دکتر هدایت الله نیّرسینا اهل شهر تاریخی نراق
شنبه, ۲۲ خرداد ۱۳۹۵، ۰۹:۵۷ ب.ظ
هدایت الله نیّرسینا تاریخ 1/7/1294 در شهر نراق از توابع شهرستان دلیجان واقع در استان مرکزی متولد گردید . پدرش ملا محمد نراقی و مادرش منور رزاقی فرزند آقا رضا ابن عبدالرزاق هر دو اهل شهر نراق هستند .
نیّرسینا استاد و عضو هیئت علمی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران و مولف شماری از کتاب های درسی مدارس ایران از جمله قرائت فارسی ؛ املاء(دیکته) و جغرافیا ؛ ت‍ع‍ل‍ی‍م‍ات ادب‍ی م‍ش‍ت‍م‍ل بر ان‍ش‍اء م‍راس‍لات و مسائل ادب‍ی و اخ‍لاق‍ی و اج‍ت‍م‍اع‍ی و... بود .
دکتر «هدایت نیّرسینا نراقی » گرچه در
اصل استاد دانشگاه بود، ولی در حافظه جمعی هنرمندانی که به نوعی با شعر و
ترانه سر و کار داشتند، بیشتر در مقام مسئول حذف و حشو، و یا رد و تائید
اشعاری که قرار بود به صورت ترانه از رادیو پخش شود، به‌یاد می‌آید .
او که خود اشعاری برای اجرای ترانه سروده، زمانی در اداره رادیو، رئیس شورای شعر رادیو ایران فعالیت داشت . چون رادیو رسانه‌ای عمومی و سراسری است، باید زبان و گویشی که در آن به کار گرفته شود، پاک و عاری از اشتباه و بی‌نقص باشد. این فکر یا سیاست طبعاً شامل اشعاری که برای اجرای ترانه سروده شده بود نیز می‌شد. بررسی درستی اوزان و عروض و قافیه، پاکی کلام و تمیزی زبان و روشنی پیام، از وظایف شورای شعر بود که ریاستش به عهده دکتر « هدایت الله نیّرسینا اهل شهر مشاهیرخیز نراق » بود .
استاد
نیّرسینا تاریخ 1 آبان 1356 بازنشسته گردید و اوایل انقلاب ایران را به
سمت فرانسه ترک نمود و بعد از مدتی برای همیشه در ایالات متحد آمریکا اقامت
یافت . یادشده تاریخ 26 مرداد 1377 در سن 83 سالگی در آمریکا فوت و
همانجا خاکسپاری گردید .
همسر ایشان خانم مهری فروغی فرزند میرزا محمود ابن ملا اسماعیل اهل شهر نراق در حال حاضر در ایالات متحد آمریکا اقامت دارد . حاصل ازدواج مشارالیها با دکتر نیّرسینا دو فرزند است :
دکتر هوشمند نیّرسینا پزشک حاذق و در آمریکا اشتغال دارد .
خانم لی لی نیّرسینا که به همراه همسرش آقای میرعشقی از آمریکا به ایران متردد هستند .
مادر دکتر هدایت الله نیّرسینا به نام منور رزاقی فرزند آقارضا ابن عبدالرزاق تاریخ 12 مرداد 1358 در سن 95 سالگی فوت نمود و در بقعه شاه سلیمان شهر نراق خاکسپاری گردید . روی سنگ قبرش نوشته :
منور خانم در زمان حیات و در فاصله های مختلف دو ازدواج نمود :
* ازدواجش با ملا محمد نراقی و حاصل ازدواج آنان فرزندانی به نام هدایت الله نیرسینا و ضیا زمردی می باشد .
* ازدواجش با آقای درویش شِکَرعلی مداح فرزند درویش اسماعیل متولد سال 1304 هجری قمری اهل روستای جوشقان قالی از توابع بخش قمصر کاشان استان اصفهان فرزندی حاصل نگردید .
