سند 99 سال قبل مربوط به معامله آب اهالی نراق در قنات بَهریار دلیجان - سند شماره 71

بعد حمد سبحانه باعث بر تحریر(نوشتن) این اسطار(سخنان پریشان) شریعت آثار آنکه با تحقق کافه شرائط صحت و قواعد شریعت مصالحه شرعیه اسلامیه نمود در حالت ما نفع عندالاقاریر شرعیه عالیحضرت سعادت آیت آقا میرزا عبدالله خلف مرحمت و غفران مآب آقا میرزا فضل اله معاون التجار نراقی به جناب محامد(خصلت نیکو) نقاب عمده التجار والاعیان آقا محمدعلی(ملا علی محمد فروغی) خلف مرحمت شان آخوند ملا ابوالقاسم تاجر نراقی(فرزند ملا عبدالکریم) همگی و تمامی مِجری المیاه(محل عبور آب) دو نفر و نیم آب قنات بَهریار شهره فی مزارع دلیجان که واقع است در روزقه( rovzəghə: واحد قسمت بندی آب کشاورزی) بن اوّل از جمله بیست و هشت شبانه روزی که پنجاه و شش تاق است با کافه ملحقات و منضمات شرعیه و عرفیه از ممر و مدخل مشاع و کامل یتعلق بها و  ........الیها سمی ام سم و ذکرام یذکر بمال المصالحه مبلغ شصت و پنج تومان نصف سیصد و بیست و پنج ریال قران نقد رواج ایران ده عدد یکتومان رواج و صیغه جاری شد و شرائط صحت بینهما از قبض و اقباض اخذ و استرداد مال المصالحه مرعی گردید و مصالح مرقوم از عین مصالحه تخلیه ید نمود و به تصرف مصالح له داد و او نیز تصرف مالکانه مستحقانه در مصالحه مزبور نمود کتصرف الملاک فی املاکهم وذوی الحقوق فی حقوقهم و مال المصالحه تاما کاملا نقد از ید مصالح له مزبور واصل و عاید مصالح عنه مسطور گردید و به وصول آن اقرار و اعتراف آورد و به ...... ما رقم آب مزبور حق طلق و ملک صرف مصالح له مذکور است و عقد مصالحه شرعیه مشتمل بر جمیع شرائط صحت و ارکان خالی از کل نواقص و بطلان محتوی بر قبض و اقباض اسقاط اخیار الغبن ولو بلغ ما علی المراتب نواقص امداد و سایر دعاوی و خیارات محتمله و متصوره جمیعا بر وجه صحت و لزوم بینهما جاری و واقع گردید و در ضمن عقد خارج لازم بر مصالح مرقوم التزام شرعی شد که از حین تحریر الی پنجاه سال تمام در این مصالحه فسادی ظاهر شود که مشخصات ........بر آید که از ید مشتری انتزاع شود کلهم بعضا عینا او منفعتا از عهده ثمن و اجرت المثل سنوات متصرفه بر اید و صیغه شرعیه کما هو المعروف  شریعه المطهره بینهم واقع و جاری گردید.

تحریر فی بیست و هفتم شهر شعبان سنه ۱۳۳۹
7 شعبان 1339 (برابر با 27 فروردین 1300)

صحیح است معاون التجار(فضل الله نراقی فرزند محمدجواد)

توضیحات :

بن اول: اولین روز از مدار گردش آب بهریار (مدار گردش آب در بهریار 14 روز است)
هر روز دو طاق: تاق روز و تاق شب پس بیست و هشت شبانه روز میشود 56 تاق

سوال: اگر مدار گردش آب 14 شبانه روز است پس چرا در سند 28 ذکر شده؟

پاسخ: این قنات قناتین بهریار است یعنی دو قنات مجزا با یک مظهر. دو قنات هر کدام 14 شبانه روز که روی هم 28 می شود .

از جناب استاد حاج سید مجتبی غفاری فرزند سید محمود به جهت بازخوانی سند قریب یک قرن پیش سایت سلحشوران شهر نراق سپاسگزاریم

زنان فداکار شهر نراق طلا و جواهراتشان را در مقطع جنگ به جبهه اهدا نمودند

بر اساس گزارش سایت سلحشوران شهر نراق ؛  زنان و مردان مومن شهر نراق در مقطع دفاع مقدس جوانان غیورشان را جهت دفع تجاوز دشمن بعثی به کشور به جبهه های نبرد حق علیه باطل فرستادند و خودشان هم در ستاد پشتیبانی جنگ کوشا بودند .

یکی از اسنادی که زنان شهر نراق تاریخ 8 فروردین 1361 طلا و جواهرات ارزشمند خود را برای فروش و هزینه کردن جهت مقاومت رزمندگان در سرحدات میهن اسلامی هدیه داده اند تقدیم می گردد .
این هدایا توسط حجت الاسلام مرحوم علی اکبر حیدری نراقی فرزند حسین تحویل آیت الله مرحوم حسینعلی منتظری در قم تقدیم و رسید دریافت گردیده است .

سند 98 سال قبل مربوط به معامله شهروندان دلیجان و نراق در قنات جُرجَوِش(جُرجَبِش) دلیجان - سند شماره 70

به اجاره صحیحه شرعیه قبول نمود جناب عمده الاعیان آقا محمد حسین خَلَف مرحمت پناه خیرالحاج حاجی میرزا کوچک تاجر نراقی از جناب مستطاب عمده التجار آقا محمدعلی(ملقب به ملا علی فروغی) خلف مرحمت و غفران پناه آقا محمد ابوالقاسم رحمت اله تاجر من القصه همگی و تمامی مِجری المیاه (محل عبور آب) دو نفر و نیم * آب قنات جُرجَوِش(جُرجَبِش) * شهره دلیجان واقعه در روزقه(نوبت در آبیاری زمینهای کشاورزی – آب روزه) هشتم که مدارش در دوازده شبانه روز است ابتیاعی(خریدن) از خود مستاجر مرقوم ابتدا از اول مهر ماه جلالی هذا سنه .............. ۱۳۴۰ الی مدت سه سال شمسی تمام به مال الاجاره مقدار و موازی یکصد و پنجاه مَن بَوَزن شاه نصف هفتاد و پنج مَن جوء پائیزه کَدخداپسند و جوزق(غلاف پنبه که هنوز پنبه از آن برنیاورده باشند) اوّل چین دوّم چین بالمناصفه مقرر و مشروط آنکه مال الاجاره را به قسط السنین در هر سالی مقدار بیست و پنج مَن بِوَزن شاه نصف دوازده و نیم جوء پائیزه عُرف پسند و مقدار بیست و پنج مَن بِوَزن شاه نصف دوازده و نیم جوزق *(پنبه با غلاف) اوّل چین دوّم چین در عَوض مال الاجاره مرقوم در نراق تسلیم جناب موجر منظم الیه بنماید .
صیغه مواجره بینهما علی النهم الشرع الانور واقع و جاری گردید .

 

تحریر فی بیست و پنجم شهر ربیع الاول سنه ۱۳۴۰
25 ربیع الاول 1340(برابر با 5 آذر 1300)

* اهالی دلیجان به جُرجَوِش(جُرجَبِش) برگ بهشت خطاب می کنند
* جوزق به معنی پنبه با غلاف آن که هنوز باز نشده و در زبان محلی دلیجان و نراق به آن کُلوزه می گویند . در پاییز پنبه را در چند مرحله می چیدند. مرحله اول از کیفیت بالاتری برخوردار بود و پنبه های باز نشده را در چین دوم و سوم می چیدند که کیفیت پایین تری داشت. کشاورزان با انصاف دلیجانی و نراقی در قدیم برای پرداخت اجاره مخلوطی از چین اول و نسبت کمتری از چین دوم را به صاحب آب و زمین تحویل می دادند. در این سند با اهمیت نیز به این مورد اشاره شده است .

* دو نفر و نیم آب قنات در دلیجان برابر با 12 سَرَچه و معادل امروزی 90 دقیقه می باشد

از جناب استاد حاج سید مجتبی غفاری فرزند سید محمود به جهت بازخوانی سند قریب یک قرن پیش سایت سلحشوران شهر نراق سپاسگزاریم .

چگونگی استفاده از قاشق هندوانه خوری در کهن شهر نراق

بر اساس گزارش سایت سلحشوران شهر نراق ؛ برآوردن(کَندَن) گل های هندوانه توسط اهالی شهر نراق دارای رسومی است . قاشق هندوانه خوری چند قرن است که  برای خوردن و تراشیدن هندوانه مورد استفاده مردم این دیار می باشد .

لبه های قطر قاشق دارای شیارهای پی در پی است و کَف قاشق نیز گود می باشد و بر این اساس به هنگام در آوردن قطعه ای از هندوانه به صورت زیبا و گرد جدا می شود .

تراشیدن آخر هندوانه فقط با چنین قاشقی امکان پذیر است که به صورت همسطح و یکنواخت عمل می کند .این قاشق ها از جنس مِس هستند و طول آن حدود 18 سانتی متر می باشد . قاشق هندوانه خوری تا نیم قرن پیش یکی از اقلام جهیزیه عروس خانم های نراقی در کنار اجناس مسی دیگر قرار داشت .

در حال حاضر نیز اکثر اهالی شهر تاریخی نراق برای خوردن هندوانه از این قاشق مخصوص استفاده می کنند که از نیاکانشان به یادگار باقی مانده است .

سند 108 سال قبل مربوط به معامله شهروندان دلیجان و نراق در قنات بَهریار دلیجان - سند شماره 69

غرض از تحریر(نوشتن) و ترقیم(نگارش) این ارقام خجسته فرجام آنستکه حاضر گردید جناب جلاله التجار آقا حسن خلف مرحوم خلد آشیان آقا میرزا بزرگ دلیجانی در حالت صحت بدن دون الاکراه والاجبار صلح صحیح معتبر شرعی نمود به عزت شعار استاد محمد حسن خلف مرحوم استاد غلام رضائی سلمانی نراقی همگی و تمامی مجری المیاه(محل عبور آب) نصف دو نفر و نیم آب قنواتین بَهریار (بَهریار دلیجان) شهره که واقع است در روزقه سیّم (نوبت در آبیاری زمینهای کشاورزی – آب روزه) به مال الصّلح مبلغ بیست و هفت تومان پول سفید رایج المعامله سلطان احمد شاه مقبوض فی المجلس لا علی رسم القباله مصالحه صحیحه شرعیه مشتمله بر صیغه عربیه والفارسیه جامعه شرائط و قواعد و ارکان مختومه بر قبض و اقباض و تسلیم وتسلم و تخلیه و تصرف و ضمان درک مع اسقاط جمیع خیارات متصوره در مصالح عنه سیما خیار الغبن و غبن در غبن ولو کان فاحشا وافحش علی المراتب واقع والمدارج بناگه علی هذا تمامی مصالح عنه مرقوم حسب الشرع الانور ملک طلق و حق التصرف مصالح به موسی علیه مرقوم است قله التصرف فیه التصرف و املاک فی املاکهم و ذوی الحقوق فی حقوقهم .
تحریر وقوعا فی عشره شهر رمضان المبارک سنه ۱۳۳۰
10 رمضان 1330(برابر با 1 شهریور 1291)

حاشیه سند :
حاضر گردید عالیشان استاد محمد حسن مذکور(استاد محمد حسن خلف مرحوم استاد غلام رضائی سلمانی نراقی) متن و تمامی نصف دو نفر و نیم مجری المیاه آب قناتین مسطوره متن ... به مصالحه منتقل نمود به عالیحضرت آقا کربلایی ماشاءالله خلف مرحوم عبدالحسین دلیجانی وبه مال المصالحه مبلغ سی و چهار تومان ریال فقره ده عدد یکتومان رواج نقد و صیغه شرعیه جاری گردید و مال المصالحه واصل و عاید استاد حسن مزبور گردید و به مقتضای ما رقم تمامی نصف دونفر و نیم آب مزبور اختصاص شرعی دارد به آقا کربلایی ماشااله مذکور .
تحریرا و وقوعا فی ۲۴ شهر ربیع المولود ۱۳۳۱
24 ربیع الاول 1331(برابر با 12 اسفند 1291)

پشت سند :
حاضر گردید عالیشان کربلایی ماشاءالله خلف مرحوم آقا عبدالحسین دلیجانی و تمامی نصف دو مرد و نیم مجری المیاه آب قناتین مسطوره متن به مصالحه منتقل نمود به جناب عمده التجار حاجی محمد رضا تاجر نراقی(ملقب به رئیس التجار نراق) به مصالحه مبلغ سی و چهار تومان قرآن ده عدد یکتومان رواج نقد فی المجلس و صیغه جاری گردید و به مقتضای مارقم تمامی نصف دومرد و نیم آب مزبور اختصاص شرعی به جناب حاج معظم له دارد .
وقوعا بتاریخ بیست و چهارم شهر ربیع المولود مطابق مشخصات سنه ۱۳۳۱
24 ربیع الاول 1331(برابر با 12 اسفند 1291)

از جناب استاد حاج سید مجتبی غفاری فرزند سید محمود به جهت بازخوانی سند 108 ساله سایت سلحشوران شهر نراق سپاسگزاریم .

