استفتاء شرعی مردم نراق در خصوص رشته های قنات و چند حلقه چاه و نهر آب در اراضی موات و خسارت به صاحبان جوی آب از مجتهد نراقی در بیش از یک قرن قبل - سند شماره 217

بندگان‌پناها
چه می فرمائید در این مسئله شرعیه ؟ شهر(شهر نراقِ دلیجان) قناتی دارد و از رشته آن رشته دیگر سَوا (جدا) کرده از یک نهر آب کوره کَنده و در آنطرف نهر چند حلقه چاه حفر کرده ؛ در ارض موات(زمین¬هایی که سابقه عمران و احیاء نداشته باشد) و بعد صاحبان نهر مدعی می شوند که ضرر به جوی آب می رساند .
آیا مستحق هستند در صورت صِدق مطلب خود آبی که از آن چند حلقه چاه جاری است کوره کَنده و آب را بر روی آب نهر بیندازند ؟ و آن چند حلقه چاه را صاحبان مَجرا(جای جاری شدن) متصرف شوند و یا اینکه مستحق هستند که آن چند حلقه چاه را  پُر کنند ؟

و عرض دیگر ؛ شهر قناتی دارد و رشته ای جدید می کَنَد و از زیر نهر عام می گذرد ؛ بعد صاحبان نهر مدعی می شوند که راضی نیستیم و حُکم از شرع جاری می شود که زیر نهر را سَد کنند ؛  صاحبان نهر بعد از مرافعه(سخن نزد قاضی بردن) و صدور حُکم شرع رفته و زیر نهر را مسدود کرده ؛ آیا جایز است شرعا که در صورت معروضه(اظهار شده) مجدد در محضر علمای دیگر همان فقره را اظهار دارد و نخواهد مرافعه(محاکمه) بکند ؟
استدعا دارم حکم شرعی دو مطلب را بخط مبارک مرقوم و مزیّن فرمائید .

پاسخ مجتهد اهل نراق :

بسم الله خیر الأسماء
در صورتیکه رشته قنات را بدون اذن مالکین مَجرا در زیر مَجرا کنده شده صاحبان نهر می توانند مسدود نمایند . و امّا آن چند حلقه که در مِلک موات کَنده شده چنانچه در حریم مَجرا نباشد و ضرر هم به آب مَجرا نرسانند نمی توانند پُر نمایند  و الا می توانند پُر نمایند .
و اما مسئله دوم چنانچه طرفین حاضر شوند نزد حاکم شرعی به مرافعه(داوری) و حکمی از حاکم شرع مرقوم صادر شود باید بمقتضای آن عمل شود و تجدید مرافعه ضرورتی ندارد . هوالله العلی .
مُهر مجتهد :  الراجی محمد رضا

سایت سلحشوران شهر نراق ؛ از استاد حاج سید مجتبی غفاری فرزند سید محمود از جهت بازخوانی استفتاء شرعی مردم نراق در خصوص رشته های قنات و چند حلقه چاه و نهر آب در اراضی موات و خسارت به صاحبان جوی آب از مجتهد نراقی در بیش از یک قرن قبل قدردانی می نماید .