درویش شّکَرعلی در نراق به مرشد موندی مشهور و پدر بهارعلی بود .
نیّرسینا خواهر تنی نداشت ولی دو بردار تنی و ناتنی داشت . یک برادرش آقا ضیا زمردی نام داشت و حدود سال 1375 در اراک فوت و همانجا نیز خاکسپاری گردید . زمردی کارمند راه آهن اراک بود و دارای پنج دختر و دو پسر به اسامی رضا و علی زمردی می باشد.
یک برادر آقا هدایت الله به نام
حبیب الله خان اهل شهر نراق می باشد که یک قرن پیش از مقامات
بلدیه(شهرداری) تهران بود و خدمات شایان توجهی از خود به جای گذاشت که از
نمونه های بارز آن نظارت بر سنگفرش و ایجاد نهر آب و کاشت درختان چنار
خیابان ولیعصر(مصدق – پهلوی) از میدان راه آهن تا میدان تجریش به طول 18
کیلومتر می باشد که بر اثر حُسن توجه و مسئولیت ایشان به ثمر نشست .
حبیب الله خان دارای دو فرزند بود که در زادگاهشان شهر نراق رشد و نمو یافته و بعد به تهران نقل مکان نمودند :
منوچهر نیّرسینا کارمند شرکت نفت که تاریخ 28 اردی بهشت 1388 فوت و در قطعه 222 ردیف 46 شماره 1 بهشت زهرا(س) تهران خاکسپاری گردید .
حسام الدین نیّرسینا کارمند دفترخانه ثبت اسناد که تاریخ 29 آذر 1380 فوت و در قطعه 243 ردیف 39 شماره 34 بهشت زهرا(س) تهران به خاک سپرده شد .
حبیب الله خان فرزند ملا محمد نراقی سال 1267 شمسی در نراق متولد گردید و زودهنگام سال 1312 شمسی در سن 45 سالگی بدرود حیات گفت و از فوت او 83 سال می گذرد . حبیب الله خان برادرش هدایت الله را تحت تربیت و تعلیم خود قرار داد و او را به علم و تحصیل ترغیب نمود و پشتیبان او بود تا به نتیجه رسید .
استاد هدایت الله نیرسینا نراقی مولف شماری از کتاب های درسی مدارس ایران و غیر درسی بود که به تعدادی از آن اشاره می شود :
* آموزش املاء م‍واف‍ق ت‍ازه‌ت‍ری‍ن روش آموزش و پ‍رورش- تاریخ اثر 1324
* آموزش املاء [ک‍ت‍اب‍ه‍ای درسی] م‍واف‍ق ت‍ازه‌ت‍ری‍ن روش آموزش و پ‍رورش
تعلیم املاء یا کتاب دیکته برای دانشآموزان کلاسهای سوم و چهارم و پنجم ششم دبستانها*
* تعلیم ان‍ش‍ا یا ن‍ام‍ه‌ن‍گ‍اری برای دانشآموزان کلاسهای سوم و چهارم . اثر سال 1345
* ت‍ع‍ل‍ی‍م‍ات ادب‍ی م‍ش‍ت‍م‍ل بر ان‍ش‍اء م‍راس‍لات و مسائل ادب‍ی و اخ‍لاق‍ی و اج‍ت‍م‍اع‍ی برای دانشآموزان دبستانها و دوره اول دبیرستانها . اثر سال 1316
* ت‍ع‍ل‍ی‍م‍ات ادب‍ی (م‍ظف‍ری) [ک‍ت‍اب‍ه‍ای درسی] م‍ش‍ت‍م‍ل بر ان‍ش‍اآ م‍راس‍لات و مسائل ادب‍ی و اخ‍لاق‍ی و اج‍ت‍م‍اع‍ی برای دانشآموزان دبستانها و دوره اول دبیرستانها