آشنایی با آداب و رسوم شهر نراق(آیین سنتی ازدواج در قدیم)

در روزگار قدیم ، دیدار دختر و پسر قبل از جاری شدن صیغه عقد کمتر صورت می گرفت و سرنوشت آنها در دست پدران و مادرانشان بود. تا قبل از عقد کمتر پیش می آمد دختر و پسر همدیگر را ببینند مگر آنکه با هم فامیل باشند.

در شهر نراق برای پیدا کردن دختر و پسر مناسب ،خانواده ها دوست داشتند حتی الامکان داماد یا عروس را از میان خویشان، بستگان وآشنایان پیدا کنند . روش دیگر به این صورت بود که یکی از آشنایان اعم از همسایه ، دوست ، همکار و اقوام دختر از کمال و اقوام پسر از برازندگی پسرشان تعریف می کردند و اینگونه ترتیب مراسم خواستگاری را می دادند. نوع دیگرآشنایی از طریق مردان خانواده در محل کسب و کار صورت می گرفت. آنها وقتی متوجه می شدند فلان شخص دختر دارد میان خودشان قول و قرار می گذاشتند.عده ای هم در مراسم مذهبی، زیارتگاه ها، تعزیه و مراسم روضه دختر مورد نظر خود را پسند می کردند.

 
مراحل ازدواج

*خواستگاری 

در این مرحله معمولا پدر و مادر پسر به طور سرزده به خانه دختر مورد نظر می رفتند و ضمن صحبت کردن با خانواده دختر پیشنهاد خود را مطرح می کردند و در صورتی که مورد توافق قرار می گرفت، برای مرحله بعدی که کفش پاکنان بود قول و قرار می گذاشتند .

*کفش پا کنان

پس از به توافق رسیدن خانواده ها نوبت به مراسم کفش پاکنان یا بله برون امروزی می رسید. در این مرحله خانواده داماد با خُنچه هایی شامل لباس، کله قند، کفش و چیزهای دیگر به اتفاق برخی از بزرگان فامیل به منزل عروس می رفتند و در مورد مَهریه مراسم عروسی،شیربَها و... صحبت می کردند و پس از توافق بزرگان فامیل ، شرح مراسم کفش پاکنان را روی کاغذ می نوشتند مانند:یک جلد کلام الله مجید و آیینه شمعدان، یک راس ماده گاو، یک باب اتاق ،5سرچه آب قنات و...

مبلغی هم به نام شیربها(پول نقد ) از طرف خانواده عروس به داماد پیشنهاد می شد که داماد ملزم به پرداخت آن جهت برخی هزینه های عروسی بود .سپس در مورد مراسم عقد و عروسی توافق می شد و حضار در مجلس صورتمجلس را امضا می کردند . بعد خانواده داماد با چای و شیرینی از مهمانان پذیرایی می نمود و مادر داماد هم یک عدد انگشتر دست عروس می کرد و سایر هدایا را هم به او تحویل می داد و بستگان عروس و داماد هم به دلخواه هدایایی به عروس می دادند و مراسم با سرور و شادمانی خاتمه می یافت.

*خرید عروسی
بعد از مراسم کفش پاکنان دو نفر از اقوام نزدیک عروس به اتفاق داماد و یکی از اقوام او به شهر کاشان یا قم می رفتند وخریدهای مربوطه را انجام می دادند.

*صیغه خواندن
معمولا صیغه عقد و عروسی در موعد مقرر با هم خوانده می شد و دختر و پسر در طول نامزدی حق رفت و آمد به صورت امروزی را به منزل یکدیگر نداشتند. در طول دوران نامزدی داماد مجاز نبود عروس را حتی از دروازه نراق خارج نماید.هر گونه دید و بازدید می بایست به اتفاق خانواده داماد با عروس انجام شود. پدر عروس هم اجازه ماندن و بیتوته کردن در منزلش را به داماد نمی داد و در صورت اعتراض داماد ، به او می گفت :هر موقع که دختر مرا خواستی بیا عقد کن و ببر. حتی در برخی موارد داماد امکان نداشت سر و کله اش نزدیک خانه عروس پیدا شود و دختر هم که نامزد شده بود تا قبل از عقد کمتر از خانه خارج می شد و مراسم نامزدی به این صورت خاتمه می یافت.

جهیزیه ای هم که در آن موقع برای عروس خریداری می شد اندک بود که شامل : دو عدد یخدان چوبی فلزی چهارپایه به عنوان کمد، یک عدد مجری mejri برای نگهداری اسناد و وسایل قیمتی و پول و دو عدد هم مقبره (صندوق )کوچک چوبی با رویه مخمل به عنوان جعبه وسایل بهداشتی و آرایشی و سایر وسایل ضروری زندگی بود . جهیزیه عروس را هم در موعد مقرر در یک روز خاصی صورت برداری(صورت پاگیره )می کردند و در حضور اقوام در قبال اخذ رسید به داماد تحویل می دادند و آنها را به خانه داماد می بردند. قیمت کل این جهیزیه در آن زمان (حدود 60 سال پیش) نسبت به امروز قابل قیاس نیست .

مرحوم حاج احمد قطبی

در مراسم عقد که بعد از دوران نامزدی انجام می شد مرحوم حاج احمد قطبی فرزند نصرالله(1276 – 1368) یا مرحوم حاج ملا غلامرضا فروغی فرزند ملا محمد تقی را به خانه عروس می بردند و سفره عقد مختصری تدارک می دیدند. وسایل سفره عقد عبارت بود از آیینه وشمعدان، نقل و شیرینی ، کله قند، طَبق میوه و شیرینی و گلاب و... . مراسم ساده و خودمانی بود و چشم و هم چشمی هم وجود نداشت. از سکه و شمش طلا خبری نبود. مهریه های آنچنانی وجود نداشت.

به هنگام عقد، عروس را مقابل آیینه رو به قبله می نشاندند و هنگامی که عاقد در حال خواندن خطبه عقد بود لازم بود که عروس خانم در آیینه نگاه کند تا بدین ترتیب بختش چون آیینه صاف و روشن باشد. و همچنین در موقع خواندن خطبه عقد دو خانم دیگر دو سر یک پارچه سفید را روی سر عروس نگه می داشتند و خانم دیگری به نیت شیرین شدن زندگی بر روی پارچه قند می سایید و عروس خانم بعد از سه بار تکرار خطبه عقد با اجازه پدر و مادر و بزرگان مجلس بله می گفت. سپس حضار به سرور و شادمانی می پرداختند و به عروس و مادر عروس تبریک می گفتند. سپس عروس دفتر عقد را امضا می کرد و بعد بستگان عروس و داماد به عروس هدیه و طلاجات می دادند . سپس داماد را به نزد عروس می آوردند و آنها حلقه های نامزدی را در دست یکدیگر می نمودند . جشن عقد تا پاسی از شب ادامه داشت. در آن زمان رسم بود که مادر عروس نقل های کوچکی را که به آن "نقل گشنیری" می گفتند در بسته های مخصوص به مهمان ها تقدیم می کرد. بعد از 3 روز مراسم عروسی برگزار می گردید .

* حنابندان
جشن حنا بندان آخرین رسم از آداب عروسی بود و در واقع مراسم خداحافظی عروس بود که در شب آخرین اقامت عروس در منزل پدر برگزار می شد و حضار با حنا دست خود را رنگی می کردند و ظرف حنا را در مجلس می چرخاندند تا دیگران هم این کار را انجام دهند. حنا اثری از بهشت است و نشانه ای از شادی،مهر و نیکبختی دارد. این باوری است که ایرانیان باستان داشتند و هنوز هم پا بر جاست.
*عروسی
روز بعد از حنا بندان معمولا بعد از ظهر، خانواده داماد عروس را از منزل به حمام می بردند و پدر و مادر عروس با اشک شوق بدرقه می کردند.عروس هم در حالی که دست و صورت پدر و مادر را بوسه می زد با والدین خدا حافظی می نمود و آنها هم برای او آرزوی خوشبختی می کردند. در آن روز زن های فامیل مقابل حمام جمع می شدند و عروس را در یک مراسم زنانه به خانه داماد می بردند تا به شادمانی بپردازند .

مراسم مردانه هم در اتاق دیگری برقرار بود و لباس های داماد را می آوردند تا در حضور افراد بپوشد . این لباس ها در بعضی مواقع همان لباس سنتی نراق یعنی تنبان ، پیراهن سفید قدک بدون یقه، گیوه، کلاه نمدی و کت یا قبا بود و در مواقعی هم به داماد کت و شلوار می پوشاندند و سپس او را شادی کنان به اتاق عروس می بردند و ساعتی هم دو زوج با هم در اتاق بودند و بانوان و همه کسانی که با عروس محرم بودند در اتاق جمع می شدند و لحظه های پایانی مراسم را با رقص و آواز محلی و شادمانی سپری می کردند.

در پاپان مراسم خانواده های عروس و داماد صورت زوجین را می بوسیدند و بعد پدر داماد دست داماد را در دست عروس می نهاد و آنها را به خانه بخت روانه می نمود. به محض رسیدن به منزل پدر داماد گوسفندی را در جلو آنها قربانی می کرد و در حالی که همراهان با صدای بلند فریاد می زدند "عروس پا انداز می خواد " پدر داماد هم حدود 50 ریال(5 تومان) به عروس خانم به عنوان پاانداز تقدیم می کرد و بعد در خانه را باز می کردند و دو زوج جوان را برای آغاز زندگی مشترک به خانه می فرستادند. وبدین صورت مراسم عروسی پایان و حضار هم پراکنده می شدند.
لازم به ذکر است که عروس و داماد هرکدام در این مراسم یک نفر به عنوان راهنما داشتند .

* مادر زن سلام
مادر زن سلام از رسوم ازدواج است که صبح روز بعد از شب ازدواج داماد با مادر عروس ملاقات کرده واز وی به خاطر عقد دخترش تشکر می کرد .

*پاتختی
پا تختی از مراسم بعد از عروسی است که با شرکت نزدیکان عروس و داماد در روز بعد از عروسی برگزار می شد. در این جشن معمولا عروس بر "تخت" یا صندلی می نشاندند و دوستان و فامیل های عروس وداماد برای او کادو یا هدیه می بردند.
در روز سوم عروسی هم داماد و عروس مهمان مادرزن ( خَسرو ) بودند ودر این مهمانی هم از طرف پدر و مادر عروس هدیه ای به آنها تقدیم می شد و پس از آن هم زوج جوان زندگی زنانشویی خود را آغاز می گردند.
با آرزوی سعادت و خوشبختی برای همه جوانان این مرز و بوم با توکل بر خداوند قادر و تحت توجهات قطب عالم امکان حضرت حجت ابن الحسن (عج) .


سایت سلحشوران شهر نراق از جناب آقای مرتضی علی آقایی فرزند علی اکبر از بابت تهیه آیین سنتی ازدواج در بیش از نیم قرن پیش در زادگاهش شهر نراق تشکر می نماید .

حاج ملا مهدی(حاج میرزاکمال الدین) نراقی فرزند حاج ملا محمد تقی ابن حاج ملا احمد نراقی

به گزارش سایت سلحشوران شهر نراق ؛ یکی از فرزندان علامه حاج ملا احمد فاضل نراقی ( 1185 ق – 1245 ق) حاج ملا محمد تقی نراقی نام دارد که در تعدادی از کتب تاریخی این اسم به اشتباه در نظر گرفته نشده است . دیگر فرزندان ملا احمد نراقی عبارتند از :
میرزا محمد صادق – میرزا محمد نصیر – میرزا ابراهیم – حاج ملا محمد جواد – ملا هاشم – ملا محمد علی – میرزا نصرالله

حاج ملا محمد تقی از علمای معروف زمان خویش بشمار می رفت و دارای تالیفات است لیکن به دلیل پرداختن به زهد و فضیلت چندان شهرت نیافت . برخی از رسائل پدرش ملا احمد نراقی را شرح داده و بعضی را از عربی به فارسی ترجمه نموده است .
محمد تقی با فاطمه خانم(ام البنین) صبیه حاج علی نراقی ازدواج نمود و دارای پنج فرزند شامل سه پسر و دو دختر می باشند : مهدی که بعد به حاج میرزا کمال الدین نراقی مشهور شد – آقا محمد – آقا میرزا محمود – آغابیگم – جهان خاتون .

