید و الا عمل کنید ، لکن بتدریج برسد.حقیر هم بتدریج خرید کرده میرسانم.ولی معین کنید که مال ابریشم چه رقم لازم است و معادل قیمت را هم معین کنید که الی چند صد تومان بخرم و دیگر حناء چه رقم لازم است؟
حال اگر بخرم من و فرمایش یا محمـــــدعلـــــے میخرم ولی بعد هر رقم صرف دارد بنویسید از قبیل یدالله و غیره. کفش هم حسب الفرموده نخواهم خرید تا بخواهید مازوج قبل از عید ۵۲ الی۵۳ ، هنوز فروش نکرده اند.ولی هر فقره توتونی که عمل میکنید معادل پس کرایه او مازوج ولو به موعد باشد با او حمل کنید که به رسیدن مازوج را میشود فروخت.
والا حقیر که محلی نزد خود موجود نمیگذارم.آنوقت مُکّاری اسباب افتضاح میشود و اینها هم کسی هم دستگیری از کَس نمیکند.حاجی نصـرالله هم اگر مازوج داشته باشم محتمل است وجه بدهد که بعد از ۱۵روز بگیرد.لکن چون توتون کساد است در نبودن مازوج نمیدهد.صورت محاسبه را مجدد نوشته ارسال داشتم.
و این هفته بعضی الواح و خطابه ها(نوشته های بهاییت) و کاغذ پاریس رسید.در پاکتی گذاردم ، ارسال شد.رجا دارم تلاوت کنید و بدهید ببرند خانه آقاعمــــو تلاوت نمایند.چون خیلـــــے اصرار کرده اند و منعبد دستورالعملی برای فرستادن الـــــواح مرقوم دارید.چون عیال آقاعمـــــو اصرار دارد که برای ایشان فرستاده شود و چون سرکار هم خواسته اید و لابد پول داده میشود لذا مرقوم دارید که از هر نسخه فقط یکی یا دو ارسال دارم ، معین فرمایید و الی حال هم همان کرایه پست را از حجره داده ام چجور دستور عمل میدهید،رفتار شود.و دیگر از وضع تجارت امسال و تکلیفات امسال را مرقوم دارید که چه باید کرد و به حسابها برسید.

صورت جهت حقیر هم ارسال دارید و رجا دارم صورت ریز تصرف حقیـــــر را از ابتدا الی انتها نوشته به تاریخ ارسال فرمایید و تصرف همـــــدان را هم محسوب دارید و به حسابها برسید و صورت وصولی امسال را از اشنویـه و میاندوآب و غیره هم مرقوم دارید و از اخبارات و مظنّه جات هر مالی مرقوم دارید و رواجـــــے و کسـادی هر اجناس اشاره کنید.حقیر منتظر اقدامات آن حضرتان هستم.چون حال اقل سال است و باید هر روز نقشه کار را کشید. اگر بنای تجارت اشنویه دارید مواظب باشید نسیه فروشی موقوف باشد و زیاد خود را آلوده مطالبات نکنید که فردا مجبور شوید به خریدن توتون زیاد که جز اسباب ذلت و کسالت و ضرر حاصلی ندارد.
آقایان من اگر این دوسال به اندازه گلیم خود پا را دراز می کردیم که ضرر نمی بردیم ، منتهی کسب نمی کردیم.ولی هزار هزار ضرر وارد نمیشد.معامله برای فایده است.وقتی که ملاحظه میکنید خرید هر توتونی را مبالغـے ضرر میکنید.مگر مجبورید بخرید؟ او توتون که آنجا نسیـــــه نیست باید نقد خرید.پول نقد را بدهید و ضرر هم بکنیـــــد؟!ابـــــداً کار عاقلانه خیلی مواظب فرمایید.
ایشان که در جایی ضرر را دید،دیگر نباید به آن کار زیاد خود را مجبور کند.بلی ، هروقت در او نفع مشاهده کردید بخرید.لکن به اندازه که مثل امروز گلو را نگیرد و خفـــــه کند.و البته وقتی حساب میکنم،دو هزار و هفتصد ضرر توتون مازوج کشیده ایم و لابد آنجا هم دارید.دود از کلّه ام بلند میشود.همت کنید وضع را تغییر دهیم. یوســـــف آقا نصـــــرالله(یوسف فرزند نصرالله) و محمـد با دویست تنخواه چون به اندازه خود حرکت کردند،دیدید از پیش بردند! و حال آنکه آنها را سرکاران به شاگردی قبول می کردید!
باری ، باید بسیار کوشش کرد که زیاده از این ورطه(جای خطرناک) وارد نیاید.از دست چاکر که کاری جز فروختن توتونی که بفرستید و خریدی بخواهید از کار آنجا بر نمی آید . لذا سرکاران باید به شور یکدیگر کار را نوعی مرتب کنید که خداوند هم راضی باشد و خلق هم راضی. دو عکس مبارک هم که گویا باسمه(عکس چاپ شده) باشد ارسال شد. یکی برای سرکار یکی برای آقاعمـــــو.عکس پاریس است در سال گذشته.عکس های امسال هم رسیده ولی برای اشخاص مخصوص عموماً نیامده است که ارسال شود.
دیروز از تهـــــران این مضمون را مرقوم داشته اند،سرکار هم باطراف بشارتی دهید.جناب آقا میـــــرزاعزیزالله خان ابن ورقا(پیرو بهاییت) روحی فداه چند روز است تشریف آورده اند.

حضرت مولی الوری(بهاییت) در پاریس به مشارالیه فرموده اند:ما حتما به ایـــــران خواهیم آمد. گمان نکنید وقتی ایـــــران امنیت باشد می آییم، بلکه وقتی ایران در نهایت انقلاب و اغتشاش است می آییم. الهی از این بشارت تمام احبّا در نهایت وجود طریقه ، عموم اهل بیت و متعلقین را تکبیـــــر برسانید. فـــــانی نعمـــــت الله(نعمت الله فرخزاد نراقی فرزند محمد جواد)
مظنه حناء امروز این است و حضرات حناء کیسه چلواری گویا خریده اند ۶۴ ریال. کارخانه یدالله اگرباین است مرقوم دارید تا بخواهید حقیر فرمایش جدید نمیفرستم.اگر خریدم از سه رقم:
حناء یکمن نقد   ۹۰ ریال
محمـدعلـے      ۸۵ ریال
فرمایش حاج علے نقے ...۸۰ ریال
فرمایش کیسه چلواری ...۶۴ ریال .....
ابتدا میخرم،بدانید رحمت الله هنوز حرکت نکرده است.

ساوجبـــــلاغ
پاکت دوم
حضور جنابان مستطابان آقای معاون التجـــــار(فضل الله نراقی فرزند محمد جواد) و آقا میـــــرزاعباس(میرزا عباس نراقی فرزند فضل الله) وکیل التجار
تاجـــــران نـــــراقے شرف باد
20 ربیع الثانی 1331 (برابر9 فروردین 1292)

از استاد گرانقدر آقای حاج سید مجتبی غفاری فرزند سید محمود از بابت بازخوانی سند 111 ساله بین دو برادر تاجر پیشه سپاس گزار می باشیم .

از جناب آقای حمیدرضا  سلطانی شایان فرزند اکبر اهل شهر نراق از بابت بازنویسی و تایپ  سند قدیمی بین نراقی ها در همدان و ساوجبلاغ قدردانی می گردد .