آداب و رسوم - نگاهی گذرا به آیین عید قربان در شهر تاریخی نراق
عید قُربان که به عربی آن را عیدالأضحی می گویند آخرین مورد از دو عید اسلامی است که در کنار عید فطر هر ساله در سراسر جهان برگزار می‌شود. این روز ابراز تمایل حضرت ابراهیم(ع) برای قربانی کردن پسرش اسماعیل را به عنوان عملی پیروی شده از فرمان خدا ارج می‌نهد.
حضرت ابراهیم پسرش اسماعیل را برای قربانی به قربانگاه بُرد با این حال خداوند بره ای فراهم می آورد تا به جای آن قربانی شود. به یادبود این مداخله خداوند، حیوانات به‌طور آیینی قربانی می‌شوند . این ایثار و عشق پیامبر به انجام فرمان خدا، فریضه ای برای حجاج می گردد تا در این روز قربانی کنند و از این طریق برای یتیمان و تهیدستان خوراکی فراهم سازند.
عید قربان به عنوان بزرگترین اعیاد مسلمانان نزد عموم مسلمانان جهان و به ویژه مردم مسلمان ایران اسلامی از منزلتی والا برخوردار است. مسلمانان به تاسی از دستورات قرآن و احادیث نبوی قربانی کردن را برای زائران خانه خدا واجب می دانند . برای خود سنت موکد می شمارند و با آداب و آیین خاصی به برپایی مراسم عید قربان می پردازند.
آنان ضمن به جا آوردن غسل عید،خواندن دعا،آداب قربانی کردن را که نماد اصلی عید قربان است به جا می آورند.حضرت ابراهیم(ع)با تسلیم شدن در برابر اراده پروردگار، آموزگار درس بزرگ و مهمی برای بشریت شد و این سنت ارزشمند را به یک فریضه واجب برای حاجیان در روز عید قربان تبدیل کرد تا این مهم نمادی برای مبارزه با نفس و خواسته های دنیوی باشد . عید قربان در کشورهای اسلامی، تعطیل رسمی است و مسلمانان در این روز به جشن و شادی و دید و بازدید می پردازند .
در شهر تاریخی نراق در قدیم هم مانند حال مراسم دعای عرفه همه ساله در مساجد برگزار می گردید و در روز عید قربان که مصادف با دهم ذی الحجه بود به همراه امام جماعت نماز عید قربان را مانند نماز عید فطر در محلی باز و غیر مسقف در بیابانی به نام پا سنگ مُلا بر گزار می کردند. در فصل سرما این مراسم در مسجد جامع شهر اقامه می شد .
مراسم قربانی و قربانی نمودن در این عید برای همه افرادی که بر اساس فقه اسلامی اعمال حج را به جا آورده بودند الزامی است . حجاج نراقی با قربانی کردن گوسفند و تقسیم نمودن گوشت آنها بین فقرا و مستمندان و حتی همسایگان به این کار خیر مبادرت می نمایند و این سنت حسنه را به بهترین نحو به جا می آورند .
مردم نراق پس از انجام عبادات با پوشیدن لباس های نو به دید و بازدید و جشن و سرور می پرداختند .این مراسم مانند عید نوروز و پذیرایی با شربت و شیرینی ادامه داشت . از همه مهمتر اگر مادری در روز عید قربان وضع حمل می کرد علاوه بر گذاشتن نام مناسب او را حاجی صدا می کردند و به اصطلاح به او " حاجی شکمی " می گفتند چرا که در روز عید حاجیها متولد شده بود. برای دختر هم نام حاجیه تعیین می نمودند.
اگر در خانواده ای نوعروس وجود داشت خانواده داماد به همراه داماد برای عروس خانواده کادویی می بردند وعید را به یکدیگر تبریک می گفتند و ساعاتی را دور هم به خوشی و شادمانی می گذراندند.
سایت سلحشوران شهر نراق ، از نویسنده ، محقق و پژوهشگر تاریخ و فرهنگ نراق استاد مرتضی علی آقایی نراقی از بابت تهیه این مقاله سپاس گزار می باشد .