نام مهدی را جدّ وی علامه حاج ملا احمد نراقی به سبب گرامی داشت نام پدرش علامه محمد مهدی و علاقمندی به نوه اش پیشنهاد نمود . تلاش والدین نیکوسرشت و ملا احمد نراقی در تربیت و تهذیب اخلاق از وی شخصیتی با کمالات ساخت که در منطقه نراق و کاشان و قم زبانزد عام و خاص گردید .
مهدی بعد به جهت کمال ؛ فضیلت ؛ دانش ؛ وارستگی ؛ تمسک به علوم دینی و معارف اسلامی به شهرت می رسد و به کمال الدین ملقب می گردد و حتی عنوان شده که این لقب را دربار قاجار به او اطلاق نموده و یا رهبر بهاییت برایش در نظر گرفته است . وی از علما و محققین برجسته محسوب می شد و علاوه بر منبرهای نافذ امام جماعت مسجد جامع نراق بود .

 

 نمایی از مزرعه آقا در حومه شهر نراق

مزرعه آقا در حومه شهر نراق در محور مشهد اردهال به خاندان ایشان تعلق داشته که بعد به آقابزرگ خان عطایی رسید و بر همین اساس به مزرعه آقا موصوف و این نام همچنان مورد استفاده صاحبان بعد قرار دارد .

حاج مهدی نراقی(میرزا کمال الدین) به همراه پدرش حاج ملا محمد تقی نراقی به مسافرت معنوی حج به عربستان مشرف شدند و در این سفر پدر در مکه رحلت نموده و همانجا خاکسپاری گردید و زین پس سرپرستی خانواده و برادران و خواهران بر عهده کمال الدین قرار گرفت . وی مجبور می شود به جهت تامین عائله در مزرعه آقا حومه نراق به زراعت و کاشت محصولات تلاش مضاعف داشته باشد . از طرفی به عنوان جانشین پدر به ارشاد و هدایت مردم نیز همت می گمارد .

مهدی(کمال الدین) با خانمی به نام قمرخانم منیره السادات (سیده خانم) از انساب میرزاابوالقاسم گیلانی(1151 ق – 1231 ق) مشهور به میرزای قمی ازدواج نمود و بعدا به جهت تغییر عقیده ی دینی و اینکه فرزندش به نورالدین یا نور نام داشت به ام النورموسوم گردید . قمرخانم چند سال پس از مرگ همسرش در سن 99 سالگی فوت نمود .
این زوج صاحب چندین فرزند شدند که سه پسرشان در سنین نسبتا جوانی دارفانی را وداع نمودند :

*نورالدین نراقی : آقا میرزا نورالدین به نور ملقب شد و جهت دستیابی به علوم و معارف به خواست پدراز نراق به تهران رفت و در اداره پست تهران اشتغال و به مدارج بالایی دست یافت . در ترتیب و کشف رمز تلگراف دارای لیاقت بود . پس از فوت پدرش به نراق بازگشت لیکن به دلیل تغییر عقیده و بابی شدن مورد شماتت مردم قرار گرفت و ناچارا به همراه مادرش قمرخانم روانه تهران گردید . به هنگام عارضه وبا به مردم گرفتار مساعدت نمود و زودهنگام در 42 سالگی از دنیا رفت . یکی از فرزند نورالدین به نام آقابزرگ نام داشت .

*میرزاعلی خان نراقی : به خواست پدر از نراق به تهران عزیمت نمود و در دارالفنون به تحصیل پرداخت و بعد با مساعدت برادرش نورالدین در اداره پست اشتغال یافت . به دلیل تسلط در کارش ارتقاء یافت و در مسئولیت پست بنادر جنوب ایران در بوشهر فعالیت نمود . در بوشهر به بیماری سِل مبتلا و جهت معالجه به تهران منتقل گردید و لیکن به دلیل عدم امکانات پزشکی کافی در 36 سالگی فوت می نماید .
نورالدین با بیوه برادرش علی خان به نام خدیجه صبیه آقا محمدجواد نراقی ابن آقا محمد تقی ازدواج و سرپرستی آنها را بر عهده گرفت . جدّ خدیجه خانم آقا محمد تقی دایی میرزا کمال الدین نراقی محسوب می شد . یکی از فرزندانش حسین عطایی نام دارد .

*جلال الدین نراقی : به خواست پدر به تهران می رود و در دارالفنون داروسازی می آموزد و در خیابان ناصر خسرو در دواخانه نظامی (نخستین داروخانه تهران) مشغول می گردد . وی زبان عربی را نزد مادرش سیده خانم آموخت . او در سن جوانی در تهران به علت مبتلا شدن به وبا فوت می نماید .

نمایی از خانه تاریخی فاضلین نراقی

برخی از منتسبین به مهدی(میرزا کمال الدین):
+ دایی اش به نام حاج محمد تقی که دارای این فرزندان بود: محمد جواد – سلیمان – عباس – جلال

+ عموهای مهدی(کمال الدین) که فرزندان علامه حاج ملا احمد نراقی قلمداد می شوند : محمد صادق – محمد نصیر – ابراهیم – محمد جواد – هاشم – محمدعلی – نصرالله

+ برادرش آقامیرزا محمود ابن مهدی ؛ زمانی که نراق را ترک نمود برای مدتی در تهران تدریس اطفال روسا و متمولین را انجام می داد و مجددا به نراق بازگشت . فرزندان آقا محمود عبارتند از : میرزا عطاءالله خان صنیع السلطان عطایی نوه حاج ملا احمد نراقی – آقا میرزا نصرالله خان محقق الدوله عطایی که از آنان به شایستگی یاد می شود .

+پسر دایی اش سلیمان ابن حاج محمد تقی با صاحب جان ازدواج نموده و دارای این فرزندان بودند : رقیه عطایی که با نوه عمویش ازدواج کرد – کشور پریمن – حبیب الله عطایی

*میرزا فضل الله نراقی فرزند محمد جواد مشهور به معاون التجار برادری به نام میرزا نعمت الله نراقی داشت که بعدا نام خانوادگی خود را به فرخزاد تغییر دادند . قدسیه فرخزاد نراقی یکی از اولین خلبانان زن در ایران صبیه نعمت الله است . زهرا نراقی صبیه حاج محمدرضا نراقی رئیس التجار همسر میرزا نعمت الله نام داشت. زهرا خانم با مادر دکتر علی اکبر پریمن(فوت 5 مهر 1359 در تهران) و دکتر احمد عطایی خاله زاده هستند .
نعمت الله فرخزاد نراقی از طرف پدر و مادر با ملا مهدی(میرزا کمال الدین نراقی) نوه ملا احمد منتسب و با خدیجه خانم عروس کمال الدین خویشاوند هستند .

نحوه ورود آیین بابی گری به شهر نراق
سایت سلحشوران شهر نراق نوشت : آئین بیانی و یا آیین بابی به دینی گفته می‌شود که از سال 1260 قمری(قریب 180 سال پیش) به رهبری سیدعلی‌ محمد شیرازی(1235 ق – 1266 ق) فرزند محمدرضا ملقب به باب و با حمایت جمعی از پیروان شیخیه پدید آمد. اداره این فرقه پس از اعدام سید علی محمد باب توسط میرزا یحیی نوری(1247 ق – 1330 ق) فرزند میرزا بزرگ معروف به صبح ازل ادامه یافت .

لیکن برادر صبح ازل (حسینعلی نورکجوری یا نوری(1233 ق – 1309 ق) فرزند عباس ملقب به بَهاءُالله خود را مَن یُظهره الله (کسی که خدا ظاهرش می کند) که باب بشارت داده بود دانسته و بهائیت را در ایران بنیان گذارد.

نزاع روزافزون بین دو گروه موجب تبعید صبح ازل و بابیان به جمهوری قبرس و حسینعلی نوری و اطرافیان به شهر بندری عکا در اراضی فلسطین گردید. پس از مرگ صبح ازل وی حاج میرزا سید یحیی دولت‌آبادی(1318 خ – 1241 خورشیدی) فرزند سید هادی را به جانشینی برگزید و وی نیز سران بابی را به تشیّع بازگرداند .

ملاحسین بُشرویه فرزند حاج ملا عبدالله صباغ اهل شهرستان بُشرویه استان خراسان جنوبی اولین مؤمن به باب است. باب‌الباب لقبی است که توسط سید علی محمد باب به وی داده شد .

بشرویه خیلی فعال بود و مرتب در اصفهان، کاشان، تهران و مشهد و مکان های دیگر مشغول متقاعد کردن پرسش گران و تشویق وفاداران بود. لیکن در کاشان از حاجی ملامحمد نراقی مجتهد فرزند علامه حاج ملااحمد نراقی جواب منفی شنید و به مانیفست ارائه شده اش اشکال گرفت و باعث سرافکندگی ملا حسین شد .

ملا حسین بُشرویه ای در مراجعت از شیراز به سمت مازندران در نراق که در بین اصفهان و قم است متوقف شد تا طبق معمول فعالیت های تبلیغی خویش را انجام دهد . چون نراق علاوه بر موضوع اقتصاد و تجارت که در مسیر جاده ابریشم بود دارای نخبه های با تحصیلات بالا و علمای دینی طراز اول بود و همیشه مورد توجه قرار داشت .
نافذ بودن مطالب بُشرویه در نراق باعث جذب و پیوستن تعدادی از مسلمانان به بابی گری گردید که اولین نفرات ملحق شده به دین جدید عبارتند از :

* ملا مهدی نراقی موسوم به میرزا حاج کمال الدین نراقی مجتهد فرزند حاج ملا محمد تقی ابن علامه حاج ملا احمد فاضل نراقی
* حاج عبدالعظیم نراقی فرزند حاجی عبدالوهاب
* حاج محمد تقی نراقی فرزند حاجی عبدالوهاب
* آخوند ملا میرزاجان فرزند ملا عبدالکریم
* آقا عبدالرحیم آقا کثیر نراقی
* درویش آقاجان

میرزا کمال الدین تحولات روحی و ضمیر پنهانش را آشکار ساخته و روزی بین الصلاه ظهر و عصر از مردم معذرت خواهی و بخشش نموده و کفش های خود را زیر بغل گرفت و از مسجد جامع نراق خارج گردید .

نمایی قدیمی از مسجد جامع نراق

همهمه ای بین نمازگزاران افتاد و هر کس حرف و حدیثی نقل می کند تا جاییکه عناصرمعدودی عنوان مجنون یا جاهل نیز به این مجتهد وارد ساختند . عقلای قوم به جای اینکه با گفتگو و رایزنی ارتباطشان را با این روحانی برجسته و مشهور منطقه بیشتر کنند تا بلکه نجاتبخش باشند با بی بصیرتان تند مزاج هم پیمان شدند و راه قهر و جبر را برگزیدند. کمال الدین دیگر از مسلمین فاصله گرفت و اغلب در منزلش بطور مخفیانه بعضی از احباب (پیروان بهاییت) را ملاقات و با علاقمندان این فرقه در نراق و حومه معاشرت و آنان را مورد توجه قرار می داد .

پس از درگذشت سید علی محمد باب که به حضرت اعلی موسوم بود ذکر یحیی انتشار داشت و جمال قدم را ایشان می نامیدند بر این اساس حاج کمال الدین مکتوبی به عنوان یحیی از نراق به بغداد ارسال نمود و در خصوص آیه 93 سوره آل عمران تفسیر خواستند :
کُلُّ الطَّعامِ کانَ حِلاًّ لِبَنی‏ إِسْرائیلَ إِلاَّ ما حَرَّمَ إِسْرائیلُ عَلی‏ نَفْسِهِ مِنْ قَبْلِ أَنْ تُنَزَّلَ التَّوْراةُ قُلْ فَأْتُوا بِالتَّوْراةِ فَاتْلُوها إِنْ کُنْتُمْ صادِقینَ (آل عمران – 93)
در طول زمانی که بهاءالله و میرزا یحیی نوری هر دو در بغداد بودند بهاالله آشکارا و در نامه‌هایش صبح ازل را به عنوان رهبر جنبش خطاب می‌نمود .

