در نم خانه های نراق چگونه نخود به نخودچی تبدیل می شد

65 سال قبل در سنه 1330 شمسی 7 ساله بودم که مادرم مرحومه نصرت مداحی مرا به آقامیر موسوی فرزند سید صادق معرفی نمود تا در بازار شمس السلطنه داخل مغازه ایشان کارگری کنم .

 این مغازه کوچک در چارسوی بازار و مقابل درب ورودی مغازه حلواپزی آقای ماشاءالله عضایی واقع بود . بازار نراق شور و اشتیاقی داشت و همه مغازه ها باز و به کسب و کار حلال مشغول و صاحبان آن به همدیگر احترام ویژه ای قایل بودند .

داخل مغازه دیگ مسی بزرگی بود که به آن تیون می گفتند و بعدها به پاتیل مشهور گشت . داخل تیون چندین کیلوگرم ماسه بادی بود که مخصوص بودادن نخود و ذرت و ... بود . زیر تیون با هیزم و هیمه داغ می شد و گرمای نسبتا زیادی تولید می کرد .

نمایی از نم خانه های قدیمی شهر نراق

 90 % زنان نراق ذرت و علی الخصوص نخود های خانگی و محلی خودشان را به مرد متدین آقامیر موسوی می دادند تا برایشان بو دهد . آقامیر یک طناب به من می بست و من را داخل نم خانه می فرستاد .

        مرحوم ماشاالله عضایی

نم خانه از کف مغازه چاله ای به عمق یک تا یک متر و نیم بود و پایین آن به طرفین نیز حفره یا دهلیزی داشت که کیسه های رنگ با رنگ در مدل های مختلف نخودهای مردم چیده می شد . فضای نم خانه تاریک و ترسناک بود فلذا آقامیر یک چراغ موشی (پی سوز یا بادی) دستم می داد تا در جاهای خالی کیسه های نخود را جایگزین نمایم .

سه یا چهار روز کیسه های مردم در رطوبت نم خانه می ماند تا به اصطلاح به خود نم بگیرد . بعد نخودها را به بالا انتقال می دادیم و داخل پاتیل با حرارت بو داده می شد . سپس با وسیله غربیل کوچک نخودچی از ماسه های بادی جدا می گردید .

مرحوم بشیر شفیعی

چند روز بعد مشتری ها می آمدند و به آقامیر می گفتند آقا سید نخودهای من آماده شد ؟سید کیسه را روی ترازو وزن کرده و مثلا به نرگس خانم نصیری می گفت زن آقا ماشاءالله نخودهای شما نیم مَن و یک چارک است و 30 شاهی بده .و یا به خانم فاطمه سلطان کریمی(سیاره) می گفت وزن کیسه شما یک مَن و صد دِرَم است و یک قرون (10 تا ده شاهی) بده ..

     مرحوم شیخ محمد جعفری

 از نمونه های این شغل شریف که یک نوع خدمت صادقانه به مردم بود در مغازه های دیگر بازار از جمله مغازه آقایان شیخ شکرالله(شکری) جعفری و برادرش شیخ غلام فرزندان احمد ، بشیر شفیعی فرزند علی ، مرحوم محمد جعفری فرزند صادق و... نیز وجود داشت . از خشکبارهای نیم قرن قبل در نراق نخودچی ؛ ذرت ؛ تخمه هندوانه ؛ تنده ؛ و کشمش تنقلات غاطبه مردم غنی این دیار را تشکیل می داد  .  نوروز باستانی در اکثر منازل این اقلام به اضافه جوزغند یافت می شد که در کمال صفا و صمیمیت مورد استفاده قرار می گرفت .

مرحوم سید محمد موسوی فرزند آقامیر

قبل از غروب یکی از روزها که آقامیر موسوی قصد رفتن به مسجد جهت اقامه فریضه نماز جماعت مغرب و عشا را داشت در دَخلَش متوجه شد ده شاهی اضافی است و رو کرد به من و گفت بچه جان حسین ؛ این ده شاهی را لای دَرز آجر مغازه گذاشتم هر وقت صنعت خانم ترابی زن نعمت اوستا از این جا رد شد بهش برگردان تا مدیونش نباشم .

 

 

حاج حسین قنایی فرزند میرزا اهل شهر نراق 16/09/1393