نامه قوام و عبدالحسین مهدوی به فضل اله نراقی معاون التجار در خصوص خرید محصولات مهم نراق همچون : کَرباس ،چیت،آستری، لنگ کرباسی و ابریشمینه بیش از یک قرن قبل - سند شماره 469

نراق
حضور مبارک جناب مستطاب،عمدةالتجار والاعیان آقا عموئی آقای معاون التجار(فضل اله نراقی فرزند محمد جواد) تاجر نراقی
فدایت شوم،
از خداوند متعال مسئلت می نمایم که وجود  مبارک سرکار را از جمیع بلیّات ارضی و سمائی محفوظ و مصون بدارد. از حال اینجانبان بخواهید بحمدالله سلامت هستیم و به دعاگوئی وجود مبارک مشغولیم.
اولا از وضع اینجا بخواهید امن است و غلّه روز به روز در ترقّی است و جنس روس بکلّی بازارش کساد ولی چیزی که خوب می خرند کَرباس و چیت و آستری کار نراق و لنگ کرباسی و ابریشمینه. اینها پابپول(پا به پول) است و فوری نقد است و وجه او فوری خرید می شود. تا به حال ده کاغذ به آقا علی محمد(احتمالا علی محمد مهدوی برادرِ میرزا قوام) نوشته ایم.ابداً گوش نمی دهد.مشغول یک مثقال چائی و پنج مثقال قند است.حالیه به جناب عالی می نویسم که شما به او بگویید اولا یک گِره مال روس فروش نمی رود و کرباس سفید و چیت آستری و رنگ .
الیوم که هفتِ محرّم می باشد تمام شد. و سه نفر نشسته ایم آفتاب به آفتاب یکتومان مخارج و کرایه می دهیم.اگر کرباس بفرستید. آقا علی محمد حالیه به شما می نویسم از مایه می خوریم و اول کار هم صد تومان مال مان به سرقت رفته. باید اینها را جایش را پُر کرد.اگر پُر نکنیم پس فردا هر کس طلب دارد می آید درب حجره و سخت می گیرد. پس صلاح در این است که اول ورود دویست توپ کرباس رنگ چیت و سفید فوری خریده به نقد و نسیه و فوری حمل محلّات نمائید که زود به ما برسد. ولی مبادا بدهد جبرئیل(حبیب اله رنگرز صباغ نراقی مشهور به جبرئیل) و غیره رنگ نمایند.

فقط آستری نراق و کرباس سفید خریده حمل محلات نمائید، توسط میرزا غلامرضا. او می فرستد و راه هم امن شده و خود امیر آدم گذارده. به ورثه دیگر حقیران سفارش نمی کنم. مانده به لطف سرکار.  آقاعمو جان،اگر کرباس و چیت و آستری و لنگ کرباسی و ابریشمینه نفرستید کار خراب است. ولی اگر فوری برسد نفع کلی دارد. مانده به میل سرکار که سخت بگیرید عمل نماید و بخرد و از اینجا به محلات .
به میرزا غلامرضا(احتمالا غلامرضا محمدی فرزند حبیب اله رئیس التجار فوت 9 محرم 1362) هم نوشته ام که یکبار بخرد، نصف رنگ نیل و نصف سفید و فوری بفرستد.حضرتعالی هم دو کلمه به او مرقوم فرمائید که هرچه می تواند بخرد و فوری عمل نماید.
رنگ نیل محلات را خوب می خرند ولی از نراق یک ذرع فروش نمی رود. و به میرزا هم نوشته ام به شراکت بخرد و به شراکت هم می فروشیم و هرچه نفع کُنَد تقسیم می نمائیم. لهذا فوری به او بنویسید که در خرید و عمل کوتاهی ننماید و همچنین به آقا میرزا علی محمد بفرمائید که فوری خریده عمل نماید. مال روس که هیچ فروش نمی رود و وجه هم نداریم و غلّه هم ساعت به ساعت در ترقی است و پول نداریم بخریم.نمی دانم امسال چه سالی است که هرچه می زنیم نمی گیرد. اقلّاً شما به آقاخاله بفرمائید برات عراق بخرد بفرستد، جهت او خرید نمائیم.ضرر ندارد و آقاخاله هم که  باید پول موجودی داشته باشد.
البته در این باب هم کوتاهی ننمایید عیبی ندارد و طرفین صد دینار عاید می شود و از محلات به شما نوشتم در خصوص محمد یوسف خان(فرزند طوغان)اگر انجام بگیرد خیلی خوب است،اگر درست شده فوری برات عراق هرچه ممکن است بفرستد،خوب می خرند. دیگر مانده به سرعت سرکار.
خدمت جناب آقاخاله و جمیع حضرات از قول حقیران سلام برسانید و جناب آقامحمدحسین هم سلام برسانید.خدمت اهل خانه کُلّهم اجمعین سلام برسانید.
فتح اله ،عبداله ، عطااله (مهدوی فرزندان فضل الله معاون التجار) را دعا برسانید.
طاهره خانم و قدسیه خانم(دختران فضل الله نراقی معاون التجار)را دیده بوسی نمائید. رضا ملازم و...را دعا برسانید. آقابیگم و دائیزه و دائی حسین و جمیع قوم و خویش را سلام برسانید و با پست به محمد نوشتم که رخت حمام و چادرشب لحاف بندی و یک زوج جوراب سفید از زوجه داداش بگیرد فوری بفرستد.
البته سفارش نمائید زود بفرستد که لازم است از روزیکه از نراق آمده ام الحمدلله زخمم خوب شده و خیال دارم بعد از دهه(دهه محرم) به سمت دهات بروم تا بلکه این اجناس را آب نمایم، تا خدا چه خواهد و لحاف هم نداشتم و خواستم بفرستم از نراق بیاورند.گفتم نکند مثل لحاف میرزا قوام می شود.در اینجا یک لحاف دادم بزنند.البته آنچه خواسته ام زود بفرستید و دیگر سفارش نمی کنم در خصوص کرباس غیره که آقا علی محمد بفرستد. منزل ما کاروانسرای عباس خان است . بدانید ایضاً غله ۱ساله گندم باری سیزده تومان جو باری ده تومان و پنج ریال(۱۰۵ریال) بدانید و ساعت به ساعت در ترقی است آنچه آقاعلیمحمد باید بفرستد

