نامه عباس مهدوی فرزند فضل اله معاون التجار از قم به برادرش عبدالحسین در نراق در یک قرن قبل و اعلام صورت مظنه اجناس - سند شماره 480

نراق - خدمت جناب مستطاب جناب عمدةالاعاظم و التجار اخوی عزیزم آقا میرزا عبدالحسین(عبدالحسین مهدوی فرزند فضل اله) تاجر نراقی زیاده عزّه العالی
فدایت شوم
از حق جل جلاله مسئلت می نمایم که وجود ذیجودت در کمال صحت و سلامتی بوده،ملالی در خاطر شریف نیست. از حالات فدوی بخواهید بحمدلله سلامت هستم و ملالی نداریم و بعد از مرخصی از خدمت بسلامتی وارد قم شدیم و ورود خود را در منزل آقا میرزا ابوالقاسم خان نمودیم و حالیه هم منزل را در خانه میرزا ابوالقاسم خان قرار داده ایم . ولی هوای قم به اندازه ای گرم شده که حدّ و وصف ندارد. قربانِ یکساعت هوای نراق .
دستخط جنابعالی و آقاعمو آقا میرزاعلی محمد(فروغی یا مهدوی) واصل و زیارت شد و کاغذ رئیس مالیه قم را دادم جواب گرفته، این دو روزه ارسال خدمت می دارم و آقا میرزا حسین خان هم که تحویلدار بود او را بطرف دلیجان برای دریافت نواقل(ورقه حَمل جنس) فرستاده اند و هم چنین مالیات اراضی محض اطلاع عرض شد.
اخوی جان ورود بنده به قم مجدد حکمی از مرکز کل تحدید رسید و مواجب بنده را همان ماهی پانزده تومان سابق نمودند و ۵ تومان اضافه مواجب را قبول نکرده اند . ولی آقای آقا میرزا حسین خان مجدد راپورت(گزارش) دادند و پیشنهاد دوازده تومان اضافه حقوق نمودند و حتما تصویب می شود.ولی این مطلب را به کسی عنوان نکنید تا بعد فقط خودتان بدانید و بنده را بی سمت و مُرواری(بدل – جایگزین) معین کرده بودند.
از مرکز بنده را رئیس تفتیش قم و اطراف آن حکم داده اند و حالیه ریاست تفتیش قم با بنده می باشد و هر چه قاچاق گرفته شود صدی پنج تومان به بنده می رسد. خیلی خیلی برای بنده بهتر شده. بدانید عریضه ای هم خدمت جناب آقاخاله(پسرخاله) عرض کرده ام در جوف(داخل) است برسانید و به فوریت قباله آب را گرفته بفروشید و وجه او را فوری به قم ارسال دارید که زیاده از حد ممنون می شوم و موقع کار است و تریاک محلات به قم خیلی خوب صرف می کند.
البته صد البته بدون معطلی به هر وسیله شده آب را بفروشید وجه او را برسانید که در ضمن کارهای خودم مشغول کسب بشوم.لابد اجاره آب دلیجان را جوء او را گرفته اید غنیمت است، درصورتیکه اجاره گلوزه(حافظ پشم) او هم از میان برده ، یعنی ما به کسی که می فروشیم راجع به او می شود عیبی ندارد.

البته اخوی جان فوری بفروشید وجه او را ارسال دارید که لازم است و می توان صد دیناری پیدا کرد.در صورتی که کوتاهی نکنید خیلی ممنون می شوم و یا آنکه اگر صلاح در فروش آب هم نمی دانید به هر وسیله شده مبلغ هفتاد تومان وجه نقد به بنده برسانید که به درد بخورد.در صورتی که مقصود بنده رسیدن وجه نقد می باشد.
دیگر اختیار با جناب عالی است کوتاهی نشود.و ماست ما تمام شده و در قم هم غیر ممکن است ماست خرید چون ماست قم ماست گاو می باشد و خیلی هم بد است و نمی شود خورد. مثل آب است.البته جلد ماست را پُر نموده هرکَس عازم باشد ارسال دارید و اگر هم در نراق مُکّاری(خرکچی – ستوربان) نباشد بفرستید جاسب نزد آقامحمدحسین آقازاده جناب جبرئیل(محمد حسین فرزند جبرئیل) ، ایشان بجهت بنده ارسال می دارند. و در صورت ممکن نیم مَن سنگ شاه پنیر اعلا هم بفرستید که لازم است ، چون وجود این دو فقره در قم لازم است . مختارید ولی اگر مستقیما فرستادید دیگر بهتر ..
و امید است که نخودها هم دیگر رسیده است و موقع چیدن او می باشد ، مبادا بفروشید.تمام را در انبارها خالی نمایید. تا بعد مَظنه و دستورالعمل به شما بدهم. و مَظنه جات را هم در ذیل این ورقه عرض می کنم.هرکدام مقرون به صرفه باشد مرقوم دارید و هم چنین به جناب آقا میرزا فتح الله مرحوم محمدحسین(فتح اله فرزند محمدحسین) هم مَظنه جات را نشان بدهید.اگر ایشان هم لازم داشته باشند اطلاع دهید.
دیگر تملک ۱۴۲.۵ ریال راجع به آقا میرزا شکرالله خان می باشد ... برسانید و از قول بنده عرض سلام مخصوص برسانید و احوالپرسی بفرمایید و عذر عریضه... بخواهید. داداش جان هرکس به محلات برود بسپارید کُرسی را از سید جلیل گرفته بیاورند نراق. فراموش نشود در خصوص عمل خیر، علت اینکه خانه پیدا نکرده است چیست؟ البته مرقوم فرمایید که مسبوق باشم.خوب بود تا بحال عقد کرده باشید.تمام تقصیرات از جبرئیل زاده و استاد علی می باشد.مخصوصا از قول بنده عرض سلام مخصوص برسانید و احوالپرسی بنمایید . خدمت علیا مخدّره والده و زن آقا عرض سلام مخصوص برسانید و احوالپرسی کنید و بگویید در خصوص کوته قلیان و سر قلیان و میانه او به چشم ، هرکس عازم باشد می فرستم. سفارش را هم که به صغری باجی کُلفت آقای نایب مرتضی خان کرده بودند مسبوق شدم.البته خاطر جمع می فرستم.

