حاج محمد علی غفاری عمده التجار نراقی مومن پاک طینت
سایت سلحشوران شهر نراق برای اولین بار شمه ای از زندگینامه و فعالیت های تجاری حاج محمدعلی غفاری فرزند عبدالرزاق ابن عبدالغفار ابن عبدالرزاق ابن حاج محمدعلی نراقی را ارائه می نماید :
حاج محمدعلی غفاری
حاج محمدعلی غفاری در زمان حیات دو همسر برگزید :
اولین همسرش بانویی به نام ..... از خوانین بختیاری و لر بود که حدود سال 1278 شمسی به هنگام زایمان اولین فرزندش ماشال خانم غفاری در نراق فوت نمود . پیکر این خانم جوان پس از تشییع در قبرستان مقابل بقعه شاه سلیمان(قبرستان قدیمی بعد از تخریب به نام بوستان بسیج نام گذاری گردید) خاکسپاری گردید .
ماشال خانم نیز بعدا با میرزا علی محمد غفاری فرزند میرزا محمد تقی خان ازدواج نمود و دارای شش پسر به اسامی فضل الله – عنایت الله – نعمت الله – حبیب الله – رضا - اسدالله و یک دختر به نام اقدس غفاری شدند . اقدس حدود سال 1394 در سن 100 سالگی بدرود حیات گفت و در قبرستان های منطقه کرج که برادرانش نعمت الله و حبیب الله نیز دفن هستند(امامزاده طاهر و بهشت سکینه) خاکسپاری گردید .
دومین همسر حاج محمدعلی غفاری به نام ربابه خانم غفاری فرزند عبدالباقی طبیب ابن میرزا حسن بود . برادران ربابه از چهره های سرشناس بازار به اسامی : ابوالقاسم(در جوانی فوت نمود) میرزا حسین - میرزا ابراهیم - میرزا جواد و میرزا محمود بودند . تنها فرزند ذکور این ازدواج غلامحسین غفاری بود که سال 1300 شمسی متولد و سال 1316 در سن 16 سالگی در اثر ابتلا به دیفتری فوت نمود .
دختران حاج محمدعلی غفاری و ربابه غفاری شش نفر بودند به اسامی :
معصومه غفاری(رضوانی)
معصومه غفاری(رضوانی) همسر هدایت الله رضوانی فرزند محمد حسین
فاطمه غفاری همسر حبیب الله فروغی فرزند ملا محمدعلی(ملا علی)
فخریه غفاری همسر فتح الله فروغی فرزند علی محمد(والدین خواننده فریدون فروغی)
رقیه غفاری همسر حسین غفاری فرزند فتح الله
کشور غفاری همسر یوسف غفاری فرزند میرزا نصرالله
عزت غفاری همسر احمد احمدی فرزند محمد حسین
مرحومه فاطمه غفاری فرزند حاج محمد علی همسر حبیب الله فروغی
حاج محمد علی غفاری در یک قرن پیش از تاجران مورد اعتماد و بزرگ نراق و همدان و منطقه بود که از روسیه و مشخصا در باکو نمایندگی تجاری داشت و فعالیت او وسیع بود . در قبال صادرات اجناس ؛ نفت و قند وارد می کرد و همچنین اقلامی مثل سماور ؛ انواع شکستنی ها و انواع چراغ های آن دوره مثل لَمپا که اکنون جزء عتیقه جات است را مستقیم وارد بازار می نمود . اغلب کسبه های محترم دلیجان مایحتاج روزمره مردم مثل نفت ؛ قند و ... را در نراق از ایشان خریداری می کردند . بعدا دامادش آقای هدایت الله رضوانی به عنوان نماینده اش در شهر کردنشین ساوجبلاغ(مهاباد) فعالیت تجاری ابوالزوجه اش را پی گیری می کرد .
حاج محمد علی علاوه بر تجارت مالک زمین های زیادی در دلیجان و نراق بود که نام ایشان در اسناد و قباله های قدیم مشهود است .
حاج محمد علی در اواخر حکومت قاجار با استفاده از چهارپایان به سفر حج تمتع مشرف شد و مسافرت معنوی ایشان در رفت و بازگشت دقیقا یکسال به درازا کشید . او مومن پرهیزکار بود که حرف و عملش برای مردم حجت بود و نامش به نکویی برده می شد . معروفترین عملکرد عدالت خواهانه ایشان بین مردم این بود که همه می گفتند: قپان فقط قپان حاج محمدعلی . یعنی وزن و ترازوی او سر لوحه سایر مردم بود . مشارالیه خدمات زیادی برای توسعه مراکزی همچون مساجد و حسینیه و بناهای عام المنفعه انجام داده است .