کرباس چیت آستری سفید هرچه بفرستد کم است
دستمال ابریشم و ریسمانی ۴دسته و ۴دسته
لنگ کَرباس خوب ۳ دسته
رخت حمام، چادری،جوراب حقیر و غیره
چائی در اینجا یک من دوازده و نیم تومان که حرف ندارد
البته سفارش نمائید این ها را فوری بفرستد که لازم و واجب است ولی توسط میرزا غلامرضا بفرستد و سفارش نمائید به آغلامرضا هم بنمائید که هم خودش خرید نماید و هرچه جهت او می آید زد و عمل نماید.
فوری جواب را مع سلامتی اهل خانه مرقوم فرمائید.
دیگر سفارش نمی شود والسلام.

اقل قوام(میزا قوام مهدوی فرزند میرزا سلیمان نراقی)
 و عبدالحسین نراقی(عبدالحسین نراقی یا مهدوی فرزند فضل اله معاون التجار)
12 محرم 1336(برابر با 6 ابان 1298)
مجددا عرض می شود که الساعه کاغذ میرزا غلامرضا رسید. نوشته بود آقا علیمحمد وجه نفرستاده و قدری جو ما خریده ام. وجه او را مقروضم.من مانده ام معطل از دست علی محمد. نمی دانم در آنجا چه می کند که پایش میان است.هر چه جمع می شود می فرستد کاشان. خواهشمندم به او بفرمائید از عهده ات ساخته نیست. بنویسد حقیر تکلیف خود را بدانم. به هزار زحمت قدری وجه موجود کرده ام که صد دینار عایدمان شود.نمی دانم علی محمد چه می کند؟!
البته به او بفرمائید وجه محلات را بفرستد و اگر چیزی جمع می شود برات عراق گرفته جهت خودمان بفرستد که بلکه بار بخریم.
حبیب الله عبدالصمد(حبیب اله فرزند عبدالصمد) و حسن حاجی آقاجانی(حسن فرزند آقاجان) هم هرچه تنخواه داشتند کم کم گرفته بفرستید.همیشه هم بیست تومان بابت خودم نزد آنها است و الساعه ده بار گندم و جو موجود دارند.بعد از آنکه عمل کرده اند و ما با این تنخواه و پول نزیلی و قرض قرض همیشه معطل هستیم. مثل اینکه در نراق خواستم کرباس بخرم رأی نداد و گفت لازم نیست.همینقدر بس است و تابحال ده کاغذ به او نوشته ام که حالا کرباس بفرست.ابدا گوش نمی دهد. مثل اینکه درود(شهر درود استان لرستان) به او نوشتم چائی بفرست،برداشت جواب نوشت که زیره به کرمان می برند.
اگر همان قافله فرستاده بود هم فایده کرده بود.نفرستاد تا که میل خودش قرار گرفت.آنوقت هم دزد برد، والّا مانده ام معطل که چه کنم. دیگر سفارش نمی کنم.مانده است به سرعت شما
 اقل قوام نراقی(میزا قوام مهدوی فرزند میرزا سلیمان)
دیگر تا آمده ام از اخوی خبر ندارم .البته سلامتی او را بنویسید و هر وقت کاغذ به او می نویسید از قول حقیر و میرزا قوام مخصوصا سلام برسانید و شرح حال را عرض نمایید.
12 محرم 1336(برابر با 6 آبان 1298)

سایت سلحشوران شهر نراق از جناب استاد حاج سید مجتبی غفاری فرزند سید محمود به جهت بازخوانی نامه به معاون التجار نراقی سپاس گزار می باشد .

از جناب آقای حمیدرضا  سلطانی شایان فرزند اکبر اهل شهر نراق از بابت بازنویسی ، تایپ و تنظیم متن سند مربوط به 106 سال پیش قدردانی می گردد .