نراق شهری از توابع دلیجان استان مرکزی است که به علت داشتن حدود ۲۵ هکتار بافت تاریخی دوره قاجار با جادبه های طبیعی وگردشگری ومعماری بی نظیرش به عنوان دومین شهر گردشگری بعد از شهر ماسوله شناخته شده است.
این کهن شهر زمانی تابع شهر کاشان بوده وساختار معماری آن از معماری حاشیه کویر به خصوص دو شهر کاشان ویزد الهام گرفته است.
اگرچه از نظر کتاب شناسی وباستان شناسی از پیشینه وتاریخچه آن اطلاع دقیقی در دست نیست ولی اخیرا کارشناسان بانک مقالات مرمت وباستان شناسی کشور (Restorationarcheology) طی چند تحقیق که در شهر نراق انجام داده اند نشان از آن دارد که نراق دارای پیشینه طولانی است بر خلاف آنچه که ما امروزتصور می کنیم .
در یکی از این مقالات به تمدن شهر نراق اشاره شده است که چنین نوشته شده است:
"نراق در گذشته ،بخش کوچکی از حوزه تمدنی سیلَک(کاشان)بوده است.فاصله مکانی این تمدن با شهر تاریخی نراق کمتر از ۶۰ کیلو متر است".
واما نگاهی گذرا به سیلک وتاریخچه آن:
تپه سیلک در کشور ایران واقع در استان اصفهان شهرستان کاشان بخش فین می باشد.
نوع این بنا خرابه وتاریخی است ومربوط به دوره ماقبل تاریخ است که به آثار ملی تاریخی اضافه شده ودر ۲۴ شهریور سال ۱۳۱۰ به شماره ۳۸ ودر سازمان میراث فرهنگی وموزه ملی به ثبت رسیده است.این تپه در واقع محل زیگورات (نیایشگاه،محل عبادت مردم کهن)باستانی ایران وجهان است که از گل رس وسفال ساخته شده ویکی از مکان های باستان شناختی مهم در فلات مرکزی ایران است که قدیمی ترین سکونت گاه ها در آن به وجود آمدند.
این محوطه باستانی از دو گورستان تشکیل شده که یکی از آنها ۳۵۰۰ سال ودیگری ۳۰۰۰ سال قدمت تاریخی ودیرینه دارد. کاوش های باستانی که روی این تپه توسط فرانسوی ها وباستان شناسان کشورمان انجام شده ونتایح آن در مجله های زیر به چاپ رسیده است بدین شرح است:
1-زیگورات سیلک
2-سفالگران سیلک
3-شکارچبان سیلک
4-نقره کاران سیلک
علاوه براین وسایلی مانند دوک های ریسندگی وبافندگی و...کشف شده که حدود۷۵۰۰سال قدمت دارند.براساس همین گزارش ها تپه های سیلک از نخستین
تمدن شهر نشینی‌در ایران است که نشان می دهد‌مردم دشت نشین در واقع همان مردمی بوده اند که در جایی به نام سیلک در نزدیکی کاشان زندگی می کرده اند که تاریخچه آنها به ۷۰۰۰ سال می رسد(مجله گردشگری الی گشت).
همچنین همین تحقیقات نشان می دهد که پایه واساس کشاورزی دنیا حدود۶۰۰۰ سال پیش از سیلک کاشان شروع شده وگسترش پیدا کرده(سلحشوران شهر نراق) است.بنابراین سیلک به عنوان قدیمی ترین تمدن در ایران مطرح است.
پیشینه تاریخی کهن شهر نراق
آنچه که امروز ما به عنوان پیشینه نراق از آن یاد می کنیم مربوط به بعد از تاریخ وبعد از پیدایش نراق فعلی است.قبل از اسلام در هفت منطقه نراق مانند تپه گرینان، بیدشک علیا وسفلی،شمس آباد وشریف آباد ودرچاله سرخ تا محله چنار قاضی انسانهایی به صورت پراکنده ساکن بوده اند که دارای فرهنگ وتمدن خاص خود بوده اند ونراق فعلی بعد از اسلام به وجود آمده است.
اگر چه تا کنون در این مناطق کاوش باستانی صورت نگرفته است ولی با کاوش های غیر مجاز بعد از پایان جنگ تحمیلی وبا آغاز به کار دانشگاه آزاد اسلامی نراق درسال ۱۳۶۷وبا ورود اولین گروه دانشجویان به این دانشگاه، دانشجویان دانشگاه با دستگاه گنج یاب وبلدچی های بومی بطور شبانه وارد این منطقه شده وبا حفاری های غیر مجاز به گنج های زیر خاکی دسترسی پیدا نمودند.همچنین در مقطع ساختمان سازی دانشگاه وایجاد بناهای دانشگاه آزاد از امکانات منطقه گرینان به طور غیر قانونی به نفع دانشگاه استفاده شد که در حین خاک برداری با لودر اشیای قیمتی کشف گردید که مطلعین بومی بارها در میدان شهر آن را زبانزد کردند.سفال های شکسته شده هنگام حفاری وخاک برداری آنگونه که دهان به دهان شد قدمت بالای هفت هزار سال پیش بینی شده است.
دامداران وصاحبان مزارع بعد از کاوش سود جویان سنگ های تخت (سحل) وحتی استخوانهای اموات را مشاهده نموده اند که بیانگر این می باشد که زمانی اموات در این منطقه دفن شده اند.
به طور کلی می توان چنین نتیجه گرفت که اگر چه تا کنون سازمان میراث فرهنگی استان مرکزی جهت کاوش های باستانی به این مناطق باستانی فوق الذکر نراق ورود نکرده است ویا نمی خواهد ورود کند ولی با کندوکاوهای غیر مجاز که در این مناطق وخصوصا قلعه معروف اُل صورت گرفته همه حاکی از آن است که چه اشیای گرانقیمتی که توسط یغماگران به سرقت رفته وچه وسایل وابزاری مانند:
کلیدهاوقفل های چوبی(کلوندون)،خمره های سفالی ،چرخ های دوک ریسی و...که به قیمت نازل به دانشجویان فروخته شده وچه آنهایی که در موزه ها بلاتکلیف مانده اند همه وهمه نشان می دهند که قدمت کهن شهر نراق وهمه اشیاءذیقیمتی که از آن خرج شده مانند کتیبه های آب انبار ها وسنگ های بسیار قدیمی بقعات و... قدمتی بالای ۷هزار سال دارند واین حرف نگارنده نیست بلکه حرف فرهیختگان وجوانان خبره نراقی است که هر کدام به مثابه یک باستان شناس هستند.
بنابراین دو تمدن (کهن شهر نراق وسیلک کاشان) که از نظر فاصله کمتر از ۶۰ کیلو متر اختلاف دارند به طور حتم از نظر قدمت هم تفاوت چندانی نخواهند داشت.
منبع:
۱-Fadaktrains.comمجله قطارهای فدک
۲-salahshorannaragh.blog.ir
۳-@Restorationarchology
۴-اطلاعات شخصی نگارنده
سایت سلحشوران شهر نراق از محقق ، نویسنده و پژوهشگر تاریخ و فرهنگ کهن شهر نراق جناب آقای مرتضی علی آقایی بابت کنکاش در این زمینه فدردانی می نماید.
محقق ؛ نویسنده و پژوهشگر
salahshorannaragh.blog.ir
سایت سلحشوران شهر نراق از محقق ؛ نویسنده و پژوهشگر تاریخ و فرهنگ نراق جناب آقای مرتضی علی آقایی بابت کنکاش از واژه هِنِبو قدردانی می نماید .
salahshorannaragh.blog.ir
