معاهده کشاورزی بین احمد و رضا امینیان فرزندان غلامحسین خان معاون الممالک نراقی با عباس و علی فرزندان حبیب الله نزدیک به یک قرن قبل در نراق - سند شماره 635
به مُزارَعه(معامله و معاهده در کشاورزی) صحیحه شرعیه داد جناب مستطاب اجل عالی آقای میرزا احمد خان امینیان نراقی از طرف خود اصالتاً و وکالتاً از طرف آقای رضا خان امینیان نراقی برادر من الابوینی(احمد و رضا فرزندان غلامحسین خان معاون الممالک) خود تمامی رَقبات متصله ذیل را به عزت انتصابان کربلایی عباس و کربلایی علی ولدان مرحوم استاد حبیب الله من القصه کما رقم :
با غ مشهور به باغ زوجه سید نصرالله واقعه در مزرعه لاستان یکدرب بالتمام ،
باغ مشهور بباغ حاج مهدی واقعه در لاستان بیست و پنج مَن ،
باغ آقا جعفر شهره واقعه در لاستان دوازده مَن ،
زمین دوگلی شهره واقعه در لاستان تخمیناً چهارده مَن ،
زمین مشهور به زمین ابراهیم در لاستان بیست و چهار مَن ،
باغجاه مشهور به باغ نو واقعه در لاستان بیست و چهار مَن ،
املاک واقعات در دشت سفلای نراق ،
زمین پاشو بیست و چهار مَن ،
زمین مشهور به پای طاق هشت مَن ،
باغجاه پوسانجه(پوسونجه) شهره هشت مَن ،
باغ حسن بیک ..... هیجده مَن ،
باغچه کوچکه شهره واقعه در باغ ... بالتمام ممر و مجرای آب دشت سفلای نراق که مدارش در دوازده شبانه روز میباشد و واقع است در طاق پنجم یکطاق ۷۵ سَرَجه
زمین اطراف کش تیچو(کِشتِ جو- کِشتی جو) دوبنده ، دو حد آن به جبال ، حدّی به باغهای لاستان ، به زمین میرزا باباخان
زمین واقعه در تخت املاک لاستان یک بنده هشت مَن تخمیناً که دو حد به ملک آقا میرزا عبدالحسین ، یک حد به ملک آقا میرزا باباخان ، یک حد به هامون(صحرای بی درخت)
قنات سَرَچه شهره واقعه در روزَقَه های(نوبت آبیاری) مُعینه
در یکشنبه دوّم ۱۲ سَرَجه ، در روزَقه دوشنبه دوّم نیمطاق ، در سه شنبه دوّم ربع طاق ، در شنبه اوّل ربع طاق ، در چهارشنبه دوّم نیم طاق
زمین زیر باغ حاجی جعفر در نهالستان دو بنده شانزده مَن که یک حد آن به کوه ، حدی به زمین آقا میرزا باباخان و آقا میرزا احمد است.
زمین مشهور به سِلخ(استخر) بند یک بنده تخمیناً هشت مَن ، سه حد به زمین آقای مالک یک حد به دره
زمین راست کَنده یک بنده هشت مَن دو حد به مِلک میرزا عباس ، حدّی به زمین میرزا احمد و به زمین آقای مالک
زمین زیر کَنده یک بنده تخمیناً هشت مَن ، حدی به زمین حاجی آقا محمد ، حدی به زمین میرزا احمد ، حدی به دره.
زمین زیر باغ حاجی محمد دو بنده شانزده مَن بذر افشان معین به حدود ، بشارع عام ، به نهر عام ، به زمین عبدالحسین آقا حسین ، به زمین میرزا عباس .