* ت‍ع‍ل‍ی‍م‍ات ادب‍ی م‍ظف‍ری [ک‍ت‍اب‍ه‍ای درسی] م‍ش‍ت‍م‍ل بر ان‍ش‍اآ م‍راس‍لات و م‍وض‍وع‍ات ادب‍ی و اخ‍لاق‍ی و ا اج‍ت‍م‍اع‍ی برای استفاده شاگردان ک‍لاس چهارم و پنجم و ششم دبستانها
* جغرافیای عالم برای سال اول دبیرستانها – اثر سال 1316
* جغرافیای عالم برای سال دوم دبیرستانها
* جغرافیای عالم برای سال سوم دبیرستانها – اثر سال 1318
* آموزش املاء م‍واف‍ق ت‍ازه‌ت‍ری‍ن روش آموزش و پ‍رورش - اثر سال 1324
* فارسی – رسم الخط و املا – راهنمای آموزش
* درسی از سخن و زندگی خواجو(محمودبن علی – 689 ق – 752 ق)
موضوع : سرگذشتنامه ؛ روضه الانوار – نقد و تفسیر لیلی و مجنون – نقد و تفسیر ؛ قرن 14
ناشر شرکت سهامی چهر تهران به سال 1349
کتاب درسی از سخن و زندگی خواجو هم اکنون در کتابخانه های مجلس شورای اسلامی – دانشکده ادبیات دانشگاه تهران – دانشگاه مفید و ... موجود می باشد .
* ووو
سه نمونه از فعالیت های هنری و موسیقیایی استاد هدایت الله نیّرسینا نراقی عبارتند از :
* ترانه سرا : دکتر هدایت الله نیرسینا نراقی
آهنگ ساز : سورن
تو که چشمت مثل چشم غزاله - نمی پرسی دل من در چه حاله
* تنظیم قطعات آلبوم "صدای سبز باران" را "بابک شهرکی" از شاگردان استاد "خرم" برعهده داشته، همچنین "غزال ناظرفصیحی" به عنوان نوازنده پیانو، "قربانی" را در قطعه ساز و آواز بیات اصفهان همراهی کرده است. قطعات بر اساس اشعاری از "محمدعلی شیرازی"، "کریم فکور"، "اکبر آزاد"، "شهرآشوب"، "کیوان شاهبداغی" و "هدایت الله نیرسینا نراقی" سروده شده اند .
*
بعد از گذشت سال‌ها بالاخره ارکستر ملی آیین بازگشایی خود را تاریخ 20
خرداد 1394 در تالار وحدت تهران در حضور محمدجواد ظریف و علی حنتی وزرای
امور خارجه و فرهنگ اجرا کرد .
... بعد قطعات : " به یاد صیاد" با شعر دکتر هدایت الله نیرسینا نراقی، آهنگسازی جواد لشگری، هارمونی و ارکستراسیون مرتضی حنانه و خوانندگی محمد معتمدی مراسم ادامه پیدا کرد .
تحقیق و جمع آوری این مطالب برای اولین بار توسط نویسندگان سایت سلحشوران شهر نراق آقایان محمد عضایی و حسین عضایی به مدت هشت ماه به طول انجامید . این مطلب صرفا جهت اطلاع و ارج نهادن کاربران به کار تحقیق میدانی و مطالعات پیرامونی گوشزد می گردد . ضمنا در این مقوله دین فرد مورد توجه نویسنده نبود .