در هر صورت یحیی جواب حُکم غیر ما انزل الله داد که باعث رنجش کمال الدین نراقی گردیده و ملول گشت به گونه ای که سلب اعتقادش از یحیی شد و مدتی مستاصل بود . مدتی از این اتفاق نگذشته بوده که از ناحیه جمال قدم (میرزا حسینعلی نوری ملقب به بهاءالله ) برای کمال الدین مکتوبی از بغداد به نراق واصل شد که در آن آیه مذکور را تفسیر نموده که کمال الدین با رویت نامه به غایت مسرور و شاداب گردید .

بر این اساس حاج کمال الدین مجذوب بها گردیده و قصد و آهنگ می کند تا به همراه خانواده و مشتاقان نراق را به سوی دارالسلام بغداد ترک نماید تا اینکه به همراه 10 نفر از خویشان خود وارد بغداد گردید :

* همسرش قمرخانم منیره السادات (سیده خانم) از نسل میرزاابوالقاسم گیلانی(میرزای قمی)
*فرزند خردسال یا جوانش به نام ... نراقی فرزند مهدی(کمال الدین)
* خواهرش آغابیگم نراقی فرزند ملا محمد تقی
* خواهرش جهان خاتون فرزند ملا محمد تقی
* آقا محمد جواد نراقی ابن حاج محمد مهدی ابن استاد عبدالله (همسر آمنه خاتون)
* آمنه خاتون صبیه حاجی علی نراقی(همسر محمد جواد)
* حاج میرزا علی اکبرخان نراقی فرزند زین العابدین ابن حاج عبدالمجید(همسر ستاره بیگم)
* ستاره بیگم صبیه آقا محمد باقر ابن حاج محمد مهدی(همسر حاج علی اکبر خان)
* آقا محمد باقر نراقی ابن حاج محمد مهدی ابن استاد عبدالله
*حاج علی(ابوالزوجه آقا محمد جواد)

در بغداد خدمت بهاءالله می رسند و تلمذ نموده تا اینکه در یکی از روزها جمال قدم برای بازدید به منزل حاج مهدی نراقی(حاج میرزا کمال الدین) می رود که مشارالیه طفل یا جوان خود را آورده تا جلوی بهاءالله قربانی نماید که بهاءالله مانع می شود و نسبت به ایشان اظهار لطف می نماید .
با توجه به لطفی که بهاءالله به این خانواده داشته زین پس نام همسر کمال الدین که قمرخانم منیره السادات (سیده خانم) بود را ام النور خطاب می نماید که هم به معنی مادر نورالدین و هم به واسطه فضل و مرتبتی که دارد و برای تبلیغ بهاییت کوشش می نماید .
مدتی بعد حاج کمال الدین رخصت بازگشت طلب نموده که مورد موافقت قرار گرفت . منتها مقرر بود آقا محمد جواد فرزند حاج مهدی و همسرش آمنه خاتون صبیه حاجی علی نراقی در بغداد بمانند . آمنه خاتون که در نراق عقد شرعی با همسرش داشتند مجددا توسط بهاءالله مراسمشان را تجدید نمودند تا خطبه عقد به دست رهبر بهاییت منعقد و جاری گردد . ضمن اینکه آمنه خاتون در مدت اقامتشان در بغداد در بیت میرزا حسینعلی نوری مشغول خدمت و همسرش نیز برای مدت کوتاهی کاتب وحی (کاتب آثار بهاءالله) گردید .

در نراق انتشار یافت که مقرر است آقا محمد باقر و همسرش آمنه خاتون در بغداد بمانند فلذا حاج مهدی به شدت غمگین و ناراحت بود تا اینکه با مشورت دوستان نامه ای به حسینعلی نوری نوشت که علاقه مفرطی به محمد جواد دارم و بی طاقت هستم و از شما می خواهم فرزندم را به من باز گردانی . بر این اساس بهاءالله به آقا محمد جواد امر فرمودند باید با خانواده به نراق باز گردی که ایشان بلافاصله اطاعت امر نمود . همان 11 نفر که به بغداد عزیمت کرده بودند به نراق بازگشتند .

البته حاج میرزاعلی اکبر خان فرزند زین العابدین که به علت تغییر عقیده سختی ادامه زندگی در نراق را تشخیص داد مسیر خود و خانمش را عوض کرد و به سَمت مشهد خراسان عزیمت نمود . مدتی بعد همسرش ستاره بیگم صبیه آقا محمدباقر در مشهد فوت و خاکسپاری گردید و میرزا علی اکبر ناچارا راهی همدان گردید و ضمن سکونت در آنجا به تجارت پرداخت . او وجوهات بهاییان همدان را جمع آوری و در بغداد تحویل بهاءالله داده و رسیدهایش را برای صاحبان وجوه بر می گرداند .

ادعا و نقل قول غیر متقن هم از ناحیه ملا محمد زرندی (۱۸۳۱-۱۸۹۲) مشهور به نبیل زرندی مورخ بهائی در دوران بهاءالله‌ در خصوص حاج میرزاعلی اکبرخان نراقی فرزند زین العابدین زبان به زبان مطرح گردید که از صحت و سلامت برخوردار نیست :
" حاج میرزاعلی اکبر از نراق به همدان رفت و ایشان (نبیل زرندی) حاجی کمال الدین را با عبدالرحیم آقاکثیر نراقی با دو نفر دیگر را مامور می کند که به بغداد بروید و تا دو هفته دیگر سَر میرزاحسینعلی نوری را برای من بیاورید . این چهار نفر وقتی در بغداد به ملاقات بهاءالله می رسند مجذوب او گردیده و به او و دینش ایمان می آورند و پس از بازگشت به نراق عیال خویش را برداشته و فوری به بغداد روانه گردیده تا در رکاب رهبر بهاییت خدمتگزاری نمایند . میرزاعلی اکبرخان پس از مدتی حضور در جوار بهاءالله از ایشان رخصت مرخصی گرفته و به جای نراقی راهی همدان و از آنجا به خراسان عزیمت می نماید . "

علی ایحال نه نفر از زائران بهاءالله در بغداد منهای میرزا علی اکبر و همسرش وارد نراق شده لیکن به جزء خانواده ها کسی از آنها استقبال نمی کند . مسلمانان از دست آنان خصوصا کمال الدین به جهت تغییر عقیده ناراحت بودند و عقیده بهاییت آنان را مورد نکوهش قرار دادند .
حاج کمال الدین مجتهد با اینکه دین بهاییت را به دین اسلام ترجیح داده بود پس از ملاقات با بهاءالله روحیه مضاعف گرفته و علی رغم اینکه از مردم کناره گیری داشت ولی شب ها در خفا در منزلش با احباب مراوده و مجالست داشت تا محفل تبلیغاتی خود را گسترش دهند . با مساعدت و همکاری آقا محمد جواد افراد لایق را دعوت نموده و باعث احیا و تقویت بهاییت شدند .
در این محفل منهای کمال الدین این افراد شرکت داشتند :

فرزندش آقامیرزا نورالدین نراقی فرزند حاجی مهدی(میرزا کمال الدین)
فرزندش آقامیرزاعلی نراقی فرزند حاجی مهدی(میرزا کمال الدین)
برادرش آقا محمد نراقی فرزند حاج ملا محمد تقی
آقا محمد جواد نراقی فرزند حاج مهدی
آقا جعفر
آقا عبدالوهاب نراقی
حاح عبدالعظیم نراقی فرزند عبدالوهاب
حاج محمد تقی نراقی فرزند حاجی عبدالوهاب
آقا محمد کاظم ناظم التجار
ملا محمد تقی فرزند ملامیرزاجان
آخوند ملا میرزاجان فرزند ملا عبدالکریم

از مهمترین اقدام میرزا کمال الدین اینکه فرزند خودش نورالدین را شب های جمعه از بابت امر تبلیغ بهاییت به قریه بادقان اعزام می کرد و آنجا مجلسی تشکیل می یافت و ایّام عمر خودش را به این شیوه به تبلیغ می پردازد. بادقان روستایی است که بعدا به وادقان تغییر نام یافت و در بخش نیاسر کاشان واقع و از نراق حدود 35 کیلومتر فاصله دارد .

* مابین موضوع شرایط را مغتنم دانسته و از شیخ الاسلام آخوند ملا محمد جعفر نراقی فرزند ملا محمد قاسم ذکری می کنیم :

" همسر ملا محمد جعفر نوه ی دختری علامه حاج ملا احمد نراقی بود و یکی از فرزندانشان شیخ محمد مهدی شریف نراقی کاشانی است . این مجتهد علاوه بر نراق در عتبات عالیت عراق وکاشان نیز سکونت داشته و صاحب چندین جلد کتاب می باشد . ملا محمدجعفر نراقی یکی از برجسته ترین بابیان در زمان اقامت مخفی صبح ازل در بغداد بود و از سوی او به عنوان شهید بیان در کاشان برگزیده شد . آخوند ملا محمد جعفر شاعر نیز بود و به ساقی تخلص می کرد و دیوان اشعارش به نام گلشن قدس نام دارد . سال 1286 هجری قمری(برابر سال 1248 شمسی) فوت و در مقبره سَر قبر آقا در جنوب تهران خاکسپاری گردید . "

شیخ محمد مهدی شریف نراقی کاشانی

با توجه به اینکه یک قرن و نیم پیش قصبه نراق دارای جایگاه ویژه ای در سطح منطقه داشت و از طرفی زادگاه مجتهدین دینی و علمای جلیل القدر زیادی از جمله علامه حاج ملا محمد مهدی نراقی و فرزندش علامه حاج ملا احمد نراقی(فاضلین نراق) و بیش از 100 نفر مشاهیر در ایران و جهان آوازه بود این فعالیت های تبلیغی از سوی عده ی ضعیف بهایی خوشایند مسلمانان نراق نبود و به هر صورت از طرق مختلف در صدد ممانعت و پیش گیری این نوع اقدامات بودند .

برای پیش گیری و ممانعت از فعالیت های غیر قانونی بابی ها ناصرالدین شاه(1210 خ – 1275 خ) آقای مصطفی قلی خان عرب اردستانی موسوم به سهام السلطنه را در سال 1284 هجری قمری(154 سال پیش) برابر 1246 هجری شمسی به نراق فرستاد .
فعالیت های بابی ها غیر قانونی اعلام شد و جریمه هایی برای فعالین دین جدید باب صادر که مجموع آنها به دو الی سه هزار تومان می رسید که دریافت گردید . در این اثنا و در یکی از شب ها اثاثیه بقعه متبرک شاه سلیمان و حتی چندین ورق قرآن خط درشت و کبوترها داخل صحن به آتش کشیده شد و صحنه ی دلخراش و مشمئز کننده ای به وجود آمد .

این حرکت قبیح به بابی ها نسبت داده شد و لیکن آن ها این اقدام ناپسند را محکوم نموده و اذعان داشتند مصطفی قلی خان(سهام السلطنه) با نیروهایش و عناصر بومی همچون سَردسته آنان محمدرضا فرزند میرزای نراقی مشهور به محمدرضا الو اثاثیه را آتش زد و این پاپوش برای تحت فشار قرار دادن بابی ها می باشد . نراق یکپارچه آشوب و بلوا گردید و تَر و خشک را مورد برخورد قرار دادند تا اینکه عده ای که مال و منال داشتند از نراق فرار کرده و تعدادی از تجار نیز سر از همدان و کاشان در آوردند . محمدرضا الو مدت ها بعد به تهران عزیمت نمود و به هنگام تب و لرز در بالای کوره آجرپزی خوابیده تا استراحت نماید که افراد کوره را روشن می کنند و ایشان می سوزد و فقط چند تیکه استخوانش را پیدا می کنند .
مصطفی قلی خان(0- 1306 قمری) فرزند محمد تقی خان عرب عامری ملقب به سهام السطنه در روستای مزد آباد بالا اردستان بدنیا آمد و به واسطه فعالیت هایی که داشت تا لقب امیر پنجه ، سرهنگ ، و سپس سرتیپ و امیر تومان و بالاخره درجه سهام السلطنه نایل آمد . مصطفی قلی خان از نوکرهای ظل السلطان و مدتی حاکم یزد و کاشان و همچنین مدتی هم شغل قراسورانی(عهده دار امنیت جاده ها) بین راه کاشان و یزد و اردستان را بر عهده داشت . کاخ های امیر آباد و سرهنگ آباد در منطقه زواره اردستان استان اصفهان متعلق به ایشان است .

