کودتای 28 مرداد 1332 و اوضاع شهر نراق
روز 28 مرداد 1332 یادآور کودتای ننگین و سیاهی است که شیرینی نهضت ملی شدن صنعت نفت را در کام ملت ایران تلخ کرد.
طرح کودتای نظامی 28 مرداد را باید در اصل، یک طرح انگلیسی دانست. انگلیس که پس از کوتاه شدن دست خود از صنعت نفت ایران، منابع بسیاری را در منطقه و خصوصا ایران از دست داده بود، با قطع امید از رسیدن به توافق، وارد مطالعه طرح یک کودتای نظامی شد. در ابتدا آمریکا مخالف بود اما پیروزی آیزنهاور در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا باعث تغییرات عمده‌ای در سیاست خارجی آمریکا شد.
کرمیت روزولت رییس اداره خاور نزدیک سازمان سیا به فرماندهی عملیات انتخاب شد و آمریکا و انگلیس، ستاد مشترکی را در ایستگاه اطلاعاتی انگلیس در قبرس تشکیل دادند و عملیات کودتا را طرح‌ریزی کردند. اگرچه اجرای نقشه کودتا در 25 مرداد شکست خورد و شاه از ایران فرار کرد اما سستی مصدق و دلایل مختلف دیگر باعث شد که در 28 مرداد 1332 کودتا عملی شود و سرلشکر فضل‌الله زاهدی مجری طرح کودتا به جای مصدق نخست وزیر شد و بدین ترتیب با قبضه شدن قدرت در دست استبداد داخلی و استعمار خارجی یکی از دوره‌های استبداد در تاریخ معاصر ایران رقم خود و باعث حاکمیت ۲۵ سال حکومت محمدرضا شاه با حمایت مستکبرین و خصوصا آمریکا گردید.
این واقعه تاریخی در‌س‌ها و عبرت‌های فراوانی برای ملت ایران به همراه داشت و به عنوان یکی از تلخ‌ترین روزها در تاریخ ایران ثبت شده است.
ژاندارم ها به همراه عده ای از نراقی ها که بیشتر به خان ها و بازاری های آن زمان منتسب بودند با دشنه و چاقو و قمه جاوید شاه می گفتند و عده ای رعیت و کارگر که بیشتر از قشر زحمتکش بودند با بیل و یاشن شعار درود بر مصدق سر دادند .
زور رعیت ها به بازاریان چربش داشت . بالای بازار شمس السلطنه به سمت کوچه حاج شیخ عباس موافقین و مخالفین در هم تنیده شدند و هر جناحی به شعار دادن خود می پرداخت .
درگیری مردم هنوز آغاز نشده بود که یکی از ژاندارم های پاسگاه نراق با اسلحه اش مبادرت به تیراندازی هوایی نمود و جمعیت فرار کرده و متفرق شدند .
نمایی از کوچه بازار و مسجد شیخ عباس شهر نراق
یکی از نراقی ها که آن مقطع ۱۰ ساله بوده به سایت سلحشوران شهر نراق اظهار داشت :
پس از تظاهرات طرفداران دکتر محمد مصدق نخست وزیر و طرفداران محمدرضا شاه و کودتا که منجر به تیراندازی ژاندارمری نراق گردید پدرم من را روی یکی از پله های بازار نشاند و گفت پسرم تو هم شعار بده :
زنده باد نان دستی
آن مقطع نان دستی کُلُفت و سفارشی بود و به من فهماند هیچکدام از این ها بدرد نمی خورند و باید دنبال حل معیشت و رفع بیکاری مردم باشند .