سلحشوران شهر نراق از آقایان جهت تشریک مساعی در شناخت و معرفی دکتر هدایت الله نیرسینا نراقی قدردانی می نماید :
مرحوم مرتضی رادفر فرزند شکرالله
یوسف عضایی فرزند ماشاالله
علی اصغر رزاقی فرزند حبیب الله
قنبر باقری فرزند حسینعلی
عباس باقری فرزند حسینعلی
محمود فروغی پور فرزند حبیب الله
فضل الله فروغی فرزند حبیب الله
مصطفی کیانی فرزند علی اکبر
عزیزالله فروغی فرزند ابراهیم
هدایت الله نیرسینا تا شش سالگی در زادگاهش نراق رشد و نمو یافت تا اینکه
سال 1299 هجری شمسی پدرش ملا محمد نراقی که ذائقه شاعری و صدای خوش داشت
را از دست داد فلذا تحت سرپرستی برادرش حبیب الله نیرسینا به تهران نقل
مکان نمود . تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در تهران با موفقیت به پایان
رسانید .
بعد در دانشسرای عالی تهران در رشته ادبیات پارسی به تحصیل پرداخت و پس از گذراندن دوره های کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشنامه دکترای ادبیات را دریافت داشت . آنگاه به تدریس در دبیرستان های تهران و بعد در دانشکده ادبیات دانشگاه تهران و دانشکده افسری مشغول تدریس گردید .
بعد در دانشسرای عالی تهران در رشته ادبیات پارسی به تحصیل پرداخت و پس از گذراندن دوره های کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشنامه دکترای ادبیات را دریافت داشت . آنگاه به تدریس در دبیرستان های تهران و بعد در دانشکده ادبیات دانشگاه تهران و دانشکده افسری مشغول تدریس گردید .
در اثنای
خدمات فرهنگی ؛ سال ها با رادیو ایران در تهیه برنامه های رادیویی همکاری
نزدیک داشت . اشعار و مقالات آقای نیرسینا در نشریات کشور به چاپ رسیده و
چندین جلد کتاب درسی برای تدریس در دانشکده افسری تالیف نموده است .
دکتر
هدایت الله نیّرسینا نراقی ترانه‌سرای ایرانی بود. او زمانی ریاست شورای
شعر رادیو ایران را بر عهده داشت . این شورا وظیفهٔ بررسی درستی اوزان و
عروض و قافیه، پاکی کلام و تمیزی زبان و روشنی پیام شعرهایی را داشت که از
رادیو خوانده می‌شد .
نیّرسینا استاد و عضو هیئت علمی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران و مولف شماری از کتاب های درسی مدارس ایران از جمله قرائت فارسی ؛ املاء(دیکته) و جغرافیا ؛ ت‍ع‍ل‍ی‍م‍ات ادب‍ی م‍ش‍ت‍م‍ل بر ان‍ش‍اء م‍راس‍لات و مسائل ادب‍ی و اخ‍لاق‍ی و اج‍ت‍م‍اع‍ی و... بود .
او که خود اشعاری برای اجرای ترانه سروده، زمانی در اداره رادیو، رئیس شورای شعر رادیو ایران فعالیت داشت . چون رادیو رسانه‌ای عمومی و سراسری است، باید زبان و گویشی که در آن به کار گرفته شود، پاک و عاری از اشتباه و بی‌نقص باشد. این فکر یا سیاست طبعاً شامل اشعاری که برای اجرای ترانه سروده شده بود نیز می‌شد. بررسی درستی اوزان و عروض و قافیه، پاکی کلام و تمیزی زبان و روشنی پیام، از وظایف شورای شعر بود که ریاستش به عهده دکتر « هدایت الله نیّرسینا اهل شهر مشاهیرخیز نراق » بود .
همسر ایشان خانم مهری فروغی فرزند میرزا محمود ابن ملا اسماعیل اهل شهر نراق در حال حاضر در ایالات متحد آمریکا اقامت دارد . حاصل ازدواج مشارالیها با دکتر نیّرسینا دو فرزند است :
دکتر هوشمند نیّرسینا پزشک حاذق و در آمریکا اشتغال دارد .
خانم لی لی نیّرسینا که به همراه همسرش آقای میرعشقی از آمریکا به ایران متردد هستند .
