نامه از نراق محمد کاظم نراقی به فضل الله نراقی معاون التجار در ساوَجبُلاغ مُکری(منطقه مَهاباد) 113 سال قبل و گزارش از خریدهای مِلک در نراق سند شماره 611

20 ربیـــــع الثانی 1330(برابر با 19 فروردین 1291)
به شرف مطالعه مساطعه حضرت مستطاب اجل الله اعظـم والتجّــار ولی النعــم
...آقای آقامیــرزا فضل الله معــاون التجّـــار(فضل الله نراقی فرزند محمد جواد) دام ظلّه العالے و ارواحنا فـــــداه مشرّف شود
قـــــربانت گردم
رقیمه مبارک مورخ 19 ربیع الاول 1330(17 اسفند 1290) توسط رئیس پُسـت محمـد جـواد(محمد جواد تیموری نراقی مشهور به جواد رئیس) واصل و از صحت مزاج اقـــدس با بستگان نهایت تشکر الـــهے حاصل گردید. از قرار، رقیمه مبارڪ الی آن تاریخ بازهم عریضه خانزاد نرسیده بود! امیدوارم عریضه جات به شرف ملاحظه فائز گردیده باشد.

در باب خواستن وجه امورات و موضوعات و ترتیبات کارها مشروحاً مصدع گردیده بودم که بعضی به شریکی و بعضی را به محق کسی زده ام  و بتدریج ردیف کرده ام تا هرکجا جور شده مِلک برای حضرت اجلّ خریده و میخرم. منجمله از شدت تنگی و سختی و معطلی مردم از کمی غله و گنـــــدم ....... بلکه هشتهزار، ناچار املاک و خانه و فرش و غیره که مانده میفروشند!
هفته قبل سَرجوبه ی میـــــرزا آقا حلاج که متّصل به جوی سَرکَمر است،مالکی سرکار از وَرثه و به اذن و امضای آقا محمـــد خریدم و مبلغ شانزده درخت سنجد و بیـد و چنار بزرگ دارد و چهل پنجاه درخت کوچک. بعد از خریدن برزگرها را با عجله فرستادم زمین او را هموار کردند و قلمه خیار و سنجد بسیار غرس نمودند. بسیار خرید خوبی میباشد ، جزء باغ سَرکَمر شد. خـداداد و باقــرسیّد هم هردو به کل فروش آمده اند.انشاءالله در سر صبری به قیمت مناسب میخرم.

و عرض دیگر در سه یوم قبل باغچه خانه محمـدتقـــے حاجے سلمانــے که شش مَن بذرافشان است و ... دو سه درخت بادام معتبر دارد. و زوجه محمـد جـواد عبدالڪــریم مُکاری خریده بود و یک مَن هم عالیــجاه محمـــد یوسـف خان(یوسفی) خریده بود، تمام را خریدم به سرسختی به مبلغ ... و قباله معتبر به اسم حضرت اجــلّ گرفتم به خط آقا میـــرزا نصرالله قطب(نصرالله قطبی فرزند زین العابدین) . و مُهر آقایان و تجّـــــار و غیره و تصرف کردم و ماشَک هم کاشتم.
و در کارم که خانه مــراد محمــد امیـن هم که جنب همان باغچه است و متصل است بخرم...را یکی کنم.اینقدر بدانید که آقامیـــرزا نصرالله قطـب و دیگران به آقا ملّا علــی(محمد علی فروغی فرزند ملا ابوالقاسم) گفته بودند عجب خرید خوبی کرد فلانی. سی تومان در شش کیلوئی که تو به یکصد و بیست تومان خریده ای بهتر و مرغوب است از حیث محل و ملک و درخت بادام. به ملاحظه آنکه اگر حاجــےمحمـد املاڪ را بگیرد نقص به کار وارد نگردد.

مثلاً خیار و هندوانه کاری را دشت لاستان(دشت لاستان حومه نراق) و پایین در اطراف بنا گذارده ام که خاشاک صد بار ۱۵ ریال ... مرغوبی جایش را داشته باشیم. و دشت بالا در باغ عزیـــــز(محدوده حوزه علمیه فعلی) خاشاک زیاد برده ایم که اگر املاڪ را گرفته،به قدر آب املاڪ مستعد داشته باشیم و اینقدر خاطر مبارڪ مسبوق باشد که آب و املاک حاجــےآقا محمـدی هم مشتری اجاره کردن ندارد و طالب ندارد.دیگر قوّه ندارد!
نبادا اگر خواست به سرکار مجدد اجازه بدهند چیزی علاوه کنید و امورات کسبی جو و نان بحمدالله در کمال گردش و نظم است.علـے در دو ماه و نیم دریافت تنخواه حساب کرد پنجاه تومان منافع داشت.خود چاکـــر هم مشغول رسیدن حساب هستم در حجره.  در نـــــراق هم امسال بحمدالله...خوبی و هوا و آب فراوان و بهاره کاری از نخود و ماشَک و جو بهاره و غیره به قاعده صحیح نموده ایم.خداوند انشاءالله خودش برکت عطا فرماید.و از سرما و سایر صدمات زمینے سر درختے را انشاءالله حفظ فرماید.  چون چاپار الساعه رسید مجال.... .... ....
خدمت آقای وکیل التجّـــــار و آقای معتمـدالتجّـــار و آقازادگان به عرض...مصدعم
ایام عزت مســـــتدام

محمـــــدڪاظم نـــــــراقی(محمد کاظم نراقی ناظم التجار فرزند محمد جعفر فوت 1303 شمسی قبر بقعه شاه سلیمان نراق)

پشت و روی پاک نامه :
ساوَجبُلاغ مُکری – بحضور میرزا فضل الله نراقی معاون التجار
مُهر : محمد کاظم نراقی و مُهرهای اداره پست تبریز واحد و تهران و نراق

از جناب استاد حاج سید مجتبی غفاری فرزند سید محمود به جهت بازخوانی نامه کاظم نراقی به فضل الله معاون التجار سپاس گزار می باشیم .

از جناب آقای حمید سلطانی شایان فرزند اکبر از بابت تایپ و تنظیم نامه 113 سال قبل از نراق به ساوجبلاغ مکری قدردانی می کنیم .