معرفی کتاب مردان بزرگ کاشان

 کتاب مردان بزرگ کاشان :
شرح احوال و آثار هشتاد تن از دانشمندان و ادبا و هنرمندان
کورش زعیم. تهران: بی نا، 1336.

در این کتاب به چهار تَن از مشاهیر شهر نراق اشاره شده است :

 ردیف 33 صفحه 41 الی 48  محتشم

مولانا کمال‌الدین علی نراقی متخلص به محتشم و مشهور به محتشم نراقی کاشانی شاعر عهد صفویه و معاصر با شاه طهماسب اول است. علی نراقی در سال ۹۰۵ هجری قمری در نراق زاده شد و بعد در کاشان سکونت یافت .  پدرش خواجه میر احمد نراقی در نراق شَعربافی داشت که به همراه دو فرزندش علی و عبدالغنی برای کسب و کار بیشتر راهی کاشان شد. علی نراقی(محتشم نراقی کاشانی) به مطالعهٔ علوم دینی و ادبی معمول زمان خود پرداخت.
 معروفترین اثر وی دوازده بند مرثیه‌ای است که در شرح واقعهٔ کربلا سروده است. مرثیهٔ دیگری نیز در مرگ برادر جوان خود عبدالغنی نراقی سروده که سوزناک است.

مجموعه‌ای از غزلیات عاشقانه با نام «جلالیه» نیز از وی باقی مانده است. وی در ربیع الاول سال ۹۹۶ هجری قمری  در کاشان فوت و خاکسپاری گردید.  جدِ محتشم نراقی  پس از فوت در بقعه شاه یحیی شهر نراق در ۶۰ کیلومتر کاشان خاکسپاری شده است.

ردیف 38 صفحه 51 الی 52 میرزا محمد مُخلصا

 حاج میرزا محمد نراقی متخلص به "مخلص"  از مشاهیر شهر تاریخی نراق سال ۱۰۹۰ هجری قمری در نراق متولد گردید او از شعرای اواخر قرن ۱۱ و نیمه اول قرن ۱۲ می باشد . پس از سپری شدن مدتی از عمر شریفش در زادگاهش نراق به کاشان رفت و فنون شاعری را ادامه داد .وی طرفدار سبک هندی بود و پس از کسب شهرت در شاعری مورد توجه دربار صفوی قرار گرفت . در سنین بالای عمرش بود که آوازه اش به پایتخت ایران در اصفهان رسید. در دوران حکومت شاه سلطان حسین صفوی (۱۱۰۵-۱۱۳۵ قمری) ، اعتماد الدوله محمد مومن خان شاملو، او را از کاشان به اصفهان فرا خواند .
بدین گونه نامبرده راهی شهر اصفهان شد و در آن جا ماندگار گردید تا اینکه به سال۱۱۵۰ هجری قمری(۲۸۷ سال قبل) در سن ۶۰ سالگی در شهر اصفهان چشم از جهان فرو بست .  پیکر این چهره پر آوازه نراقی پس از تشییع با شکوه توسط مردم و علاقمندانش در مقبرهٔ جامع عتیق اصفهان به خاک سپرده شد . مخلص نراقی مدتی است به مخلص کاشی  یا کاشانی ملقب گردیده و  نام حاج میرزا محمد نراقی کمتر مورد نظر قرار می گیرد  و یا به عمد شهرت  نراقی وی تحریف می گردد .

ردیف 64 صفحه 99 احمد بن مهدی نراقی

تاریخ ١۴ جمادی الثانی ١١٨۵ برابر ٢ مهر ١١۵٠ در شهر علم و فقاهت و دانایان #نراق از خاندان بزرگ نراقی فرزندی متولد شد که نامش را احمد گذاشتند . دانش ملا احمد فراتر از ایران رفت و در سطح جهان مشهور می شود . تئوری ولایت فقیه ، فرمان جهاد در جنگ دوم با روسیه ، پیشنهاد نصب شیر و خورشید به پرچم ایران به فتحعلی شاه و ده ها افکار برتر و مهم تر از همه نویسندگی وی از جمله کتاب معراج السعاده باعث شد افکار بزرگی را ایجاد نماید . 

کمتر از دو قرن پیش وبای مُهلک منطقه کاشان از جمله نراق زادگاه مشاهیر و نام آوران را فرا گرفت . علامه حاج ملا احمد نراقی در زادگاهش نراق به کمک مردم گرفتار شتافت و التیام بخش دردها و آلام آنان بود تا نهایتا تاریخ ۲۳ ربیع الثانی ۱۲۴۵ برابر ۳۰ مهر ۱۲۰۸ مرض وبا بر قاطبه مردم از جمله بر این مجتهد عظیم الشان و نویسنده فایق آمد و همچون زهر کشنده او را از پای در آورد . بعدا پیکر پاک این عالِم برجسته از نراق به نجف اشرف منتقل و در کنار پدر بزرگوارش علامه حاج ملا محمد مهدی نراقی در صحن حرم حضرت امیرالمومنین(ع) خاکسپاری گردید .

ردیف 66 صفحه 101 الی 108حاجی ملا محمد نراقی

علامه حاج ملا محمد نراقی فرزند ملا احمد فاضل نراقی  ملقب به عبدالصاحب و حجه الاسلام متخلص به صاحب که از دانشمندان عصر بود تاریخ پنج صفر سال ۱۲۱۵ هجری قمری در نراق مشاهیر خیز متولد شد . وی تحصیلاتش را نزد پدر دانشمندش علامه حاج ملا احمد نراقی به انجام رسانید و در علم و فضیلت مورد محبت پدر بود .
مولانا ملا محمد نراقی طبع شعر نیز داشت و به صاحب تخلص داشت و نیکو می سرود. از تصنیفات او سه کتاب در علم حکمت و فقه به نام «مشارق الاحکام» در فقه و «انوار التوحید» در حکمت الهیه و «مراصد» در اصول فقه و یک کتاب مثنوی صاحب می باشد که بالغ بر دو هزار و دویست بیت است.  وی همچنین رسالات دیگری نیز در طهارت و صلوه تالیف نمود که عمرش کفاف تکمیل و ختم آن را نداد. علامه ملا محمد نراقی در محرم سال ۱۲۹۷ هجری قمری در سن ٨٢ سالگی وفات یافت و پیکر پاکش به شهر نجف اشرف کشور عراق انتقال و در آنجا خاکسپاری گردید.