در اینجا لازم شد از کتاب خاطرات حاج سیاح یا دوره خوف و وحشت مربوط به سفرنامه حاج محمدعلی فرزند حاج محمدرضا مشهور به سیاح محلاتی (1215 ش .) مربوط به قسمت مسافرتش به نراق ذکر شود . آنچه که مورد نظر است روز پنج شنبه تاریخ دهم شوال 1294 هجری قمری برابر با 26 مهر 1256 شمسی و مصادف با 18 اکتبر 1877 میلادی حاج سیاح محلاتی در آخرین روزهای بازگشتش وارد نراق می گردد و آنچه در سفرنامه اش مرقوم شده عینا اشاره می گردد :

فردا حمل اثقال کرده به راه افتادیم و تا ابودردا (ابودردا از اصحاب حضرت محمد(ص) پیامبر اسلام در سال ۳۲ هجری در مدینه درگذشت و نقل است که محل دفن ایشان در شهر کاشان می باشد )رفته در آنجا نزول کردیم .
بعد از صرف غذای شام ؛ باز به راه افتاده اول طلیعه صبح وارد قریه حسن رود(حسنارود) شدیم . مسجد فوقانی خوبی در کنار نهری جاری داشت به آنجا نزول کردیم . ذبیح الله در آنجا آشنایان متعدد داشت مکرر آمده خواهش کردند بمنزل ایشان نرفتیم . از ماکولات(خوردنی ها) و نان خوب به منزل ما آوردند ؛ انعامی در حق آنان نمودم .
روز را در همان مسجد استراحت کردم و سه ساعت از شب گذشته بار کرده به قصد نراق به راه افتادیم . در بین راه ؛ مشهد قالی شویان معروف را دیده اهل آن مزار ( حضرت علی بن باقرعلیه السلام و سایر شهدا)را به فاتحه یاد کرده بلا توقف عبور کردیم و صبح بسیار زود از گردنه نراق سرازیر شدیم . این گردنه غالبا محل توقف قطاع الطریق(راه زنان) و جای مخوفی است لیکن ما به سلامت گذشته ؛ یک ساعت از آفتاب رفته وارد نراق شدیم .

نمایی از کاروانسرای حاجی مهدی نراقی

در کاروانسرای حاجی مهدی که نظیر کاروانسراهای خوب کاشان بود منزل کردیم لیکن تمام حجرات را خالی دیدم ؛ تعجب کردم .
بعد بیرون آمدم دیدم نراق آن نیست که در جوانی دیده بودم بالکلیه خراب و ویران شده ؛ از دَه خانه یکی باقی نمانده ؛ مردم کمی که هستند فقیر و پریشان و اوضاع تمام عوض شده .
نراق بسیار جای آباد ؛ پُر منفعت با صفایی بود که آن را هند کوچک نام داده بودند .از یک نفر پرسیدم : کو آن نراق که من قبل از سفر دیده بودم ؟
گفت : دو بلای بزرگ نراق را به این حال افکنده . اول اینکه می دانید اسم بابی در ایران برای دولتیان و مردم مغرض بی دیانت ؛ بی انصاف یک وسیله و بهانه برای تمام کردن مردم بی تقصیر شده و می دانید اینجا امام زاده ایست(بقعه متبرک شاه سلیمان) یک نفر خبیث که با چند نفر عداوت و غرض داشت روزی در آنجا چند ورق از قرآن نیم سوخته بیرون آورد که از قرار معلوم خودش سوزانده(سال۱۲۸۴ قمری) و فریاد زد بابیان قرآن را سوزانده اند .

نمایی ازبقعه شاه سلیمان شهر نراق

بابیان کیستند ؟ فلان و فلان و جمعیت دیگر و جمعی را به این متهم ساختند . پس به دولت اطلاع دادند که در اینجا بابیان طلوع کرده اند قدرت و قوت دارند .
دولت ؛ مصطفی قلی خان عرب را مامور تحقیق کرد . او هم محض اینکه مال مردم را غارت کند حاجی میرزا محمد را که مُلای اینجا بود با خود شریک و همدست کرد . آن ناپاک اغلب اهالی را خصوصا آنهائیکه مال دار بودند متهم کرده ؛ مردم بیچاره را به اسم تحقیق به یک جا جمع کردند .
به محض اجتماع بدون سوال و جواب همه را دستگیر کرده بسیاری را قتل نمودند و تمام خانه ها را غارت کردند ؛ زن و مرد و صغیر و کبیر ؛ آواره به اطراف متفرق شده به جاهای دیگر و بسیاری به همدان رفتند . بعد از آن بقیه السیف(کسانی که از دَم تیغ دشمن جان به در برده اند) باز مشغول کار شدند قحط عمومی هجوم کرده ، باقیمانده هم تلف و با مال متفرق شدند و باینحال افتاده .
واقعا متاثر و منقلب شدم نظیر تاثیری که در کاشان از دیدن خرابه حمامی که امیر کبیر اتابیک را به تهمت و عداوت درباریان ؛ در آنجا کُشته بودند . چه می توان کرد با استبداد و فساد اخلاق ؛ نه قانون در ایران هست نه عدلیه و نه محاکمه و نه استنطاق و نه تحقیق ؛ مردم به یک بهانه و یک حرف سُست ؛ چنان مرد بزرگی را از دست ایران گرفتند که تا حال دیگر ایران مثل او ندیده ؛ اگر مجال می دادند مایه نجات ایران بود .

از جمله اینکه شبی با هماهنگی شیخ الاسلام میرزا محمدعلی یکی از روحانیون با اقتدار و متنفذ و مشهدی احد نماینده حکومت محلات در نراق و چندین مُسلم به حریم منزل حاج مهدی(میرزا کمال الدین) در محله قلعه نزدیک و با گذاشتن نردبان وارد منزل گردیده و کمال الدین و آقا محمد جواد را گرفتار و به منازل شیخ الاسلام و مشهدی احد منتقل می نمایند .
صبح روز بعد به درخواست شیخ الاسلام میرزا محمدعلی و حکم حکومت محلات باقیمانده محفل بهاییت نراق نیز احضار و جهت انتقال آنان به محلات وارد حاکم نشین می شوند . بعد از ظهر که افراد معدود بهایی را به سمت محلات انتقال می دادند بستگان و رعایای آقا محمد جواد بیرون دروازه نراق اجتماع نموده تا آنان را از چنگ مامورین نجات دهند که پس از زد و خورد موفق نمی شوند .
چند نفر از بهاییان را پس از چهار روز بازداشت و تشکیل پرونده از محلات به تهران منتقل می کنند و مدت کوتاهی محبوس می شوند تا اینکه با وساطت میرزا حسن مستوفی الممالک(1254 خ – 1311 خورشیدی) دولت‌مرد که چند دوره نخست‌وزیر ایران بود آزاد شده و به نراق باز می گردند .
حاج کمال الدین و آقا محمد جواد فعالیت محفل بهاییت را گسترش داده و افراد دیگر نراقی را جذب این فرقه می نمایند تا اینکه عده ای از مومنین نراق گزارشی از فعالیت های بهاییان را به حاج ملا محمد نراقی فرزند علامه حاج ملا احمد نراقی به کاشان ارسال می کنند . حاج ملا محمد از علمای با نفوذ و صاحب اشتهار ایران راهی زادگاهش نراق گردیده و پس از بررسی گزارش ها به متقن بودن فعالیت های پسر عمویش حاج ملا مهدی نراقی(میرزا کمال الدین) یقین حاصل نموده فلذا با توجه به اینکه حاج کمال دست از اعتقاد خود بر نداشته دستور چوب و فلک می دهد .

جمعیت اجتماع نموده عمامه میرزا کمال الدین را زیر سَرش گذاشته و فلک شدن وی اجرا می گردد و سپس او را روی دوش انداخته به خانه اش می برند . تا مدتی یکی از نراقی ها به نام استاد یوسف فرزند استاد عابدین که تبحر نسبی به جراحی داشت پاهای زخمی کمال را معالجه نمود تا بهبود می یابد .
کمال الدین دیگر احترامی نزد نراقی ها نداشته و مورد غضب آنان قرار گرفته تا اینکه سال آخر حیاتش خانه نشین و منزوی گردیده و نهایتا سال 1298 هجری قمری (140 سال پیش) برابر 1259 هجری شمسی دارفانی را وداع گفته و در صحن بقعه شاهزاده سلیمان زادگاهش نراق خاکسپاری می گردد .

در اینجا یادآوری می گردد تعدادی از قبور بهاییت که در محوطه شاه سلیمان با کلمه " هوالله " در بالای سنگ قبرشان از مسلمین قابل تفکیک بود که طی دو سه سال اخیر در اثر بازسازی محوطه و گذشت زمان طولانی سنگ قبرها به طور جمعی برداشته و سنگ مرمر جایگزین آن گردیده و بر این اساس در حال حاظر اثری از قبر حاج مهدی نراقی (میرزا کمال الدین ) وجود ندارد .

پس از فوت کمال الدین برادرش میرزا آقا محمود نراقی که پیروی از بهاییت را تصدیق می نمود نیز مورد شماتت مردم قرار گرفت تا اینکه انزوا اختیار کرد . روزی ملازم(نوکر) وی با خوردن آلوچه در ملا عام مبادرت به روزه خواری نموده و احترام شریعت را نگه نداشت فلذا مردم ناراحت شده با او برخورد کرده و به منزل حکومت می بَرند و حکم چوب و فلک که آن مقطع متداول بوده صادر می گردد. آقا محمود به محض مطلع شدن از واقعه به صحنه وارد می شود تا با اعتراضش وسیله ی استخلاص ملازم را فراهم نماید . لیکن حکمران دستور می دهد یک پای ملازم را به یک پای محمود نراقی بسته و با همدیگر چوب بزنید . در حین فلک کردن چند نفر از ریش سفیدان قابل احترام نراق حضور یافته و مانع اجرای مابقی حکم شده و محمود را به خانه اش می برند .

میرزا محمود نراقی فرزند حاج ملا محمد تقی(نوه علامه حاج ملا احمد نراقی) منزوی گشته و پس از مدتی متعلقات خویش را جمع آوری و نراق را به سمت تهران ترک می کند . میرزا مشغول تدریس اطفال روسا و متمولین می گردد .
فرزندان میرزا محمود در زمان حیات شهره بودند :

* میرزاعطاءالله خان صنیع السلطان عطایی که اعیالش از اقارب بهاءالله بود .
* میرزا نصرالله خان محقق الدوله عطایی

یادآوری می گردد افراد معدود دیگری نیز تغییر عقیده داده و برای محفل بهاییت در نراق فعالیت می کردند .

تبلیغ بهاییت توسط آقا میرزا عباس قابیل آباده در نراق

در راستای فعالیت های تبلیغی فردی به نام آقا میرزا عباس قابیل که به میرزا قابل آباده ای مشهور بود به نراق وارد گردید . میرزا قابیل(قابل) اصالتا اهل یزد بود که 117 سال پیش تاریخ 29 ربیع الول 1321 برابر 3 تیر 1282 رهسپار آباده شیراز گردید . وی چندین سال بعد یکی از اولین نفراتی بود که تاریخ آباده و توابع آن را به رشته تحریر در آورد .
قابیل در منزل آقا محمد جواد نراقی فرزند حاج مهدی مستقر شد و همه شب احباب و افرادی که مورد علاقه صاحب خانه بود به دور مبلغ حلقه می زدند . یکی از این افراد مبتدی که علاقه داشت اطلاعات کسب نماید آقا محمد تقی فرزند آقا نصرالله بود .

اینگونه مجالس از چشم مردم پنهان نبود تا اینکه در یکی از روزهای ماه مبارک رمضان آقای میرزا موسی فرزند ملا آقاجان(برادر موسی به نام میرزا اسدالله متوفی 1318 قمری در اثر سقوط از بلندی) که یکی از زهاد و اعیان بود وارد مسجد جامع نراق شد و آقا محمد تقی را بین صفوف نمازگزاران مشاهده کرد و به هنگام رکوع کمر او را گرفته و از صف بیرون کشید و او را به کناری هل داد و بانک برآورد که صحیح نیست که شب ها در مجالس بابی ها حاضر و روزها به صف جماعت مسلمین بیایی . پس از نماز بین مردم همهمه ایجاد گردید و در خصوص محفل میرزا قابل آباده بحث شد .

فوت آقا محمد جواد نراقی فرزند حاج محمدمهدی

آقا محمد جواد نراقی و آقا محمد باقر فرزندان حاج محمد مهدی ابن استاد عبدالله از تاجران به نام نراق بودند که اغلب در همدان و کردستان فعالیت تجاری داشتند . آنها علاقه وافر به زادگاهشان نراق داشتند و بر این اساس به خانواده اش سرکشی می کردند و در همه حال و همه جا از تلاش گران احیای بهاییت بودند و منزلشان در اختیار مبلیغین این فرقه قرار می گرفت .