مادر دکتر هدایت الله نیّرسینا به نام منور رزاقی فرزند آقارضا ابن عبدالرزاق تاریخ 12 مرداد 1358 در سن 95 سالگی فوت نمود و در بقعه شاه سلیمان شهر نراق خاکسپاری گردید . روی سنگ قبرش نوشته :
ای خاک تیره مادر ما را عزیز دار این نور چشم ماست که تو در بر گرفته ای
منور خانم در زمان حیات و در فاصله های مختلف دو ازدواج نمود :
* ازدواجش با ملا محمد نراقی و حاصل ازدواج آنان فرزندانی به نام هدایت الله نیرسینا و ضیا زمردی می باشد .
* ازدواجش با آقای درویش شِکَرعلی مداح فرزند درویش اسماعیل متولد سال 1304 هجری قمری اهل روستای جوشقان قالی از توابع بخش قمصر کاشان استان اصفهان فرزندی حاصل نگردید .
درویش شّکَرعلی در نراق به مرشد موندی مشهور و پدر بهارعلی بود .
نیّرسینا خواهر تنی نداشت ولی دو بردار تنی و ناتنی داشت . یک برادرش آقا ضیا زمردی نام داشت و حدود سال 1375 در اراک فوت و همانجا نیز خاکسپاری گردید . زمردی کارمند راه آهن اراک بود و دارای پنج دختر و دو پسر به اسامی رضا و علی زمردی می باشد.
حبیب الله خان دارای دو فرزند بود که در زادگاهشان شهر نراق رشد و نمو یافته و بعد به تهران نقل مکان نمودند :
منوچهر نیّرسینا کارمند شرکت نفت که تاریخ 28 اردی بهشت 1388 فوت و در قطعه 222 ردیف 46 شماره 1 بهشت زهرا(س) تهران خاکسپاری گردید .
حسام الدین نیّرسینا کارمند دفترخانه ثبت اسناد که تاریخ 29 آذر 1380 فوت و در قطعه 243 ردیف 39 شماره 34 بهشت زهرا(س) تهران به خاک سپرده شد .
حبیب الله خان فرزند ملا محمد نراقی سال 1267 شمسی در نراق متولد گردید و زودهنگام سال 1312 شمسی در سن 45 سالگی بدرود حیات گفت و از فوت او 83 سال می گذرد . حبیب الله خان برادرش هدایت الله را تحت تربیت و تعلیم خود قرار داد و او را به علم و تحصیل ترغیب نمود و پشتیبان او بود تا به نتیجه رسید .
استاد هدایت الله نیرسینا نراقی مولف شماری از کتاب های درسی مدارس ایران و غیر درسی بود که به تعدادی از آن اشاره می شود :
* آموزش املاء م‍واف‍ق ت‍ازه‌ت‍ری‍ن روش آموزش و پ‍رورش- تاریخ اثر 1324
* آموزش املاء [ک‍ت‍اب‍ه‍ای درسی] م‍واف‍ق ت‍ازه‌ت‍ری‍ن روش آموزش و پ‍رورش
تعلیم املاء یا کتاب دیکته برای دانشآموزان کلاسهای سوم و چهارم و پنجم ششم دبستانها*
* تعلیم ان‍ش‍ا یا ن‍ام‍ه‌ن‍گ‍اری برای دانشآموزان کلاسهای سوم و چهارم . اثر سال 1345
* ت‍ع‍ل‍ی‍م‍ات ادب‍ی م‍ش‍ت‍م‍ل بر ان‍ش‍اء م‍راس‍لات و مسائل ادب‍ی و اخ‍لاق‍ی و اج‍ت‍م‍اع‍ی برای دانشآموزان دبستانها و دوره اول دبیرستانها . اثر سال 1316
