چون مرحوم مغفور حاج محمد تقی ابن مرحوم حاج محمد ابراهیم تاجر نراقی وصیت نموده بود که بمیزان مبلغ ششصد تومان حبس مُخَلّد(وقف کردن اموال برای همیشه) قرار دهند بر جهت تعزیه داری حضرت ابی عبدالله الحسین علیه السلام و بر جهت تعمیر سه باب حمام و مسجد جامع علیمحمد و مدرسه واقعات در قصبه نراق و مقرر داشته بود که چنانچه ثلث متروکات از میزان مبلغ دو هزار تومان که معین نموده بود برای صرف بر مصارف معینه زیادتر شد بر هر یک از مصارف بقدر سهام هم افزوده شود در تاریخ ذیل که جناب مستطاب فخرالحاج حاج محمد جعفر اخوی مُوصی که وصی آن مرحوم بوده در محضر حکام شرع مطاع کاشان حساب ثلث متروکات آن مرحوم را می پرداخت ثلث متروکات آن مرحوم از دو مقابل زیادتر شده بود لهذا به میزان یکهزارو دویست و شصت تومان از املاک ثلث آن مرحوم برای حبس مُخلد(دائم) معین واملاکی که برای حبس مخلد معین شده بود قیمت آنها مبلغ یکهزار و دویست و هفتاد تومان شد لذا جناب حاج محمد جعفر به نهج شرع مطاع متقبل شد که مبلغ ده تومان زیادتی را از مال خود بدهد که به مصارف مقرره برسد لذا حاج مرقوم به امر حکام شرع املاک مفصله را حبس مخلد نمود که املاک از اینقرار است :
همگی و تمامی مجری المیاه(محل عبور اب) دو دانگ آن دو شَعیر(متر زمین) از مزرعه کُلنگه(احمد آباد) با جمیع مشاعات و متفرعات آن بقدرالحصه واقعه در نراق بانضمام همگی و تمامی چهل قَفیز(واحدی برای اندازه گیری زمین) زراع شاه زمین واقعه در دشت پالوی نراق از قصبه و اطراف با جمیع مشاعات آن بانضمام همگی و تمامی نصف از املاک برآفتاب شهره واقعه در دشت سفلای نراق با جمیع مشاعات آن که املاک برآفتاب مشترک بود مابین حاج محمد جعفر مرقوم و حاج محمد تقی موصی و بانضمام همگی و تمامی مجری المیاه نیمطاق از یکطاق از بیست و هشت طاق مدار قنات مزرعه نو واقعه در نراق و بانضمام همگی و تمامی یکدانگ و ربع دانگ از جمله ششدانگ مزرعه موسومه به زین الدین(زعین) با جمیع مشاعات آن بقدرالحصه و بانضمام سه دانگ از جمله ششدانگ یکباب طاحونه(آسیاب آبی) میرکی شهره با جمیع مشاعات و ملحقات و بانضمام همگی و تمامی سه دانگ از جمله ششدانگ یکباب طاحونه زیر زمینی شهره واقع در نراق با جمیع مشاعات و ملحقات آن و بانضمام همگی و تمامی سه دانگ از ششدانگ یکباب طاحونه واقعه در بیجیگان جاسب(روستایی از توابع شهرستان دلیجان) با جمیع مشاعات آن و بانضمام همگی و تمامی دو سهم و سه ربع از جمله ده سهم از یکباب عصارخانه(کارخانه روغن گیری) واقعه در نراق که همه مرقومات غنیه از تحدید و توصیف میباشد قربت الی الله بر جهت تعزیه داری حضرت ابی عبدالله الحسین و بر جهت تعمیر سه باب حمام و مسجد جامع حاج علیمحمد و مدرسه که آنچه عاید شود هر سال از املاک مرقومه بعد از وضع مخارجات لازمه املاک و مالیات دیوانی و بعد از وضع یک عشر حق الزحمه متولی و ناظر دو ثلث عایدی املاک مخارج تعزیه داری شود و یک ثلث مخارج حمامات و مسجد و مدرسه شود و تولیت این حبس مخلد مفوض شد به جنابان مستطابان شریعت مآب آقا حسین نراقی خلف مرحوم خلد مقام آقای ملا محمد رضا نراقی اعلی الله مقامه(حجت الاسام آقا حسین فاضلی مجتهد فرزند ملا محمد رضا مکان دفن بقعه شاه سلیمان نراق) و فخرالحاج حاج محمد جعفر که باطلاع جنابان فخرالحاج حاج محمد علی نراقی و آقا محمد ولد اکبر موصی بمصارف مقرره برسانند و تولیت بعد از متولیین مفوض شد بر ارشد و اصلح اولاد