سال 1318 قمری(120 سال پیش) برابر 1279 شمسی که آقا محمد جواد در نراق حضور داشت به بیماری دچار گشت و فرزند ارشدش میرزافضل الله نراقی معاون التجار دکترها را خبر کرد لیکن نتیجه ای نبخشید و فوت نمود . پیکرش را در بقعه شاه سلیمان حوالی قبر حاج مهدی نراقی(حاج میرزا کمال الدین نراقی ابن ملا محمد تقی) خاکسپاری کردند . با اینکه بهاییان نراق قبرستانی به نام گلستان جاوید(باغ مشهدی نراق نو) برای خاکسپاری اموات خودشان داشتند لیکن اغلب در چهارطاقی(تاقی) و خصوصا بقعه شاه سلیمان نیز مردگان خود را در کنار قبور مسلمانان دفن و محدودیتی نداشتند .

 

نمایی از مقبره بهاییان در بقعه شاه سلیمان شهر نراق

فرزند متوفی آقای فضل الله معاون التجار مراسم تعزیه برپا کرد که جمعیت کلانی در آن شرکت نمودند . برادر متوفی آقا محمد باقر که به محمد باقر حلاج(پنبه زن) و محمدباقر حاجی مهدی مشهور بود نیز از همدان به نراق عزیمت نمود تا در ختم برادرش محمدجواد حضور داشته باشد. در یکی از این روزها محمدباقر به دلیل مرض رعشه که به آن مبتلا بود سوار بر الاغ هنگام عبوراز مقابل مسجد جامع بود که فردی به نام عباس فرزند حاج محمد ابراهیم با همدستی دو نفر دیگر با استفاده ازهیزم های پشت بام حمام حاجی جعفر روی دستار و سَرش آتش می ریزند که ملازم(نوکر) او را مواظبت می کند. محمدباقر هم از فرط ناراحتی می گوید:
ما چه بدی در حق شما کرده ایم که اینگونه با ما رفتار می کنید ؟ پدران ما آنهمه آثار خیر از قبیل کاروانسرا ؛ آب انبار ؛ حسینیه ؛ بازار ؛ حمام ؛ مسجد در نراق برای شماها ساخته اند .
بیماری محمدباقر نراقی ابن حاج محمد مهدی و ناخوشی وی ادامه یافته و به گونه ای می شود که علیل و قادر به حرکت نبوده و نهایتا در همدان فوت و همانجا خاکسپاری می گردد .

 

تحقیق ؛ مطالعه ؛ مصاحبه های تلفنی و حضوری با مطلعین ؛ گردآوری و پژوهش پیرامون حاج ملا مهدی(حاج میرزاکمال الدین) نراقی فرزند حاج ملا محمد تقی ابن علامه حاج ملا احمد نراقی قریب شش ماه زمان برد . هر گونه استفاده از مطالب کلی و جزئی که برای اولین بار انتشار می یابد منوط به ذکر نام منبع : سایت سلحشوران شهر نراق می باشد .

 

عکس و اسناد تاریخی و قدیمی مربوط به دشت ورطیران(ورتیران) شهر نراق متعلق به 116 سال قبل -سند شماره 68

بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله الذی احل البیع و حرم الربوا و صل اله علی محمد و آله اجمعین
و بعد علت غائی از ترقیم(نوشتن) و تسطیر(سطربندی کردن) این ارقام خجسته فرجام آنکه در احسن زمان و ابرک اوان در عالی محفل شرع مطاع اسلام ................. حاضر گردیدند عالی شانان سعادت نشانان سلاله اعیان آقا محمد حسین خلف مرحمت شان حاجی میرزا کوچک و آقا میرزا آقا خان ابن عالی تجار آقا میرزاآقا نراقیان در حالتی که ممضی(امضا کرده) و نافذ بود از جمیع اقاریر شرعیه و کافه خیارات(قوام و ثبات قرارداد) لاکارها(فنا رفته) و لاجابرا و با مدلسا بالاختیار و بلا شاَییه الاکراه والاجبار به مبایعه لازمه جازمه صحیحه شرعیه قطعیه بیع نمودند و بفروختند به عالیقدر........................ ابن مرحمت و غفران پناه ملا ابوالقاسم من القصه همگی و تمامی چهار  قفیز(واحدی برای اندازه گیری زمین) از جمله شش  قفیز(واحدی برای اندازه گیری زمین) مشترکی بایعان مرقومان و مشتری ................................. مشهدی محمد رضا شهره که در دشت ورطیران شهره واقع است در قصبه نراق با کافه ملحقات شرعیه و منضمات عرفیه به نحویکه هر یک از بایعان را در دو  قفیز(واحدی برای اندازه گیری زمین) ............به هیچ وجه من الوجوه حقی برای آنها باقی نباشد و محدود است زمین مزبور به حدود اربعه ؛ حدّی به زمین عالیشان آقا علی ابن مرحوم آقا محمد تقی ؛ حدّی به زمین جناب عالیجناب حضرت اجل آقای معاون الممالک ؛ حدّی به زمین مرحوم کربلایی عبدالرحیم ؛ حدّی به کوچه .

به ثمن مبلغ سی و چهار تومان و پنج قران بیست و چهار نخود وزن رواج خزینه مظفرالدین شاهی و پنجهزار دینار عددی یک مثقال و صیقه جاری شد و شرائط صحت به عمل آمد و بایعان مسطوران بیع مرقوم را هریک دو  قفیز(واحدی برای اندازه گیری زمین) خود را از ید تصرف خود خارج و به تصرف مشتری معلوم دادند او نیز در ملک خود تصرف مالکانه مستحقانه نمود که تصرف الملوک فی املاکهم و ذوی الحقوق فی حقوقهم آلبوم و به مقتضای ما رقم و مازبر و ماسطر باقی چهار  قفیز(واحدی برای اندازه گیری زمین)بیع مزبور حق و ملک طلق مشتری مرقوم است .
و احدی را به هیچ وجه من الوجوه در بیع حقی و بهره ای باقی نمانده و بین الجانبین قبض و اقباض و تسلیم و تسلم و تخلیه و تصرف به عمل آمد و عقد مبایعه لازمه جازمه صحیحه شرعیه قطعیه مشتمله جمیع شرائط و ارکان و خالیه از کافه نواقص و بطلان با اسقاط جمیع خیارات موجبه فسخ سیما خیارالغبن ولو کان فاحشا فیما بینهم واقع و جاری شد و در ضمن عقد خارج لازم بایعان مزبوران ملتزم شرعی گردیدند که چنانچه از تاریخ ذیل الی انقضای مدت پنجاه سال شمسی در بیع موصوف فسادی ظاهر شود کلاهم بعضا عین او منفعته به ثبوت شرعی برسد بنحوی که از ید مشتری انتزاع یابد بایعان مرقومان از عهده غرامات شرعیه آن به نحوی بر آیند که رجوعی به هیچ وجه من الوجوه رجوعی به مشتری نداشته باشد و صیغه التزام بر وجه لزوم فیما بینهم جاری و واقع شد .
و کان ذالک تحریر فی یوم جمعه بیست و هشتم شهر جمادی الثانی مطابق هفده سنه هزاروسیصد و بیست و دو

حاضر گردید علیا جاه خدارت پناه صبیه مرحمت شان حاجی میرزا ابوتراب متعلقه عالیحضرت پناه میرزا آقاخان که یکی از بایعان متن است و تجویز و تنفیذ امضای مبایعه مرقومه در متن را نمود که مرا به هیچ وجه من الوجوه سخنی و حرفی و ادعائی نیست .

تحریر فی بیست و هفتم جمادی الثانی سنه ۱۳۲۲
27 جمادی الثانی 1322 (برابر 17 شهریور 1283)

  

از جناب مهندس محمود فروغی پور فرزند حبیب الله از بابت ارائه سند 116 ساله و از جناب حاج سید مجتبی غفاری فرزند سید محمود بابت بازخوانی این سند قدردانی می نماییم .

تابلو فرش زیبا مربوط به اداره مخابرات شهر نراق

۴۲ سال قبل خانواده آقای حاج ذوالفقار قجری فرزند مصطفی تابلو فرشی در شهر نراق بافته اند که برایشان خاطره انگیز است.
آن مقطع حاج ذوالفقار مسئول دفتر مخابرات نراق را بر عهده داشت.

متن نوشته بافته شده روی تابلو :

شرکت مخابرات ایران

اداره مخابرات محلات

دفتر مخابرات نراق.قجری

 تاریخ بافت  1354/1/1

عکس و اسناد تاریخی و قدیمی مربوط به باغ رجب مزرعه لاستان شهر نراق متعلق به 150 سال قبل- سند شماره 67

مبلغ پنجاه و نه تومان نصف دویست و نود و پنج ریال رایج خزانه ناصرالدین شاه روپیه از قرار دانه بیست و شش نخود وزن ده عدد در یک تومان رواج از مال خالص عالیحضرت رفیع منزلت آقا حبیب اله خَلَف مرحوم آقا عبدالکریم نراقی بر ذمه(ضمانت) و رقبه(مِلک) خود قبول شرعی دارد نیکو فطرت آقا محمدعلی خَلَف مرحوم خالوآقا بابای نراقی شرعا دین ثابت و لازم است که انشالله تعالی وجه مزبور را از تاریخ ذیل بعد از مدت یکسال تمام هلالی اَدا و کارسازی نماید و عذری نیاورد و مرهون مبلغ مرقوم هم نمود که ...... نشود الا به اداء جزء اخیر از دین مجرای المیاه(آب روان) سی سراچه آب مزرعه موسومه لاستان از جمله بیست و چهار طاق که مدارش دوازده شبانه روز است و تمامی یکعدد باغ معنب مشجر( باغ درختکاری شده از انگور و میوه) واقع در مزرعه مزبور که مشهور است به باغ رجب که تخمینا هشت فقیر می باشد که محدود است به حدود اربعه حدّی به باغ ورثه حاجی محمدولی و حدّی به باغ حاجی محمد رضا و حدّی به باغ میرزا پاره دوز و حدّی به شارع مع ما یتعلق بها و تمامی یک عدد باغچه واقع در مزرعه مزبور که مشهور است باغچه پنج که خمینا هشت قفیز ( قفیز واحد مساحت حدودا 200 متر)می باشد که محدود است به حدود اربعه حدّی به باغ علی اکبر حاجی ابراهیم و حدّی به باغچه حاجی محمد رضا و حدّی به باغ حاجی ابراهیم و حدّی به باغ خود راهن(گرو کننده) که باغ آقا لطفعلی مشهور است بانضمام دو ساق درخت جوز(درخت گردو ) که در باغ مزبور غرس(درخت کاشتن) است وکیل در حیات و وصی در ممات(مرگ) خود گردانید راهن مرتهن(در گرو – گروگان) را که با وجود حلول اجل و عدم اداء دین مرهونین مرقوم را راغب به شراء فروخته به زیاده و نقصان رجوع نماید .

بعد از انتقال منافع مرهونین از راهن به سوی مرتهن به مصالحه صحیحه شرعیه قبول نمود بمال المصالحه مقدار صد دِرهم به وزن شاه جوء فائیزه(رستکار) و مبلغ یکصد دینار رایج مزبور و صیغه مراهنه و مصالحه صحیحه شرعیه جاری شد .

و کان ذالک التحریر فی ششم شهر رمضان المبارک سنه ۱۲۸۸
6 رمضان 1288(برابر با 28 آبان 1250)

از جناب استاد حاج سیّد مجتبی غفاری فرزند سیّد محمود از بابت بازخوانی سند 150 ساله سایت سلحشوران شهر نراق مربوط به باغ رجب مزرعه(دشت) لاستان سپاسمندیم .

حکم ماموریت سردار و فرمانده دفاع مقدس حاج حسین حیدری نراقی در سال 1361

به گزارش سایت سلحشوران شهر نراق ؛ ایثارگری های جوانان شهر نراق در جبهه های نبرد حق علیه باطل در تاریخ به زیبایی ثبت گردیده است . آنان الگو و نماد رادمردی و فتوت هستند .

یکی از چهره های نام آشنای دفاع مقدس اهل شهر دلیران نراق حاج حسین حیدری فرزند غلامحسین از سرداران و فرماندهان غیور می باشد که بارها تا مرز شهادت پیش رفت و مدتی را در بیمارستان ها از جمله دو نوبت در بیمارستان های کشور آلمان مورد مداوا قرار گرفت .