* ت‍ع‍ل‍ی‍م‍ات ادب‍ی (م‍ظف‍ری) [ک‍ت‍اب‍ه‍ای درسی] م‍ش‍ت‍م‍ل بر ان‍ش‍اآ م‍راس‍لات و مسائل ادب‍ی و اخ‍لاق‍ی و اج‍ت‍م‍اع‍ی برای دانشآموزان دبستانها و دوره اول دبیرستانها
* ت‍ع‍ل‍ی‍م‍ات ادب‍ی م‍ظف‍ری [ک‍ت‍اب‍ه‍ای درسی] م‍ش‍ت‍م‍ل بر ان‍ش‍اآ م‍راس‍لات و م‍وض‍وع‍ات ادب‍ی و اخ‍لاق‍ی و ا اج‍ت‍م‍اع‍ی برای استفاده شاگردان ک‍لاس چهارم و پنجم و ششم دبستانها
* جغرافیای عالم برای سال اول دبیرستانها – اثر سال 1316
* جغرافیای عالم برای سال دوم دبیرستانها
* جغرافیای عالم برای سال سوم دبیرستانها – اثر سال 1318
* آموزش املاء م‍واف‍ق ت‍ازه‌ت‍ری‍ن روش آموزش و پ‍رورش - اثر سال 1324
* فارسی – رسم الخط و املا – راهنمای آموزش
* درسی از سخن و زندگی خواجو(محمودبن علی – 689 ق – 752 ق)
موضوع : سرگذشتنامه ؛ روضه الانوار – نقد و تفسیر لیلی و مجنون – نقد و تفسیر ؛ قرن 14
ناشر شرکت سهامی چهر تهران به سال 1349
کتاب درسی از سخن و زندگی خواجو هم اکنون در کتابخانه های مجلس شورای اسلامی – دانشکده ادبیات دانشگاه تهران – دانشگاه مفید و ... موجود می باشد .
* ووو
* ترانه سرا : دکتر هدایت الله نیرسینا نراقی
آهنگ ساز : سورن
تو که چشمت مثل چشم غزاله - نمی پرسی دل من در چه حاله
* تنظیم قطعات آلبوم "صدای سبز باران" را "بابک شهرکی" از شاگردان استاد "خرم" برعهده داشته، همچنین "غزال ناظرفصیحی" به عنوان نوازنده پیانو، "قربانی" را در قطعه ساز و آواز بیات اصفهان همراهی کرده است. قطعات بر اساس اشعاری از "محمدعلی شیرازی"، "کریم فکور"، "اکبر آزاد"، "شهرآشوب"، "کیوان شاهبداغی" و "هدایت الله نیرسینا نراقی" سروده شده اند .
... بعد قطعات : " به یاد صیاد" با شعر دکتر هدایت الله نیرسینا نراقی، آهنگسازی جواد لشگری، هارمونی و ارکستراسیون مرتضی حنانه و خوانندگی محمد معتمدی مراسم ادامه پیدا کرد .
تحقیق و جمع آوری این مطالب برای اولین بار توسط نویسندگان سایت سلحشوران شهر نراق آقایان محمد عضایی و حسین عضایی به مدت هشت ماه به طول انجامید . این مطلب صرفا جهت اطلاع و ارج نهادن کاربران به کار تحقیق میدانی و مطالعات پیرامونی گوشزد می گردد . ضمنا در این مقوله دین فرد مورد توجه نویسنده نبود .
سلحشوران شهر نراق از آقایان جهت تشریک مساعی در شناخت و معرفی دکتر هدایت الله نیرسینا نراقی قدردانی می نماید :
مرحوم مرتضی رادفر فرزند شکرالله
یوسف عضایی فرزند ماشاالله
علی اصغر رزاقی فرزند حبیب الله
قنبر باقری فرزند حسینعلی
عباس باقری فرزند حسینعلی
محمود فروغی پور فرزند حبیب الله
فضل الله فروغی فرزند حبیب الله
مصطفی کیانی فرزند علی اکبر
عزیزالله فروغی فرزند ابراهیم
۹۵/۰۳/۲۲
ا.عضایی