ذکور حاج محمد جعفر مرقوم نسلاً بعد نسل و طبقه بعد طبقه و نظارت مفوض شد به ارشد و اصلح اولاد ذکور حاج محمد تقی موصی نسلاً بعد نسل و طبقه بعد طبقه که همه ساله متولی هر عصری باطلاع ناظر آن عصر جمع آوری منافع املاک مرقومه را نموده بعد از وضع مخارجات لازمه املاک و بعد از وضع یک عشر حق الزحمه متولی و ناظر که بالسویه تقسیم نمایند دو ثلث مخارج تعزیه داری و یک ثلث مخارج تعمیر نمایند و بر مراتب مرقومه صیغه شرعیه جاری شد و قبض شرعی و اقباض شرعی در حبس مخلد مرقوم بعمل آمد و شرایط صحت و شرعیت و لزوم معمول شد فمن بدلّه بعد ما سمعه فانّما ائمه علی الذین یبدلونه
و کان ذا تحریراً و وقوعاً فی خامس شهر صفر المظفر سنه 1335(برابر با 10 آذر 1295)
محل مُهر جناب خیرالحاج محمد جعفر تاجر نراقی
عبده الراجی محمد جعفر نظر به ملاحظه صرفه و غبطه محل حبس مرقوم در متن که دو دانگ الّا دو شَعیر(متر زمین) از مزرعه کُلنگه قلیل الفایده بلکه در بعض از سنوات مطلوب المنفعه میباشد و باید مبالغی مخارج تنقیه و تعمیر قنات او شود و ملاحظات دیگر و بعد از رجوع نمودن مقوم و اهل خبره به تصویب و صلاحدید سرکار شریعتمدار ملا والاسلام آقایی آقا محمد (حجت الاسلام آقا محمد فاضلی مجتهد نراقی فرزند ملا محمد رضا) دامت برکاته و سرکار شریعت مآب آقا حسین(حجت الاسلام آقا حسین فاضلی مجتهد نراقی فرزند ملا محمد رضا) سلمه الله تعالی دو دانگ الّا دو شَعیر در مزرعه مرقومه بموجب انتقال شرعی واگذار و منتقل شد به جناب مستطاب فخرالحاج حاجی محمد جعفر مرقوم در متن که وصی اخوی خود مرحوم خیرالحاج مرحوم حاجی محمد تقی میباشد و از طرف امناء شرع مطاع لازم الاتباع یکی از متولیین شرعی املاک حبس میباشد و در عوض و اِزاء مزرعه مرقومه یکطاق از جمله بیست و چهار طاق مزرعه حسین آباد من مزارع نراق که غنی از تحدید و توصیف است با جمیع توابع و لواحق و منضمات و متفرعات به نوعی که مالک و متصرف بودند خریداری شد و در محل ثلث جزو حبس منظور گردید پس بنا به علیه دو دانگ الّا دو شَعیر از مزرعه کُلنگه از املاک حبس متن خارج گردید و در عوض یکطاق از مزرعه حسین آباد نراق املاک جزو حبس میباشد و صیغه مصالحه لله جاری شد و قبض و اقباض و شرایط صحت بعمل آمد
بتاریخ شهر رجب المرجب ییلان ییل(سال مار) سنه 1335(3 اردیبهشت 1296)
هو وقع ماسطر فیه من حبس المخلد کالشرایط المعتبره فیه من القبض والاقباض و التعیین المتولی والناظر جمافصل فیه حره الخاطی شهر صفر منیر محل خاتم سرکار شریعتمدار بندگان شامخ الارکان مُروج احکام
حجه الاسلام والمسلمین آقائی آقای حاج شهاب الدین(آیت الله حاج میرزا شهاب الدّین نراقی١٢٨۵ ه.ق – ١٣۵٠ ه.ق فرزند میرزا فخرالدّین بن حاج ملّا محمّد نراقی) دامت برکاته اعترف زیده بما فیه لدی حره محل خاتم مبارک حضرت مستطاب شریعتمدار آقای آقا میرزا ابو محمد مد ظله العالی وقع جمیع ماسطر فیه ... خامس شهر صفر سنه ۱۳۳۵
محل خاتم شریف جناب مستطاب شریعت مآب آقائی آقا ملا محمد آقا نظام الشریعه دام مجده العالی وقع مافیه....فی خامس صفر ۱۳۳۵
محل خاتم سرکار شریعتمدار بندگان شامخ الارکان مروج احکام حجه الاسلام آقای آقا سید محمد رضا دامه البرکاته اعترف سلمه التعالی بما فیه ... حره
محل خاتم سرکار شریعتمدار بندگان عماد اسلام آقای حاج آقا جعفر مد ظله العالی اعترف حفظه الله بما سطر فیه لدی حره
آقائی حسین ابن محمدرضا نراقی فی شهر صفر ۱۳۳۵