جناب عمو قلی میرزا احمد(احتمالا میرزا احمدخان عمواوغلی رئوفی از اقوام عذرا(خانم بزرگ) نراقی همسر معاون الممالک)را با والده بتول عرض سلام برسانید. نورچشمی تقی خان و عباس را دیده بوس نمائید.خدمت جمیع حضرات تجار و احبای الهی و تمام رفقا هریک یکان یکان عرض سلام برسانید ، ابلاغش موکول است به مرحمت جناب عالی .

اقای آقا مشهدی طوغان(پدر محمدیوسف خان) و آقای محمد یوسف خان(یوسفی) و آقامیرزا فضل الله و سایرین را عرض سلام برسانید.
خدمت آقای شیرزاد خان(رئیس مالیه نراق) و میرزا فضل الله(مهدوی فرزند عبدالحسین)عرض سلام برسانید و احوالپرسی نمایید. آقا میرزا نعمت الله(نعمت اله فرخزاد نراقی عموی نویسنده نامه) را سلام مخصوص برسانید. آقامحمد آقا میرزاعلی محمد(محمد فرزند علی محمد) و آقاعمو میرزا قوام (برادر میرزا احمد خان نراقی که شهرتشان به فروزنده تغییر یافته) و آقاعمو میرزا سلیمان(مهدوی) را سلام مخصوص برسانید....
اخوی میرزا فتح الله(مهدوی) و معصومه خانم به خدمت هریک عرض سلام مخصوص می رسانند و احوالپرسی می کنند. تازه ای که قابل عرض باشد نیست.و شهر در کمال امنیت است. از اخبارات نراق و گزارشات مرقوم فرمایید که مطلع باشم.
مظنه جات از قرار من تبریز
قند ۲ تومان     چای اعلا اعلا ۵۴ ریال    وسط ۳ تومان    آبنبات و نقل ۹۷.۵ ریال
نفت ۶ ریال    نان تبریزی   گوشت   نخود سنگ شده ۱۴ریال    خیار تبریزی    گرمک تبریزی    روغن تبریزی۳۵ ریال
این مظنه جات امروز است. فردا را خدا عالم است چه در ترقی و چه در تنزل.
صورت حساب علی میرزا را ندارم با قبض او. صورتحساب اسدالله را ندارم با قبض او.صورت حساب قربان را ندارم با قبض او.
فوری با اولین پست به قم ارسال دارید. بلکه خطایی هم از آقای نایب مرتضی خان(نایب الحکومه نراق یا منطقه) بگیرید یا اینکه قبوضات این سه نفر را بدهید آقای نایب مرتضی خان امضا نماید و فوری بفرستید بلکه وصول نمایم. چونکه علی میرزا یک سال حبس او بیرون آمده و اسدالله را بدادم شش ماه و قربان سه ماه باید در اداره ژاندارمری قم حبس باشد. البته صورتحساب آنها را با ریز او و قبوضات آنها فوری بفرستید.مبادا فراموش شود که به موقع است.
فدوی عباس ابن مرحوم معاون التجار نراقی

نویسنده نامه : عباس ابن معاون التجار نراقی ( آقای میرزا عباس مهدوی نراقی فرزند فضل الله معاون التجار ابن محمد جواد ابن حاج محمد مهدی ابن عبدالله نراقی)
(نویسنده  نامه سال 1298 شمسی از سوی دارایی مرکز به ریاست تفتیش قم منصوب گردید) .
 

از استاد گرانقدر آقای حاج سید مجتبی غفاری فرزند سید محمود از بابت بازخوانی سند  100 ساله سپاس گزار می باشیم .

از جناب آقای حمیدرضا  سلطانی شایان فرزند اکبر اهل شهر نراق از بابت بازنویسی ، تایپ و تنظیم متن سند مربوط به یک قرن قبل قدردانی می گردد .