92 سال پیش آقای شریف بیان الحق اصفهانی فرزند زین العابدین اولین نماینده فرهنگ نراق و موسس اولین دبستان دولتی شماره 8 بدون پرداخت اجاره بهاء در قسمت بیرونی منزل حاج محمدعلی سکونت یافت . بیان الحق ابتدا برای روضه خوانی به نراق آمده بود که با مساعدت و درخواست هدایت الله رضوانی فرزند محمدحسین از تاجران مطرح به ایجاد دبستان مبادرت ورزید .
90 سال قبل فردی به نام حاج محمد علی نراقی با درایت و پشتکار موفق به استخراج سنگ معدن رازان نمود . احتمالا این فرد ثروتمند همان حاج محمد علی غفاری باشد که مدت کوتاهی به کنترات معدن اقدام نموده باشد . رازان یک اندیس فلزی است که در استان لرستان قرار دارد و مادهٔ معدنی موجود در آن، سُرب و روی است .
کتاب "اسناد معادن ایران از 130 الی 1332 هجری شمسی " سال 1376 به کوشش خانم مهشید لطیفی نیا توسط انتشارات سازمان اسناد ملی جمهوری اسلامی ایران چاپ و منتشر گردیده است . در صفحه 203 این کتاب سندی در خصوص حاج محمدعلی نراقی به شرح ذیل مرقوم گردیده است :
در تاریخ 20/3/1307 به وزارت فلاحت و تجارت و فواید عامه آقای امیر لشکر احمد خان فرمانده لشکر غرب نوشته شده که حاج محمد علی نراقی راجع به کنترات سنگ رازان دعاوی دارد و نیاز به بررسی و پاسخ است . امضا دکتر علامیر
85 سال قبل اولین صحیه(درمانگاه) نراق و دلیجان در قسمت بیرونی منزل بزرگ حاج محمد علی در نراق راه اندازی گردید. اتاقی برای طبابت و دو اتاق نیز در اختیار پزشک بود که برای رضایت خدا و مساعدت به مردم بدون دریافت وجه اجاره در اختیار قرار داده بود .
حاج محمدعلی غفاری عمده التجار نراقی سرانجام در سن حدود 80 سالگی تاریخ 26 مهر 1309 شمسی فوت و با حضور خیل عظیم دوستدارانش در قبرستان چهارتاقی(چهارطاقی) نراق خاکسپاری گردید .
چهارتاقی نراق دو قسمت و قرینه هم بود . اولین اتاق آن بعد از دفن حاج محمدعلی غفاری در سال 1309 شمسی توسعه یافت . به جزء حاج محمدعلی همسرش ربابه غفاری – پسرش غلامحسین(1300 ش -1316 ش) – دخترش رقیه و برادر همسرش به نام میرزا جواد و چند خانم از خاندان غفاری دفن شدند.
در اتاق چهار تاقی مقابل یا قرینه متعلق به خاندان فروغی ها دو نفر دفن شدند که تخریب مانع از ادامه خاکسپاری گردید :
ملا محمدعلی فروغی(1245 ش-1330ش) فرزند ملا ابوالقاسم ابن ملا عبدالکریم و همسرش منورسلطان(1255 ش– 1326 ش) فرزند میرزا حاج ابوتراب ابن حاج علی اکبر
حدود سال 1353 شمسی چهارتاقی ها به علت تعریض خیابان تخریب و قسمت پشت آن به سَمت بقعه شاه یحیی به پارک تبدیل گردید .
شهر نراق - سال 1333
از راست : عبدالله رضوانی - عبدالله غفاری - حسینعلی طبیب زاده - میرزا علی محمد غفاری - حسین غفاری
ماتَرَک حاج محمدعلی غفاری بقدری زیاد بود که در هشت صفحه نوشته شد و تصویر آن در اختیار می باشد . نویسنده ماتَرک او دامادش میرزا علی محمد غفاری فرزند میرزا محمدتقی بود . ناظر و وصی او آقایان : هدایت الله رضوانی فرزند محمد حسین – حبیب الله فروغی فرزند ملا محمدعلی و میرزا حسین غفاری فرزند عبدالباقی طبیب بودند.