یکی از حکم های ماموریت سردار حیدری نراقی مربوط به 35 سال پیش که به یادگار باقی مانده مرور می کنیم :

حکم ماموریت
شماره : 10377-30/100
تاریخ : 27/8/1361
به : برادر پاسدار حسین حیدری
ماموریت داده می شود از تاریخ 27/8/1361 به مدت سه ماه در معیت چهار نفر از سپاه پاسداران و 358 نفر از نیروهای بسیج شهر قم به مقصد جنوب – تیپ 17 علی ابن ابیطالب(ع) به منظور نبرد علیه کفار بعثی عراق عزیمت نمایند و پس از مراجعت گزارش کار خود را فورا ارائه دهند .

وسیله مسافرت: قطار و ماشین های سپاه

ملاحظات : از کلیه برادران نظامی و انتظامی تقاضای همکاری با نامبرده(حسین حیدری نراقی) را داریم .
ضمنا 31 نفر از برادران جهت امور تدارکاتی همراه می باشند که اسامی آن ها به پیوست ارسال می شود .
امضاء : واحد طرح و برنامه عملیات سپاه منطقه یک آقای ابن الرسول

عقدنامه میرزا حبیب اله رئوفی نراقی و همسرش هما رئوفی نراقی - سند شماره 67

عقدنامه میرزا حبیب اله رئوفی نراقی فرزند حاج محمدصادق ابن حاج اسدالله تاجر نراقی و همسرش هما رئوفی فرزند آقامیرزا محمدعلی ملقب به شیخ الاسلام نراقی


وزین صورتی سرو بالا کند
دهد نطفه را صورتی چون پری
که کرده است از آب صورتگری
سبحان الذی خلق الازواج کلها بما تنبت الارض و من انفسهم..............
و بی غش زین سیم و زری که صداق صفحه را شاید و باید نثار بارگاه.....حضرت رسالت پناه شفاعت دستگاه برازنده قول کنت....................................................
محمد شمع جمع افرینش چراغ افروز بزم اهل بینش.....و سلام وافر و تسلیمات............تابان گوهر محیط دستگیری و آینه جهان نمای روشن ضمیری زیبنده ............................مهر سپهر مرتضی حضرت علی مرتضی صلوات اله و سلامه علیه ..................محیطی هستند پر موج و فلک فضل و دانش .............

النِّکَاحُ سُنَّتِی فَمَنْ رَغِبَ عَنْ سُنَّتِی فَلَیْسَ مِنِّی ( پیامبر اکرم(ص) : ازدواج سنّت من است ؛ هر کس از سنّت من رویگردان شود از من نیست)
رشته.....مناکحت و مزاوجت دائمیه محکم و مستحکم گردید فیمابین الشباب العاقل البالغ الرشید فهو جناب مستطاب محامد آداب آقا میرزا حبیب اله خلف رضوان جایگاه مشمول رحمت الهی حاجی محمد صادق حاجی اسدالله تاجر نراقی و علیا جاه خدارت دستگاه محبوبه حجاب عفت و مستوره نقاب عصمت عاقله بالغه باکره رشیده دوشیزه هما خانم بنت فردوس جایگاه میرزا محمد علی ملقب به شیخ الاسلام نراقی رحمت اله علیه بصداق معین و مهرالمشخص المعین مبلغ سیصد و پنجاه و یک تومان .......خزانه مبارکه مظفرالدین شاه قاجار اهداالملکه روپیه که کلا بر ذمه خود جناب مستطاب ناکح مزبور به موجب تفصیل ذیل السطر علی کتاب التعالی و سنت نبی العلی و منهاج اله و ائمه الهدی علیهم صلوات اله

کلام اله مجید یک جلد ۵ تومان
وجه نقد ما فی الذمه ۵ تومان
طلا احمر و غیرمسکوک ۸ تومان
مسینه الات صحیح ۷ تومان
فرش اطاق یک تخته ۳۰ تومان
رختخواب و دشک دو دسته ۵ تومان
ماده گاو سلیمه الاعضا راس ۵ تومان
گوسفند پنج راس ۶ تومان
لباس از حریر و زربفت و غیره ۳۰ تومان
باغ معنب و مشجرموروثی واقع در دشت لاستان شهره قصبه نراق که به باغ اشتهار دارد و مستغنی از تحدید و توصیف است همگی و تمامی مبذر ۱۰ فقره شایع بذرافشان

از تمامی همان باغ آقا شهره مشاعا با کافه ملحقات شرعیه و منضمات عرفیه از قبیل هر.....اشجار و...... و عمارت و جداری و آنچه تعلق به همان باغ آقا شهره دارد من حیث لایخرج .......شیی بقدر الحصه به ثمن مبلغ یکصد و پنجاه تومان .......

از تمامی یکدست عمارت واقعه در ..... شهره قصبه نراق مشتمل بر بیرونی و اندرونی که مشهور است همان عمارت به خانه مرحمت شان حاجی اسدالله ...................... همگی و تمامی شش شعیر شایع کامل در جمع همان یکدست عمارت یکدانگ از جمله ششدانگ

همان خانه از قسمت مفروز مالکی و متصرفی ........مرحمتشان والد ناکح ......بانضمام رقعه و بهره کافه مشاعات بنا خصوصا ممر و مدخل و مشاع و باغچه و حصار و طویله و حوض آب و غیره از هر فقره ..........بقدرالحصه به ثمن یکصد تومان مسکوک رایج معلوم مناکحه صحیحه شرعیه ومعاقده........ملیه دائمیه مشتمل بر صیغه عربیه .
 

    

سایت سلحشوران شهر نراق از جناب دکتر علی اکبر عامری فرزند قدرت الله به جهت ارسال تصویر عقدنامه پدربزرگ و مادربزرگش کمال تشکر دارد و از استاد حاج سیّد مجتبی غفاری فرزند سیّد محمود از بابت بازخوانی قسمت عمده سند که خیلی سخت انجام گرفت تشکر وافر دارد .

برگزاری دهمین همایش خاطره گویی بسیجیان و رزمندگان دفاع مقدس شهر نراق

به همت والای جانباز و آزاده گرانقدر حاج احمد ابوالحسنی پنج شنبه و جمعه تاریخ های 16 و 17 شهریور 1396 دهمین همایش رزمندگان دفاع مقدس شهر نراق و علاقمندان به شهدا برگزار گردید .

ویلای شخصی جناب ابوالحسنی در شهر بومهن استان تهران مکان مفرحی برای تالیف قلوب و همدلی مومنین در ایام خجسته عید سعید غدیر خُم و در آستانه هفته دفاع مقدس بود .

عده ای از دوستاران شهدا از مناطق مختلف خودشان را به هم رساندند و ساعت های بسی زیبا و دلنشینی از مودت و همگرایی را خلق نمودند .

در این همایش دو روزه علاوه بر بیان خاطرات رزمندگان شرایط استفاده از طبیعت زیبا و فعالیت های جانبی و مولودی خوانی نیز مهیا گردید که مورد امعان نظر حاضرین قرار گفت .

سایت سلحشوران شهر نراق از جناب حاج احمد ابوالحسنی و اخوان محترمش که شرایط مطلوب برای برگزاری این همایش و انبساط خاطر و آرامش قلوب دوستان را فراهم نمودند قدردانی می نماید .

عکس و اسناد تاریخی و قدیمی مربوط به شهر نراق متعلق به 230 سال قبل - سند شماره 66

به عرض مخصوص عالی می رساند از باب یک طغری (واحد شمارش چک و برات) به مبلغ شصت و پنج تومان از مال اینجانب حاجی محمد رضا تاجر نراقی بر ذمه آقا میرزا همایون و میرزا بزرگ ولدان حاجی میرزا آقا بود و دو دانگ از مزرعه محمود آباد شهره مرهونی مبلغ مزبور بود و بیست و ششم شهر جمادی الثانی ...... وعده او میباشد و محمد رضا گماشته خود را به جهت وصول همین وجه (سند) به مشهد فرستاده بودم که دریافت نماید و مدیونان مذکور او را برده بودند به خانه و سند مرهونی را از بغل او بضعف بیرون آورده بودند .

استدعا از سرکارها اینکه آنچه را بر کار محقق است کلهم در حاشیه عریضه مرقوم و به خاتم شریف مزین نمائید.

یک طغری (فقره) به مبلغ پنجاه تومان به اسم جناب سائل که از آقا میرزا همایون و میرزا بزرگ طلب داشته در سال گذشته این حقیر ملاحظه نمودم و دو دانگ مزرعه محمود آباد هم مرهون مبلغ مزبور بوده زیاده بر این شهادتی در نزد حقیر نیست
والسلام.........فی شهر جمادی الثانیه مطابق سنه 1209 ( برابر با دی 1173 شمسی)

از جناب آقای حاج سید مجتبی غفاری فرزند سید محمود اهل شهر نراق از بابت بازخوانی سند 230 ساله متعلق به سایت سلحشوران شهر نراق قدردانی می نماییم .

کمک های اهدایی مردم شهر نراق به جبهه ها در مقطع جنگ تحمیلی

بر اساس گزارش سایت سلحشوران شهر نراق ؛ دوران دفاع مقدس ، یادآور حماسه دلیر مردانی است که تا ابد بر تارک تاریخ ایران و اقصی نقاط کشور افسانه ای می درخشد و روز بروز ابعادی تازه ای از هزاران لایه های ناگفته آن باقی مانده و باقی خواهد ماند .

یکی از این نقاط شهر تاریخی و کهن نراق می باشد که دلیر مردان آن در گرمای جلگه خوزستان و در سینه کش کوه های غرب و سرمای زَمهَریر پر از برف و کولاک آن ، در اوج روز و قعر شب در رویاروی دشمن تا بُن مسلح که حمایت مادی و رسانه ای جهانی را همراه خود داشت ، ایستادند و تا حصول کامل به اهداف مقدس خود یعنی آزاد سازی مناطق اشغال شده خاک میهن اسلامی یایمردی کردند .

ایام تجاوز عراق علیه ایران آغاز به ثبت رساندن ایثارها و پایداری هاست که یک ملت بزرگ ، در عرصه تاریخ به نمایش می گذارد و هویت راستین خود را از درون اعصار تاریخ بیرون می کشد .
در دوران جنگ نابرابر عراق علیه ایران مردان و زنان این سرزمین با آغاز جنگ و با اولین شلیک گلوله دشمن به میهن عزیز، از همه چیز خود حتی از جگر گوشه ها و عزیزترین فرزندان خود گذشتند تا اسلام و ایران پایدار بماند .
جنگ نابرابر با بعثیون عراق ، آزمون حق بود در برابر باطل ؛ آزمونی که پیروزی آن تا ابد پایدار و استوار برای این ملت باقی خواهد ماند .

در دوران هشت سال دفاع مقدس ، علاوه بر رزمندگان ، مردم این کشور نیز در طول دوران جنگ همیشه خالصانه به یاد فرزندان خود بودند و با کمک های نقدی و غیر نقدی یاری گر این غیور مردان بودند و با ارسال کمک در قالب کاروان ها و جمع آوری کمک های مردمی در بسیج پشتیبان سلحشوران بودند و به فرمایش رهبر خود امام خمینی (ره ) که کمک به جبهه کمک به اسلام است لبیک گفتند .

مردم قهرمان پرور نراق هم در این مهم پیشتاز بودند و در جمع آوری کمک های مردمی و ارسال آن به مناطق جنگی درخشیدند . کمک های مردمی نراق به جبهه ها بسیار چشمگیر بود و مردم به منظور حمایت از رزمندگان اسلام هر آنچه در توان داشتند به جبهه ها می فرستادند تا در اختیار سلحشوران در سر حدات قرار گیرد . افرادی به جمع آوری کمک های مردمی می پرداختند که از جمله آنان مُندعلی نباتی فرزند حسین بود .

نباتی تابستان سال 1361 بعد از عملیات رمضان ، پس از جمع آوری کمک های مردمی نراق که بیشتر اقلام آن دام زنده و شکر و آبلیمو تازه بود همراه راننده کامیون بصورت مستقیم از نراق به جبهه های جنوب ماموریت یافت .

مُندعلی در جمع آوری و ارسال کمک های مردمی نقش داشت. در یکی از این ماموریت ها ؛ اقلام پس از بارگیری برای رساندن امانت مردم فداکار نراق راهی جبهه شدیم . گوسفند ها در کامیون داف قرمز رنگ حاج شعبانعلی طالبی و دیگر اقلام در اتومبیل گلف شبیه ون امروزی بارگیری شد .