زمین در جاده .... تقریباً شانزده مَن بذر افشان معین به حدود محدود به زمین میرزا باباخان ، زمین عبدالحسین آقا حسین ، زمین ِآقا محمد علی فروغی
از تحریر ذیل الی انقضای مدت سه سال تمام که در نهایت جدیّت و مساعدت و کمال نظم و نَسَق(رسم) زارعین مسطوره در املاک و رَقبات متصله که مالکی و متصرفی آقایان مالکین است مشغول کشت و زرع بوده کلیه مخارج از هر حیث از تخم و شخم و عوامل و خاشاک و غیره تماماً بر عهده زارعین است و هر چه خداوند تبارک و تعالی عنایت فرماید در رفع محصول هر سالی از کاه و دان از صیفی و شطوی(شَتَوی : کاشت غله) و سایر حبوبات باید بالمناصفه تقسیم نمایند که نصف آن مال مالکین و نصف دیگرش مختص زارعین است و اشجار و انهار و عواید آن در مدت مسطوره در هر سالی باید از قرار ثلث تقسیم نمایند که دو سهم مال آقایان مالکین و یک سهم مخصوص زارعین بوده باشد مقرر آنکه مالیات و عوارض دیوانی نقداً .......... داده میشود با خود مالکین است که رجوع به زارعین به هیچ وجه ندارد ایضاً مقرر میشود که مخارج بوجاری و دشتبانی در رَقبات مسطوره همه ساله باید از خرمن داده شود و بعد از وضع این دو فقره بالمناصفه تقسیم شود و باید زارعین مرقوم در کلیه قطعات و املاک و اراضی و اعیان از روی کمال دقت و مواظبت زرع نمایند که تمام را خاشاک بریزند و هرگاه خاشاک نریخته در رقبات متصله بدون استحضار مالک تخم بیفشانند مورد مسئولیت خواهند بود
و باید در هر سالی منافع زمین های مزروعی از اعیان و متصرفی که متصرفی مالکین و در دست زارعین میباشد کشت و زرع آنها بهتر از سایرین بوده باشد و هرگاه نسبت به مجاری و املاک برداشت رعیتی آنها کسر نماید برای خود او تولید اشکالات خواهد نمود
و چنانچه از این تاریخ به بعد ملکی در اطراف این اراضی احیا و احداث نمایند که از آب قنات سَرجه و آب سفلا مشروب شود در سال آخر مزارعه باید واگذار به ملکیت آقایان مالکین نماید و از برای زارعین در اراضی جدید تصرف و مالکیتی نخواهد بود و حدود آن املاک و اعیان واقعه در لاستان و یا دشت سفلای نراق مطابق قباله جات علیحده است که حد برداری شده است و عقد شرعی تجمیع مراتب مسطوره بینهما علی النهج الشرع الانور جاری شد
و کان ذالک تحریراً فی چهارم ربیع الثانی سنه 1351
4 ربیع الثانی 1351(برابر با 16 مرداد 1311)
توضیح آنکه تمامی مجری المیاه(محل عبور آب) یکطاق و بیست و هفت سَرَجه و نیم مجرای قنات لاستان جزو مزارعه و رَقبات مسطوره در متن است و از جمله بیست و چهار طاق که بر دوازده شبانه روز مقرر است و .... طاق و نیم و باید در تصرف زارعین بوده باشد الی آخر مدت و منافع مطابق معمول متن ........ توضیح آنکه مخارج چانکوبی از وسط باید داده شود و زارعین بطور اجبار ناچارند همه ساله مقدار پانزده مَن شاه زراعت خشخاش نمایند و کلیه مخارج آن از هر جهت به عهده زارعین و بقیه شروطات مطابق متن است.
بشرط رفتار کلیه شروطات در متن و هامش صحیح است
16/5/1311 امضاء : احمد امینیان
از جناب آقای محمد میرشکاری فرزند علیرضا از بابت ارسال تصویر سند نزدیک به یک قرن پیش قدردانی می گردد .
سایت سلحشوران شهر نراق ، از استاد فرهیخته و ارجمند حاج سید مجتبی غفاری که به صورت خستگی ناپذیر فرهنگ و تاریخ نیاکان نراقی ها را با بازخوانی اسناد قدیم به نسل فعلی معرفی می کند سپاس گزار می باشد .