محل خاتم مبارک سرکار بندگان شریعت ارکان آقای آقا میرزا محمد حسین مد ظله العالی اقر سلمه الله بتمام مافیه...حره سابع شهر صفر ۱۳۳۵
محل خاتم مبارک حضرت مستطاب شریعتمدار بندگان ملا... ملجاء آلام آقای آقا میرزا مجدالدین( آیت الله حاج میرزا مجدالدین نراقى فرزند حاج میرزا ابوالقاسم نجم الدین)دامت برکاته واعترف زیده عزه بما رقم فیه من الحبس مخلد والشرایط معتبره جما فیصل فیه لدی
الاحقر ابوتراب نراقی(احتمالا فرزند علی اکبر) فی هفتم شهر صفر المظفر ۱۳۳۵
محل خاتم مبارک سرکار بندگان شریعتمدار آقای آقا میرزا ابوتراب
و سرکار شریعتمدار آقای آقا حاج آقاعلی مدظله‌العالی هو ذا مطابق اصله الاصیل ملا زیاد و نقیصه حره
الاحقر عبده حسین محمد رضا سواد مطابق اصل است نصر من الله و فتحاً قریب
سواد مطابق اصل است عبده الراجی محمد علی
سواد مطابق اصل است محمد ذا مطابق لما سطر فیه بحاشیه اصله والاصل حره
الاحقر عبده حسین ابن محمدرضا هذا مطابق لما سطر به خطی و ختمیه به خاتمی حره(حجت الاسلام آقا حسین فاضلی مجتهد فرزند ملا محمد رضا مکان دفن بقعه شاه سلیمان نراقق)
الاحقر عبده الراجی محمد ابن محمد رضا سواد مطابق با سوادی است این سواد مطابق با اصل است حره الاحقر(حجت الاسلام آقا محمد فاضلی مجتهد نراقی فرزند ملا محمد رضا)
دو امضا و مُهر که بعدا در ذیل سند توسط رئیس فرهنگ و اوقاف و مجتهد نراق جهت ثبت سند و اجرای ادامه دادن وصیت نامه اضافه شده است :
مُهر عبده حسین ابن محمدرضا(حجت الاسلام آقا حسین فاضلی مجتهد فرزند ملا محمد رضا مکان دفن بقعه شاه سلیمان نراق – تولد ۱۲۹۶ قمری فوت ۱۳۵۵ قمری)
سواد مطابق با اصل است مدیر دبستان نمره ۸ شریف بیان الحق(شریف بیان الحق اصفهانی فرزند زین العابدین متولد ١٢٧٩ فوت ١٢ دی ١٣۵٢)
توضیحات سایت سلحشوران شهر نراق :
1- طبق آنچه که در این سند به سال 1335 هجری قمری مشهود است بیش از یک قرن پیش مسجد جامع نراق به نام بانی آن حاج علی محمد ولد آقا میرزا اسماعیل نراقی مشهور بود.
2- همزمان سه باب حمام در نراق فعالیت داشته که شامل حمام حاج جعفر جنب مسجد جامع ، مسجد حاج لطفعلی تقریبا مقابل بازار شمس السلطنه و حمام پایین که جنب مسجد امام حسن(ع) بوده است .
3- همچنین در زمان صدور سند ، نراق دارای مدرسه بوده که از سوی وصیت کننده سهم و عایداتی داشته است .
4- عمارت عصارخان نیز طبق سفارش وصیت کننده سهم می برده و سال 1335 قمری فعالیت داشته است .
5- حاج محمد تقی تاجر نراقی فرزند حاج محمد ابراهیم تاجر نراقی سال 1315 هجری قمری فوت نمود و قبل از مرگ ، برادرش حاج محمد جعفر و همچنین محمد جواد نراقی فرزند حاج محمد مهدی را وصی خود نمود . محمد جواد پدرِ فضل الله معاون التجار سال 1318 هجری قمری در نراق فوت کرد و گفته شده حاج محمد جعفر در امر وصیت برادرش کوتاهی کرد و منجر به شکایت توسط وراث حاج محمد تقی گردید و تا 20 سال این اختلاف بین خانواده ها وجود داشت . شکایت ها سالها ادامه داشت و علمای نراقی بارها در کاشان و نراق تلاش نمودند تا این مشکل حل شود .
بازخوانی چنین اسناد تاریخی و وقفی که بیش از یک قرن قدمت دارد و بدون نقطه و سر خط ، پشت سر هم مرقوم گردیده کاری سخت و شکننده است و زمان های بیشتری برای بررسی و کنکاش می طلبد که در این رابطه از استاد نستوه و فرهیخته ارجمند استاد حاج سید مجتبی غفاری از بابت تلاش های عظیمش در راستای معرفی فرهنگ و تاریخ شهر کُهن نراق سپاس گزاریم .