پس از طی طریق از شهرهای دلیجان - خمین - الیگودرز - ازنا و درود به خرم آباد رسیدیم . بعد از ظهر گوسفندان را برای اینکه در وزنشان نقصانی صورت نگیرد و لاغر نشوند از کامیون پیاده کردیم تا آب و علف بخورند . بعد از تعلیف گوسفندان و آب دادن اقدام به شمارش کردیم .

با کمال تاسف یکی از گوسفندان کم بود و چندین بار با دقت شمارش کردیم و با لیست مقایسه نمودیم و مطمئن شدیم که یکی از گوسفندان گم شده است.

دوستان از جمله امام جمعه نراق حجت الاسلام هبت الله نوروزی(۱۳۱۰-۱۳۸۲)- حجت الاسلام علی محمد مهدیزاده - دایی میرزاعلی قجری و برادرش سلطانعلی- مرحوم حاج علی محمد آعلی- مرحوم حاج قاسم تهرانی(گلاب گیر) که هزینه همه شکر و آب لیموی اهدایی را تامین نمود - شهید مُندعلی نباتی و آقای مجید مجیدی فرزند علی(دایی مجید) ابراز ناراحتی می کردند که در رساندن امانت مردم قصور کردیم .

به هر حال گوسفندان را با یکی کمتر از آمار بارگیری کردیم و با حالتی گرفته راهی اهواز مرکز استان خوزستان شدیم .
قبل از ظهر وارد مقر تیپ علی ابن ابیطالب (ع ) در جاده تازه آزاد شده خرمشهر اهواز نزدیک ایستگاه حسینیه شدیم . نماز ظهر به امامت آقای نوروزی برگزار شد. طبق معمول بین دو نماز ایشان به ایراد خطابه پرداختند که در همین حین با شیطنت خدمه های ضد هوایی چند گلوله با صدای رعب آور شلیک شد و آقای نوروزی نیم خیز نشست و سپس بلند شد و لحن صدایش متفاوت شد .

بنده و دایی مجید که لباس بسیجی بر تن داشت کنار هم نشسته بودیم ؛ کنار ما یکی از رزمندگان بود رو کرد به دایی مجید و گفت این حاج آقا (آقای نوروزی )خوب آمد و خودش را کنترل کرد چون بعضی از افراد بدلیل اضطراب نمی توانند به سخنرانی ادامه دهند . نکته جالب اینجا بود که دایی مجید رو به حقیر کرد و گفت امروز این شلوار بسیجی به داد من رسید و آبرویم را خرید اگر این شلوار تنم نبود این رفیقمان بمن نمی گفت برای ما عادی است .

همگی هم قول و هم قسم شدیم که در خصوص مفقود شدن یکی از گوسفندها حرفی زده نشود تا مورد عتاب و خطاب انسان های نکته سنج قرارنگیریم .
مدتی از گذشت این واقعه من به جبهه اعزام شدم و در عملیات محرم در جبهه عین خوش موسیان استان ایلام شرکت داشتم و چند روز بعد آقای مُندعلی نباتی در پدافندی عملیات محرم در جبهه پاسگاه شرهانی عراق حضور داشت و تاریخ 17 آذر 1361 به شهادت رسید و در گلزار شهیدان نراق آرام گرفت . چون ایشان 56 ساله و محاسن سفید داشت به حبیب ابن مظاهر شهدای نراق ملقب گردید .

پس از 35 سال از این موضوع شایسته است مردم فداکار و همیشه در صحنه نراق فرزندان خود را عفو نمایند .

راوی : رزمنده دفاع مقدس آقای محمد(غلام) ابوالحسنی فرزند عزت الله اهل شهر نراق – 3 خرداد 1396

عکس و اسناد قدیمی مربوط به سال ۱۳۰۸ شمسی (۸۸ سال پیش) در شهر نراق

عکس کم نظیر متعلق به 88 سال قبل در شهر نراق تقدیم می گردد :

معلم زحمتکش محمد رئوفی (1289 – 1372) فرزند حبیب الله
کودک نشسته ؛ پروین رئوفی فرزند محمد
کودک ایستاده ؛ فرخ خانم رئوفی(1306- 1396) فرزند حبیب الله

اسناد قدیمی مربوط به اجاره نامه باغ کوله در شهر نراق متعلق به 146 سال قبل - سند شماره 65

اعرف الموم بما فیه حسن علی غلام رضا
اجاره صحیه شرعیه دادم اقل خاکسار کاظم خَلف مرحوم آقا محمد جعفر آقا عبدالوهاب نراقی به عالیحضرت رفیع منزلت آقا محمدباقر خلف مرحمت شان ... حاجی محمد مهدی تاجر نراقی همگی و تمامی چهار فقره از جمله یکدرب باغچه مشهور به باغچه کوله که محدود است به حدود اربعه ؛ حدّی به شارع و حدّی به باغ ورثه حاج سلمان و حدّی به زمین ورتران به موازی 8 مَن به وزن شاه گندم و جو بالمناصفه که در رفع محصول کارسازی نماید .

از حال تحریر الی انقضای اول مهر آتیه
و کان ذالک فی اول مهر ماه جلالی ..... من – سنه 1292(برابر 1254 شمسی)

حبیب الله ابن فتح الله عالیجناب ملا آقاخان

امضاهای پشت سند :
بابت اجازه ظهر به تاریخ شهر رمضان 1293(برابر 1255 شمسی) جو و گندم 8 مَن
به تاریخ شهر رمضان 1294(برابر شهریور 1256) جو و گندم 8 مَن
خ شهر شوال 1295(برابر شهریور 1257) جو و گندم 8 مَن
شهر شوال 1296(برابر شهریور 1258) جو و گندم 8 مَن


از جناب استاد حاج سید مجتبی غفاری فرزند سید محمود اهل شهر نراق از بابت بازخوانی سند قریب به یک قرن و نیم پیش متعلق به سایت سلحشوران شهر نراق سپاسمندیم .

فعالیت دبیرستان فروغی 60 سال پیش

60 سال پیش دبیرستانی به نام فروغی فعالیت و محصلین زیادی داشته است ؟

به یک فقره سند معتبر که توسط سایت سلحشوران شهر نراق تهیه گردیده توجه فرمایید :

شماره 5
تاریخ 27 آبان 1335
وزارت فرهنگ
اداره فرهنگ شهرستان محلات
پول رسید شهریه دانش آموزان دبیرستان فروغی نراق

مبلغ 45 ریال بابت شهریه مهر و آبان و آذر ماه 1335 آقای علی اکبر جعفری دانش آموز کلاس سوم به صندوق دبیرستان رسید .

امضاء مدیر : اورمزدی

🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹

یادآوری می گردد رئیس دبیرستان فروغی آقای خسرو اورمزدی خرمشاهی فرزند رستم سال 1306 در یزد متولد شد . سال 1324 به عنوان معلم وارد شهر نراق گردید و طی سال های 1334 و 1335 نماینده فرهنگ نراق بود .
بعد با خانم نراقی مرحومه سکینه رحیمی ازدواج و صاحب چندین فرزند شدند. آقای اورمزدی سال 1355 بازنشسته گردید و تاریخ 22 اردی بهشت 1396 در سن 90 سالگی در اصفهان به رحمت خدا پیوست .

مرحوم خسرو اورمزدی خرمشاهی

مطلبی که مهم هست اینکه در نراق دبیرستانی به نام فروغی وجود نداشته ولی دبیرستانی به نام امینیان شهر نراق محرز است . چون مرحوم اورمزدی خرمشاهی علاوه بر نراق در شهرهای دیگر استان مرکزی فعالیت فرهنگی داشته باید بررسی شود که دبیرستان فروغی مربوط به کدام شهر می باشد .

سند ۶۳ ساله در خصوص حفر چاه در دبستان شهر تاریخی نراق

وزارت فرهنگ
اداره فرهنگ شهرستان محلات
تاریخ ۱۶ دی ۱۳۳۳

آقای حاج رضا علیئی(آعلی)
چون از طرف اصل چهارم مقرر شده برای چاه آب دبستان نراق تلمبه بدهند و قرار شد حلقه چاه آن را اهالی حفر نمایند و قبلا اعتباری برای حمام نراق منظور شده ؛ لهذا شما فعلا مبلغ هفتصد ریال برای حفر چاه در دبستان به مُقنی مربوطه بپردازید . در محاسبه شما محسوب است .

تاریخ ۱۳۳۳/۱۰/۱۶

اسامی امضاء کنندگان سند :
... یوسفی - .... یوسفی نراقی – منصور قاسمی – حسین غفاری - ... نراقی
احتمالا اسماعیل علیئی(آعلی)

عکس و اسناد تاریخی و قدیمی مربوط به شهرنراق متعلق به 214 سال قبل - سند شماره 64

اما بعد   چون قبل از تاریخ ذیل مرحمت و غفران پناه حاجی میرزا ابن مرحوم حاجی ربیع نراقی دعوت حق را اجابت نموده  از پس دارفانی بدار عقبی ارتحال مخلفات و متروکات او و زوجه او بایست فیمابین ورثه او تقسیم شود و وارث منحصر به سه پسر وهم حاجی ربیع و حاجی قاسم و حاجی حاتم و دو دختر وهما رقیه خانم و سَرو جهان و اثاث الدار و مطالبات و ....... که از مرحوم باقی مانده بود علی وفق الشریعه فیمابین ورثه مذکوره تقسیم شود (شد) و املاک و آب که از او مانده بود در مقام تقسیم در آمده

با اطلاع اهل خبره و به  قرعه شرعیه تقسیم نمودند و اولا حاضر گردید رقیه خانم حقوق خود را از آب و املاک و خانه مصالحه نمود با برادران خود به نصف باغ مشترکه که با زوج خود آقا منصور بیک داشتند و نصف حصار در جنب آن و ممر و مجرای بیست و هفت سراجه و نیم آب مزرعه لاستان که پانزده تومان و شش هزار دو عباسی قیمت باغ شد و بیست و دو تومان قیمت آب که مجموع سی و هفت تومان و شش هزار و دو عباسی شد و صیغه مصالحه شرعی جاری گردید و دیگر او را حقی باقی نمانده است .
 
ثانیا حاضر گردید سَرو جهان و حصه و سهم خود را  از آب و املاک و خانه مصالحه نمود با برادران مذکورون همگی و تمامی باغ حاشیه مشجر واقع دراسباب علیا قصبه نراق درخت پاچناران که بیست تومان قیمت او شد و نصف باغ در آسیاب زیر زمین معین و مشجر بعلاوه ممر و مجرای سه سراچه آب قنوات علیا و سفلای قریه نراق که شانزده هزار و هشت هزار و دو عباسی و هشت هزار هم دفعته العین خانه گرفت که سی و هفت تومان وشش هزار و دو عباسی شد و غبن در مصالحه را دو همشیره اسقاط نمودند و مصالح آنچه متصرف گردیدند و بعد ملک .......... پسران به نوعی بقیه آب و ملک را تقسیم نمودند و حصه هریک بر همین وصف است

حصه(سهم – قسمت) حاجی قاسم
آب لاستان ده سراچه  .   باغ دره   .  باغ جعفرعلی   .    باغ سربخشیان ۱۷ تومان   .   آب نراق ۵ سراچه  .   باغ ملا حسین ۱۲ تومان   .   از حاجی ربیع بگیرد ۲۸ ریال

حصه(سهم – قسمت) حاجی ربیع
باغ کاه واقع در پالو .........   .     آب قریه نراق ۵ سراچه   .    آب مزرعه لاستان ۵ سراچه   .   باغ علی قلی بیگ مع اشجار جوز ۲۶ تومان   .   زمین در باغ آقامیر در لاستان ۱۳ تومان   .    که حاجی قاسم اضافه دارد به حاجی حاتم بدهد.

حصه(سهم – قسمت) حاجی حاتم
باغ جعفرعلی در دَرِآسیاب جریب   .    زمین ورتیران جنب باغ علی قاسم   .    آب قریه  نراق ۶ سراچه آب مزرعه لاستان ۲ سراچه  .   زمین سرپارو۱۱تومان  .  ........یک طاق

ذی الحجه 1224 ( برابر با دی 1188 شمسی)



از استاد معزز حاج سید مجتبی غفاری فرزند سید محمود اهل شهر نراق از بابت بازخوانی سند 214 ساله متعلق به سایت سلحشوران شهر نراق کمال قدردانی را می نماییم .